FRANK·LATEUR
13 Nov[ember] '21
Waarde Heer Kippenberg,
Ik moet U[ ]E[dele] doen opmerken dat het kleine boekje dat Gij ontvangen hebt,[1] niet de Genoveva is die gij bedoelt en die tijdens den oorlog ontstaan is![2] Dit boekje is eenvoudig de omwerking, in den besten vorm, van het volksboek en dat ook met die bedoeling is uitgegeven - het werd gedrukt op 8000 Ex[em]pl[aren] - De andere, de ware Genoveva is in twee flinke deelen uitgegeven en ware 't niet dat ik vermoed dat Gij nooit tijd of lust zult hebben die 2 deelen door te maken, zou ik ze door mijn uitgever[3] doen opsturen. [2]Dat werk heeft me veel geholpen den akeligen oorlogstijd te doorzien en ik ben U altijd dankbaar nog voor de moeite die Gij U gegeven hebt me het noodige materiaal te helpen opzoeken en bezorgen. Ik denk wel, later nog iets in dien aard aan te pakken, want zoolang de menschen-van-nu niet interessanter zijn is 't me onmogelijk er literatuur van te maken.
Wat het "overige" betreft, ik ook heb den moed niet er over te praten-: we leven voort over dat 't gaat, en de schade is voor zoover mogelijk weer hersteld.[4] Zeg aan D[okto]r Huebner dat ik eene studie geschreven heb over den schilder: [3]Emm[anuel] Viérin, die eerstdaags verschijnen zal in Elseviers geïllustreerd Maandschrift - te Amsterdam.[5]
Hierbij een relaas over het huis van Em[iel] Verhaeren, dat U misschien zal aanbelangen. Ik weet echter niet voor hoever het met de waarheid overeenkomt.[6] Ik hoop dat gij voort massa's mooie boeken uitgeeft - van ginder uit verneem ik echter niets. Later zal ik mijn schade wel weer inhalen.
Met hooge achting
Uw
(handtekening Stijn Streuvels)
(handtekening Stijn Streuvels)
Annotations
[1]
In zijn brief van 2 november 1921 bedankte Kippenberg Streuvels voor het toesturen van een boekje. Het blijkt te gaan om De schoone en stichtelijke historie van Genoveva van Brabant.
[2]
Op 27 februari en 24 april 1929 hield Stijn Streuvels een lezing in de Academie 'Over Genoveva van Brabant', gepubliceerd in de Verslagen en Mededeelingen van de Koninklijke Vlaamsche Academie voor Taal- en Letterkunde, 1929, pp. 171-201. Streuvels behandelde de verschillende bewerkingen van de Genoveva-legende, nadat hij uiteengezet had hoe hij tot het schrijven kwam van dit werk waarvan hij getuigde: Nooit aan een boek heb ik met zulk genoegen als aan die Genoveva bezig geweest en mij in het onderwerp zo ingeleefd! Ingoyghem II, p. 22.
