FRANK·LATEUR
Ingoyghem den 13den Mei, '43
Waarde Heer De Meyer,
Hierbij vindt U een foto waarop de teekenaar tenminste de constructie kan nagaan van een populier,[1]— hij mag drie, vier keer zoo dik worden van stam en stoerer,[2] geweldiger er uit zien — op geheel de streek is hier immers geen volgroeide populier overgebleven, ze zijn alle geveld voor den hoogen prijs! — deze hier zijn zonder blaren, de andere waar ik U op gewezen heb in Heft 7 van Europäische Literatur, hebben hun blaren en dat is beter.[3]
Wie illustreert nu eigenlijk deze vier plaquetten?[4]
Van Openlucht is nog altijd niets terecht gekomen.[5]
Saverys liet ook nog niets van zich hooren.[6]
Verleden week heb ik de proefvoorstelling van de gefilmde Vlaschaard bijgewoond;[7] nu wordt de Nederlandsche tekst gesynchroniseerd (door de groep van Joris Diels)[8] en de director[9] heeft me verzekerd dat de film de volgende maand zou vertoond worden,— de galapremière in Gent.[10]
Ondertusschen heb ik de volledige serie foto's van de film ontvangen — en dat is eene prachtige illustratie! Ik geef U nu in overweging: als er een combinatie zou te vinden zijn om van de goedkoope uitgaaf een aparte druk te maken, met illustraties...?[11] Ik sprak er over — of liever hij zelf sprak er mij over — met M[ijnhee]r Grymonprez van Zonnewende, die me zei: als het tot een samenwerking kon komen met Zonnewende, voor zulk een combinatie, hij over het noodige couché-papier beschikt en het zou willen leveren.
Wàt denkt U daarvan?[12]
Het voornaamste, meen ik, is, dat de nieuwe uitgaaf op tijd zou klaar komen?[13]
Met minzamen groet
(handtekening Stijn Streuvels)
Annotations
[1]
Het betreft hier de illustrator van Boomen. Cf. Streuvels' brief aan De Meyer van 19 april 1943. De foto bevindt zich niet meer bij de brief.
[2]
stoerer: de kruin van een boom
[3]
Cf. Streuvels' brief van 8 mei 1943.
[4]
Cf. brief van Streuvels aan De Meyer van 19 april 1943: Baksteen als mogelijke illustrator. Cf. antwoord van Maurits De Meyer in zijn brief aan Streuvels van 17 mei 1943. Op 22 mei 1943 bericht Joris Lannoo dat een zekere heer De Bruyne uit Mechelen de proeven zal leveren voor de illustratie van Boomen enz. Het is inderdaad de Mechelse schilder en illustrator Gustave De Bruyne die de verluchting van de vier plaquetten verzorgd heeft.
[5]
In zijn brief van 13 mei 1943 geeft Joris Lannoo Streuvels te kennen dat de Tieltse drukkerij-uitgeverij van plan is in de loop van de volgende week Openlucht ter perse te leggen. Op 19 mei is dat nog altijd niet gebeurd: er moet gewacht worden op de clichés van Van Coppenolles illustraties. Openlucht werd uiteindelijk wel nog in de loop van mei gedrukt bij Lannoo.
[6]
Albert Saverys werd in 1943 aangesproken om twee luxe-uitgaven van Stijn Streuvels' werk van illustraties te voorzien, namelijk Het leven en de dood in den ast en de vijftiende druk van De vlaschaard. Cf. antwoord van Maurits De Meyer in zijn brief aan Streuvels van 17 mei 1943. Pas op 15 juni 1943 is er sprake van verdere afspraken met Saverys in verband met deze illustraties.
