3. Dezember 1947.
Herrn Stijn Streuvels,
Ingoyghem bij Kortrijk,
Belgien
VV/la/k.
Sehr geehrter Herr Streuvels!
Auf unser Schreiben vom 19.IX.1947, in welchem wir Ihnen einige gutgemeinte Vorschläge betreffs Ihres Romanes "Levensbloesem" gemacht haben, ging bisher noch keine Antwort in unserem Verlag ein.[1]
Indessen hat uns Herr Kövari berichtet, daß Sie in dieser Angelegenheit an ihn geschrieben haben.[2] Sie wünschen, daß der Abdruck des Romanes so vorgenommen werden soll, wie er in der deutschen Übersetzung von Herrn Kövari vorliegt. Dieze Zusicherung können wir Ihnen ohne weiteres geben.
Wir nehmen an, daß wir für Ihren Roman bald das Papier erhalten, das wir bereits in Auftrag gegeben haben. Nachdem wir möglichst holzfreies Papier verwenden wollen, müssen wir allerdings noch ein wenig Geduld aufbringen.[3]
Inzwischen bitten wir Sie, uns die von Ihnen bestätigte Erklärung einzusenden, daß Sie mit der Zahlung des Honorars auf ein hiesiges Ausländerkonto einverstanden sind. Der Vordruck wurde Ihnen seinerzeit von Herrn Kövari zugesandt. Nach eingang dieser Erklärungen werden wir mit dem Satz beginnen.
Zum Schluß noch eine Frage: Hat sich der Verlag Engelhorn zu unserem Vorschlag schon geäußert?[4] Leider können wir von hier aus noch immer nicht mit Engelhorn direkt korrespondieren.[5]
Wir empfehlen uns mit den besten Grüßen und zeichnen
hochachtungsvoll
WIENER VOLKSBUCHVERLAG Gesellschaft m[it beschränkter Haftung]
Wien, VI., Theobaldgasse 19
(handtekening Franz Latal)
WIEN 6
3.XII.47
Herrn
Stijn Streuvels,
Ingoyghem bij Kortrijk,
Belgien.
Stijn Streuvels,
Ingoyghem bij Kortrijk,
Belgien.
Annotations
[1]
Cf. brief van Wiener Volksbuchverlag aan Stijn Streuvels d.d. 19 september 1947.
[2]
Streuvels was allerminst tevreden met de Abänderungsvorschläge die Franz Latal van Wiener Volksbuchverlag bij zijn brief aan Streuvels van 19 september 1947 voegde en bracht zijn uitgever Spemann van de voorstellen tot verandering op de hoogte. Spemann wijtte het voorval aan de verrotting van de moraal door de oorlog en raadde zijn auteur op 22 oktober 1947 aan om Wiener Volksbuchverlag zeer duidelijk zijn voorwaarden te stellen voor een mogelijke Duitse vertaling van Levensbloesem: geen wijzigingen, geen verkorting.