Eens dat ik het plan had opgevat eene reeks oude volksboekjes te herwerken en uit te geven, sprak het vanzelf dat de legende van Genoveva een der eerste in aanmerking komen zou... Ik wilde vooreerst de teksten van al die verschillende uitgaven vergelijken, om er een definitieve tekst voor mijne uitgaaf uit samen te stellen. (...) Nu ik mijn materiaal volledig bij elkaar had, werd mijne nieuwsgierigheid getrokken naar 't geen over de legende van Genoveva geschreven was. (...) Die ontdekking [nl. dat het verhaal speelt in 't begin der VIIIe eeuw, de Merovingische tijd] zette mij aan het onderwerp nog meer uit te diepen, en mijn verhaal zooveel mogelijk in dit tijdstip te situeeren. Dit bracht er mij toe opzoekingen te beginnen van kultuurhistorischen aard... Het herschrijven van de legende in vorm van een eenvoudig volksboekje was geheel op het achterplan geschoven, en in mijne verbeelding kreeg het ontwerp veel breeder afmetingen, het opzet om het heele verhaal kultuurhistorisch in te kleeden en in dien zin te bewerken. (...) Alzoo had ik een 500 boekdeelen bij elkaar die handelden over dit onderwerp. Ik zou er mij nooit zoo diep in ondergedompeld hebben, en het opzet zou misschien wel tot een vroom besluit gebleven zijn, maar toen kwam de oorlog. Vier jaar volledig afgezonderd van de wereld, alle maatschappelijke betrekkingen stopgezet, zonder iets dat in den naasten tijd eene uitkomst vermoeden liet. Dit waren inderdaad zooveel gunstige factoren die aanzetten moesten om een werk van grooten omvang te ondernemen en met alle geduld uit te voeren. Het zich inwerken in het onbekende van een tijdstip uit het verre verleden, was dan nog het beste middel om de leelijkheid van den tegenwoordigen tijd te vergeten, met al 't geen er op de wereld gebeurde. Verslagen en Mededeelingen..., 1929, pp. 171-173.
R. Roemans en H. Van Assche, Bibliografie van Stijn Streuvels, p. 176-177.
[3]
De Amsterdamse uitgeverij L.J. Veen.
[4]
Cf. een brief van Stijn Streuvels aan Joris Vriamont d.d. 15.01.1919: Verder ben ik al mijn documenten, duizenden fiches, verzamelingen folklore, aantekeningen voor later werk, briefwisseling van dertig jaar ver, alles verloren, moedwillig vernietigd, in de grond gegooid en vertrappeld — o.a. een massa handschriften van Gezelle! Dat is voor mij het pijnlijkste en dat is als een stuk leven dat onherstelbaar weggerukt is! En in een brief aan August Vermeylen d.d. 19.02.1919 schreef hij: Als man met orde had ik een Carnet waar de vertalingdienst zorgvuldig in opgetekend stond, maar dat hebben de Engelse gentlemen, op zoek naar souvenirs onder mijn ogen met alles wat er was aan beschreven papieren, en papiertjes, fiches, documenten voor later werk, folklore e.a. uit kassen en schuifladen geroefeld [...] geciteerd in H. Speliers, Dag Streuvels, p. 443-444.
In Ingooigem II zou Streuvels tenslotte schrijven [over de periode november 1918, JD]: [...] de duizenden vluchtelingen die hier langs de grote baan voorbijgetrokken waren [...] hadden er [uit het Lijsternest, JD] alles meegenomen wat hen dienstig kon zijn en de rest was door soldaten vernield of gestolen... S. Streuvels, Volledig Werk 4 — Ingooigem II, p. 1345
[5]
Bij Streuvels' stuk in Elsevier's Geïllustreerd Maandschrift werden naast enkele foto's ook reproducties van schilderijen en pentekeningen van Emmanuel en diens neef Luc Viérin afgedrukt, met volgende onderschriften:
Foto's:
- Het kanaal van Damme voor den oorlog
- Het kanaal van Damme
- Stadhuis te Damme
- Gothieke gevel op het marktplein
- Van Maerlants standbeeld te Damme
- De kerk te Damme
Schilderijen en pentekeningen:
- Binnenzicht der zaal met de balken in het stadhuis (pentekening van Luc Viérin)
- Damme in den gloed der avondzon (schilderij van Emmanuel Viérin)
- De kerk te Damme (pentekening van Luc Viérin)
- De eenzame marktstraat in den namiddag (schilderij van Emmanuel Viérin)
- Het oude huisje te Oostkerke (idem)
- De toren te Oostkerke (idem)
- De ophaalbrug in grijs weder (idem)
- De groote boerderij langs het kanaal (idem)
- De boerenwoonst in middagzon (idem)
[6]
Niet bij de brief bewaard gebleven. Het gaat hier om een krantenartikel. Cf. hiervoor verder de brief van Kippenberg aan Streuvels van 12 december 1921.
