FRANK·LATEUR
1-VII-09
Weerde,
Ik verneem met genoegen dat gij U beiden gejeund[1] hebt op de reis[2] — ik zelf ook had er deugd van eens hertelijk te kouten[3] en te wandelen — jammer dat het weder niet gunstiger was en de heerlijkheid van het uitzicht zoo zeer overneveld bleef! Dat gij tevreden en met goede herinneringen thuis zijt gekomen is eene reden om de streek hier indachtig te blijven voor 't toekomende en er terug te keeren.
Ik denk nog aan de schoone plannen om de lezers van Elsevier's een "uitzicht" in woord en beeld van onze vergezichten te bezorgen.[4] Nu echter sta ik voor iets waarover we niet gesproken hebben n[ame]l[ijk]: het honoreeren der platen — Ge hebt misschien gezien dat onze schilder[5] er niet te sterk voor zit en hij de kosten van reproductie zijner tableaux niet kan dragen met de vergelding alleen der Reclame die er van 't artikel in Elsev[ier] te zijner profijte zal gemaakt worden. Om de Reproductie van gekleurde [2]schilderijen goed te doen is er bijzonder gereedschap en de zorg van een vakman noodig — anders deed ik het zelf wel, als 't maar een gewoone photo gold. Eer dus aan 't werk te gaan, wacht ik daarover een woord inlichting van U.[6]
Het aanbod van Extra-honor[arium][7] staat me heel wel aan en Elsev[ier] zou hier bijzonder welkom zijn — maar de Conditie vind ik wat... vaag — Wat wordt er bedoeld met "trouwe" medewerking? Eén of twee keer in 't jaar naargelang de omvang der bijdragen? — dàt kan ik wel aannemen. Ik sta nu volstrekt vrij op de pooten en heb nergens een belofte meer te vervullen. Zoodus. Aan het reisplan wordt eerstdaags gewerkt: Mane & Vrouw komen hier volgenden zondag... als 't wààr is!
Groete voor ons gevieren hertelyk
(handtekening Stijn Streuvels)
P[ostscriptum] 1)
Zooeven ontvang ik het Elsev[ier] N[umme]r: bij nader toezien
merk ik dat het van 1905 is! En er staat iets in over
Dorpsgeheimen waarover de Heer Andreas De Ridder
2) zoo dwaas orakelde zonder er iets van te snappen![8]
Gij ziet wat het lot is der Eenzaten dat ze niet eens
weten: wat verstandige menschen over hun werk
denken en schrijven... tenzij bij toeval 5 jaar te laat!
Zooeven ontvang ik het Elsev[ier] N[umme]r: bij nader toezien
merk ik dat het van 1905 is! En er staat iets in over
Dorpsgeheimen waarover de Heer Andreas De Ridder
2) zoo dwaas orakelde zonder er iets van te snappen![8]
Gij ziet wat het lot is der Eenzaten dat ze niet eens
weten: wat verstandige menschen over hun werk
denken en schrijven... tenzij bij toeval 5 jaar te laat!
Annotations
[1]
zich jeunen: ergens graag zijn
[2]
Herman Robbers had Streuvels, tijdens een rondreis in België, op 25 juni 1909 in het Lijsternest een bezoek gebracht. Cf. brief van Robbers aan Streuvels van 28 juni 1909.
[3]
kouten: praten
[4]
Deze plannen resulteerden in Onze streek, een uitvoerig artikel van Streuvels over Valerius De Saedeleer. Bij het artikel Onze streek werden 7 gereproduceerde schilderijen van Valerius De Saedeleer opgenomen met volgende ondertitels (telkens gevolgd door: naar een schilderij van Valerius De Saedeleer):
- - Eene smidse in den winter
- - Uit het lustoord der Vlaanderen: (Scheldedal). Einde van een schoonen zonnedag.
- - Winter met sneeuw
- - Lente-avond
- - Naderende storm
- - Uit het lustoord der Vlaanderen: (Scheldedal). Einde van een grijzen zomerdag.
- - Uit het lustoord der Vlaanderen: (Scheldedal). Einde van een grijzen winterdag.
Daarnaast zijn er ook twee foto's afgedrukt: Valerius De Saedeleer in zijn atelier en 'Huis-ten-Berge', de woonst van de schilder.
[5]
Valerius De Saedeleer
[6]
Cf. hiervoor de brief van Robbers aan Streuvels van 3 juli 1909.
[7]
Robbers deed dit aanbod in zijn brief aan Streuvels van 28 juni 1909.
[8]
André De Ridder had in 1907 een Streuvels-biografie, Stijn Streuvels. Zijn leven en zijn werk uitgebracht (Amsterdam, L.J. Veen). Ze bevat tal van fouten (o.a. Streuvels' geboortedatum) en wordt in de contemporaine kritiek dan ook grotendeels weggelachen.
Waar De Ridder het had over Dorpsgeheimen schreef hij o.m: Dit werk — gekenschetst, lijk nog nooit een jongere bundel, door zijne gulle gemoedelijkheid en peizelijke berusting, zijne tevreden-gelatene levensphilosofie, soms op genegen-humoristischen toon —, heel uitzonderlijk en eenig in Streuvels' voortbrengst, zou men wel kunnen omschrijven: een romantisch boek, een product van zuivere fantazij, door een realist uitgewrocht. Hier wordt de realistische techniek toegepast op romantische voorvallen en geleid in eene wereld van verbeelding en mystische geheimzinnigheid. [...] Streuvels krijgt meer techniek, meer methode, meer kompositie. In Dorpsgeheimen heeft hij beteugeld het onstuimige, het wilde van zijne vizie en het zwierende, holderbolderende van zijn stijl, om te wijden zijne scheppingsmacht aan dat uitdiepen van den achtergrond, dat logische, meer-gedetailleerde opzetten van zijne menschen, dat vestigen van zijn werk op een vasten steun, op een leidend gedacht — waardoor het krijgt eene meer algemeen-menschelijke weerde, of, indien ge een anderen benaming verkiest, eene klassiekere weerde, of nog: eene europeesche weerde. p. 158-162
Dorpsgeheimen werd door De Ridder nergens bekritiseerd, maar door de klemtonen die hij legde, getuigde hij wel impliciet van een bepaalde poëtica, die zich met name richt tegen Streuvels' vroegere werk, dat volgens De Ridder gekenmerkt wordt door een streng-objectie[f], verdoovend naturalisme p. 57. En dàt wilde De Ridder met zijn bespreking van Dorpsgeheimen koste wat het kost bewijzen.
Robbers over het Streuvelsboek van De Ridder: (H)et wil mij schijnen dat de heer André De Ridder zich met zijn woorden "litteraire dilettant" vrijwel gekenschetst heeft en dat zijn kritisch vermogen nog eenige jaren van gestadige ontwikkeling behoeft voor het de moeite van het kennisnemen volkomen waard zal zijn. [...] (Zou het toch eigenlijk wel mogelijk zijn dat Streuvels dit boek gelezen heeft voor het werd uitgegeven, zou hij dan zijn ridder niet nadrukkelijk verboden hebben zulke narigheid te doen drukken?) [...] (H)et is toch eigenlijk wel een beetje jammer dat dit boek bestaat. EGM, 18 (1908), 35, p. 208-216