Zowel de Weense uitgeverij als zijn vertaler Kövari kreeg in december 1947 een brief, waarin Streuvels uitlegde waarom hij de 'volzinnen' weigerde te schrappen. Het zou inconsequent geweest zijn, 1° omdat het de psychologie van zijn roman zou vervalsen, 2° omdat het weglaten van de aangehaalde volzinnen niets aan de vermelde bezwaren van de uitgever zou veranderen. Volgens Streuvels zou dan zelfs 2/3 van het boek moeten weggelaten of herschreven worden. Hij vervolgde: mijn roman speelt immers in een katholiek milieu en met godsdienstig opgevoede menschen! (...) Luister hier: Mijn boek bevat geen tendenz noch godsdienstige strekking[.] Onder het schrijven van een boek denk ik niet aan mijn publiek of mogelijk lezers of aan hun religieuze of anti-religieuze opvatting, en allerminst aan den verkoop v.m. boek. (...) Als de uitgever aanmerkingen te maken had over den inhoud v.m. boek, kon hij dat gedaan hebben bij het aanbod en indien hij het ongeschikt vond voor zijn publiek, had hij kunnen weigeren het op te nemen. En dat is nu nog niet te laat: ik sta er op dat de duitsche vertaling van Levensbloesem integraal gedrukt worde naar den voorgelegden oorspronkelijken tekst [d.i. de door Streuvels herwerkte Lijsternestuitgave, JD] - anders ben ik dadelijk bereid het contract terug te sturen en de zaak ongedaan te maken. Brief in Letterenhuis, S 935/B2
Wiener Volksbuchverlag besloot Des Lebens Blütezeit ongewijzigd te drukken, omdat ieder mensch van zijn kinderen [houdt]- ook van zijn geestelijken, aan die hij met opzet een bepaalde gedaante heeft gegeven', zoals Kövari het zo treffend verwoordde in zijn brief aan Streuvels van 15 november 1947. Brief in Letterenhuis, S 935/B2
[3]
Houtvrij papier bevat — in tegenstelling tot houthoudend papier — uitsluitend celstof. Dit is een vezelmateriaal dat gewonnen wordt uit hout, espartogras of stro. Houthoudend papier bestaat voor het grootste deel uit houtslijp, een tot poeder gewreven hout. Celstof is er slechts in een beperkte mate aanwezig. Het rendement van het hout is bij houthoudend papier veel groter, waardoor het papier goedkoper, maar van mindere kwaliteit is. Houtvrij papier is van betere kwaliteit: het is duurzamer (vergeelt niet snel door het zonlicht) en dikker. H. Van Krimpen, Boek over het maken van boeken, p. 44.
[4]
Cf. brief van Wiener Volksbuchverlag aan Stijn Streuvels van 4 juli 1947.
Op 3 juli 1947 schreef Wiener Volksbuchverlag aan Engelhorn Verlag: Wir danken es einen reinen Zufall, wenn wir Ihnen heute dieses Schreiben zugehen lassen können. Unsere vorausgehenden Zuschriften an Ihren Verlag als Antwort auf Ihre Briefe haben Sie leider infolge der jetzigen Verhältnisse nicht erreichen können. Wir selbst sind schuldlos daran. Und nun zur Sache selbst, Sie haben uns wiederholt geschrieben, das Sie Interesse hätten das neue Werk von Streuvels: "Lebensbloesem" zu erwerben und Sie möchten aus diesem Grunde mit uns zu einem Übereinkommen gelangen. Zu den folgenden Bedingungen wären wir grundsätzlich bereit, Ihnen die Verlagsrechte für Deutschland zu übertragen:
- 1. Zur deutschen Übersetzung ist Herr Heinz P. Kövari, Wien 8., Lerchenfelderstrasse 160 autorisiert. Wir haben Herrn Kövari mit 4 Prozent von allen umgesetzten Exemplaren beteiligt. Diese deutsche Übertragung, die von Herrn Streuvels begutachtet wurde, müste auch der Engelhorn-Verlag übernehmen. Es ist also für die Herausgabe des Romans in Deutschland ein Übereinkommen zwischen Ihnen und dem Übersetzer erforderlich.
- 2. Für die Herausgabe in Ihrem Verlag ist auch die Zustimmung des Verfassers Bedingung.
- 3. Der Engelhorn-Verlag ist nur berechtigt, das Verlagsrecht an diesem Werk innerhalb Deutschlands zu verwerten.
- 4. Als Entschädigung gibt der Engelhorn-Verlag der Büchergilde Gutenberg Wien die Verlagsrechte für 10.000 Streuvels, "Knecht Jan", und weiters für ein neues Werk in einer einmaligen Auflage von 10.000 Exemplaren. Die Auswahl des neuen Buches erfolgt durch uns auf Grund Ihrer Vorschlagsliste.
Engelhorn Verlag verklaarde zich akkoord met het voorstel van Wiener Volksbuchverlag, zoals blijkt uit de brief van Hans Müller aan Stijn Streuvels d.d. 1 september 1947. De 'Entschädigung' resulteerde in: Stijn Streuvels, Knecht Jan. Roman (1951).
[5]
Cf. antwoord van Stijn Streuvels in zijn ongedateerde brief aan Wiener Volksbuchverlag.