[7]
Tijdens een privé-voorstelling te Kortrijk kon Streuvels voor het eerst kennismaken met de Duitstalige verfilmde versie van zijn meest verkochte boek De vlaschaard. Streuvels' eerste reactie was aangedaan te zijn door de romanfiguren, die men ruim 35 jaren in zijn geest en verbeelding had en die zoo plotseling als wezenlijke menschen voor de oogen leven en bewegen. 'Toen Streuvels zijn film zag', in: Het Vlaamsche Land, 6 augustus 1943
Verder was hij uiterst tevreden dat de film tot in de puntjes verzorgd was en dezelfde geest en atmosfeer uitademde en dezelfde handeling als het boek weergaf. 'De gefilmde Vlaschaard', in: Volk en Staat, 16 augustus 1943
[8]
synchroniseren: het zodanig samenvoegen van beeld- en geluidsopnamen dat zij bij weergave op elkaar aansluiten (nasynchronisatie) GWP, deel 22, p. 193
Na de proefvoorstelling in Kortrijk van de Duitse verfilming Wenn die Sonne wieder scheint werd de Nederlandstalige versie gerealiseerd door vooraanstaande Vlaamse toneelkunstenaars, mensen van de Koninklijke Nederlandse Schouwburg, waar Joris Diels directeur was. De oorspronkelijk Duitstalige film werd in het Algemeen Nederlands gedubt. De kritiek op de synchronisatie bestond er voornamelijk uit de film een meer Vlaams karakter te geven en vooral die woorden te weren die in onze streken niet gebruikelijk waren en door een boer nooit in de mond werden genomen. 'De Vlaschaard in het Nederlandsch', in: Volk en Staat, 3 september 1943
[9]
Van juli tot september 1942 was de regisseur ('director') Boleslaw Barlog met zijn hele ploeg in West-Vlaanderen neergestreken om er te komen filmen. Hij hield zich vrij nauwkeurig aan Streuvels' verhaal, maar hij zorgde voor een optimistisch slot. Hij koos zijn auteurs onder de beste Duitse artiesten. Konrad Beste, de auteur van boerenromans, stelde het draaiboek op. H. Speliers, Als een oude Germaanse eik, p. 451-455
[10]
Op vrijdagavond 20 augustus 1943 had te Gent, als Arteveldestad het centrum van de Vlaamse vlasnijverheid, de eerste voorstelling plaats van de Nederlandstalige film De vlaschaard. De pers was massaal aanwezig. Namens de Nederlandse Kultuurraad sprak Filip De Pillecijn over een monumentaal werk van onze literatuur dat door de film aan de aandacht van een ruim publiek binnen en buiten onze grenzen wordt aanbevolen. 's Avonds had in cinema Capitool de galavoorstelling plaats voor een volle zaal. Streuvels' kinderen Isa, Dina, Paula en Paul vertegenwoordigden er hun vader. Diezelfde avond werd de film ook vertoond in 'Eldorado' in Antwerpen, zodat van een landpremière eigenlijk geen sprake kon zijn, maar in Antwerpen werd De vlaschaard als gewone film gepresenteerd. Op vrijdag 3 september, 2 weken na de première in Gent, ging de film in de Brusselse bioscoop Scala in première en dit opnieuw voor een volle zaal. 'De eerste voorstelling van De Vlaschaard te Gent', in: Volk en Staat, 22-23 augustus 1943
[11]
In het dossier van Stijn Streuvels in het Letterenhuis (S 935) bevinden zich 20 gereproduceerde foto's uit de film, die als illustratie in beide nieuwe drukken (dertiende en veertiende) van De vlaschaard voorkomen. Cf. antwoord van Maurits De Meyer in zijn brief aan Stijn Streuvels van 17 mei 1943.
[12]
Cf. antwoord van De Meyer in zijn brief aan Streuvels van 17 mei 1943. De door Grymonprez voorgestelde samenwerking ging niet door. In een brief aan Streuvels d.d. 17 mei wijst Joris Lannoo de noodzaak van een derde uitgever van de hand. Het volstaat dat de de filmuitgave door uitgeverij Lannoo en de Standaard Boekhandel op de markt zou gebracht worden. Lannoo verklaart zelf nog over voldoende couché of kunstdrukpapier te beschikken.
[13]
Het was de bedoeling dat de nieuwe exemplaren van De vlaschaard voor iedereen beschikbaar zouden zijn op het moment dat de film uitkwam. De film ging in première in augustus, maar de eerste exemplaren van het boek kwamen pas in oktober op de markt.
