STYN·STREUVELS
Ingoyghem den 14 Maart, '35
Waarde Heer Kippenberg,
Ik wilde gaarne enkele boeken bestellen uit Uw fonds, waarvan hierbij het lijstje,-[1] en met deze gelegenheid U een paar inlichtingen vragen: namelijk, hoe het gesteld is met mijn "Flachsacker"?[2]
Ik bemerk dat de duitsche uitgaaf van De Vlaschaard sedert geruimen tijd uit Uw catal[ogus] verdwenen is (of het boek er ooit in is voorgekomen?) Waarom er zoo weinig publiciteit gemaakt werd voor dit boek, in tegenstelling met de drukke publiciteit voor vertalingen van andere Vlaamsche boeken,... daarvan zal ik de reden niet vragen, want eene reden zal er wel zijn, meen ik.
De vraag is: of U aan de uitgaaf van Flachsacker wenscht te verzaken, en het boek wilt vrijgeven? Ik weet dat ons contract opgesteld werd met afgestaan auteursrecht, en met "einmalige Auorisationsgebühr"[3] maar, ik meen dat zulk contract toch niet insluit dat het boek mag geblokkeerd blijven. Mag ik dus van U vernemen, welk Uw inzicht is nopens die uitgaaf? In geval Gij er aan verzaken wilt, en de uitgaaf vrij laat, zou ik er aan houden eene nieuwe uitgaaf te laten verschijnen, opdat het boek, samen bij de andere Duitsche vertalingen, kan in den handel komen. Indien Gij wenscht eene nieuwe uitgaaf te ondernemen, wilde ik U aanraden den tekst te laten herzien, want gelijk ik U indertijd heb doen opmerken, heeft de vertaler noch raad noch hulp gewild, en de tekst werd mij ook niet medegedeeld bij de proef, zoo dat er nog al enkele betreurenswaardige blunders in voorkomen, welke zouden dienen verbeterd te worden.
Ik bemerk dat de duitsche uitgaaf van De Vlaschaard sedert geruimen tijd uit Uw catal[ogus] verdwenen is (of het boek er ooit in is voorgekomen?) Waarom er zoo weinig publiciteit gemaakt werd voor dit boek, in tegenstelling met de drukke publiciteit voor vertalingen van andere Vlaamsche boeken,... daarvan zal ik de reden niet vragen, want eene reden zal er wel zijn, meen ik.
De vraag is: of U aan de uitgaaf van Flachsacker wenscht te verzaken, en het boek wilt vrijgeven? Ik weet dat ons contract opgesteld werd met afgestaan auteursrecht, en met "einmalige Auorisationsgebühr"[3] maar, ik meen dat zulk contract toch niet insluit dat het boek mag geblokkeerd blijven. Mag ik dus van U vernemen, welk Uw inzicht is nopens die uitgaaf? In geval Gij er aan verzaken wilt, en de uitgaaf vrij laat, zou ik er aan houden eene nieuwe uitgaaf te laten verschijnen, opdat het boek, samen bij de andere Duitsche vertalingen, kan in den handel komen. Indien Gij wenscht eene nieuwe uitgaaf te ondernemen, wilde ik U aanraden den tekst te laten herzien, want gelijk ik U indertijd heb doen opmerken, heeft de vertaler noch raad noch hulp gewild, en de tekst werd mij ook niet medegedeeld bij de proef, zoo dat er nog al enkele betreurenswaardige blunders in voorkomen, welke zouden dienen verbeterd te worden.
Eene tweede vraag betreffend: "Der Arbeiter". Sedert is het boek verschenen: "Werkmenschen", bevattend drie novellen (De Werkman, Leven en Dood in den Ast, en Kerstmis in niemandsland) die drie novellen vormen samen een boek. Nu is er vraag om van dit boek eene duitsche vertaling te laten verschijnen, en ik wilde U vragen of ik de novelle: Der Arbeiter samen met die andere twee novellen daar mag in laten opnemen? [2]Bij mijn weten bestaat er geen contract van de uitgaaf: Der Arbeiter en ook niet van: "Die Ernte",- toch wil ik in deze niets ondernemen zonder Uwe voorkennis en raadpleging.
Mag ik over deze beide kwesties Uwe meening vernemen, het zou mij veel genoegen doen.[4]
Intusschen met Hoogachting en genegen groet
(Styn Streuvels)
Annotations
[1]
Titelbeschrijvingen:
- Philipp Otto Runge, Von dem Fischer un syner Fru. Ein Märchen. Mit 7 Bildern von Marcus Behmer. Leipzig, Insel Verlag, s.d. [1920], 24 S. Insel-Bücherei, Nr. 315.
- Stijn Streuvels, Die Ernte. Eine Erzählung. Berechtigte Übertragung von Rudolf Alexander Schröder. Leipzig, Insel Verlag, s.d. [1917], 82 + [II] pp., 18,4 x 12,2 cm. Insel-Bücherei, Nr. 214.
- Marianna Alcoforado, Portugiesische Briefe. Übertragung von Rainer Maria Rilke. Leipzig, Insel Verlag, 1913, 49 S. Insel-Bücherei, Nr. 74. [Mit einem Nachwort von Fritz Bergemann.] Originaltitel: "Lettres portugaises".
- Wilhelm Grimm (Übertr.), Altdänische Heldenlieder. Leipzig, Insel Verlag, s.d. [1919], 94 S. Insel-Bücherei, Nr. 265.
- Stefan Zweig, Kampf mit dem Dämon: Hölderlin, Kleist, Nietzsche. Leipzig, Insel-Verlag, 1925.
- Stefan Zweig, Drei Meister: Balzac, Dickens, Dostojewski. Leipzig, Insel Verlag, 1920, 219 S.
- Stefan Zweig, Die Heilung durch den Geist: Mesmer; Mary Baker-Eddy; Freud; Leipzig, Insel Verlag, 1931, 446 S.
- Stefan Zweig, Drei Dichter ihres Lebens: Casanova, Stendhal, Tolstoi. Leipzig, Insel Verlag, 1928, 380 S.
- Frans Eemil Sillanpää, Eines Mannes Weg. Roman. Aus dem Finnischen übertragen von Rita Öhquist. Leipzig, Insel Verlag, s.d. [1933], 233 S. Originaltitel: "Miehen tie".
- Frans Eemil Sillanpää, Silja, die Magd. Roman. Berechtigte Übersetzung aus dem Finnischen von Rita Öhquist. Leipzig, Insel Verlag, s.d. [1932], 330 S. Originaltitel: "Nuorena nukkunut".
- Gabriel Scott, Fant. Roman. In Verbindung mit dem Dichter besorgte Übertragung aus dem Norwegischen von Edzard H. Schaper. Leipzig, Insel Verlag, s.d. [1934], 325 S. Originaltitel: "Fant".
- Gudmundur Kamban, Die Jungfrau auf Skalholt. Roman. In Verbindung mit dem Dichter besorgt von Edzard H. Schaper. Leipzig, Insel Verlag, s.d. [1934], 506 S. Originaltitel: "Skalholt".
[2]
Op 18 augustus 1933 ontvouwt Insel Verleger Kippenberg zijn plannen om Der Flachsacker, d.i. de Duitse vertaling van De vlaschaard, uit te brengen in een nieuwe vertaling, om daarna een keuze te maken uit het hele oeuvre volgens het drievoudige oorlogscontract en om ten slotte kleinere werken van Streuvels te brengen in de Insel-Bücherei. Maar omdat er niets gebeurde en Streuvels had gezien dat de duitsche uitgaaf van De vlaschaard sedert geruime tijd uit Uw catal. verdwenen is (of het boek er ooit in is voorgekomen?) vraagt hij in zijn brief aan Kippenberg van 14 maart 1935 waarom er zo weinig publiciteit voor dit boek werd gemaakt in tegenstelling met de drukke publiciteit voor vertalingen van andere Vlaamsche boeken, Timmermans dus. Streuvels vervolgt: In geval Gij er aan verzaken wilt, en de uitgaaf vrij laat, zou ik er aan houden eene nieuwe uitgaaf te laten verschijnen, opdat het boek, samen bij de andere Duitsche vertalingen, kan in den handel komen. Adolf Spemann werd in deze brief nog niet genoemd.
Kippenberg wist dat Spemann op een uitgave van Der Flachsacker aasde, omdat die bij hem had aangedrongen om een gemeenschappelijke Streuvelscampagne op te zetten in de Duitse pers. Dit blijkt uit de brief van Adolf Spemann aan Stijn Streuvels van 11 maart 1935. Nauwelijks vijf dagen later schrijft Kippenberg aan Streuvels in het Nederlands dat hij vasthoudt aan zijn voornemen om zelf een nieuwe, verbeterde vertaling van het werk uit te geven. Spemann kon zijn Vlaschaard-droom opbergen. Het contract van december 1915 bleef onherroepelijk in Leipzig liggen en de nieuwe uitgave van Der Flachsacker werd uitgegeven door Insel Verlag. H. Speliers, Als een oude Germaanse eik, p. 296-297.
[3]
Op 13 december 1915 werd tussen Streuvels en Anton Kippenberg een drievoudig contract gesloten. Streuvels zou voor Insel Verlag een keuze maken uit zijn werk en er een inleiding bij schrijven, voor een forfaitair bedrag van 1500 fr. zou hij De vlaschaard afstaan en Insel Verlag kreeg ten slotte ook de toestemming om Streuvels' dagboek In oorlogstijd te vertalen, zowel de verschenen als de nog te verschijnen delen.
De bloemlezing uit Streuvels' werk moest een boek worden van ca. 400 bladzijden met als titel "Gevoel en leven". Alles wijst erop dat Streuvels een Duitse vertaling wou van de toen pas verschenen bloemlezing Uit Stijn Streuvels' Werken. Schoonste stukken bijeengebracht door Joz. Geurts. Een van de drie delen had als bijtitel Gevoel en leven door Stijn Streuvels. Voor die keuze zou Streuvels een forfaitair bedrag ontvangen van 2000 fr.
[4]
Cf. antwoord van Anton Kippenberg in zijn brief aan Streuvels van 19 maart 1935. Van Werkmenschen is geen integrale Duitse vertaling in boekvorm verschenen.
