Mijn Eerweerden Heere
G. Gezelle, onderpastor
Kortrijk

Reverendissime[1] Dilectissime

bl. 1. 7 reke afwachten lees afwaken[2]

bl. 2. Dat is zijn huis, maar 't zit een ventjen op.[3]

bl. 3 Ronsen. zie Ronsefalen in Idiot.[4]

bl. 4 Tantafairens. Ook Tantlafairens en Tantelafairens[5]

Wij zeggen nagel en vel (Wvl. Idiot. in voce[6] nagel) voor 't Hollandsch Hagendeveld[7] (zie Kramers, Weiland, en R. d. H. XIII, bl. 121.[8])

De witte rooze[9] is eene ontsteking die fransch lymphangite heet: gehoord Elverdinghe.

Ge zij een vermoordege[10] (eene die 't al vermoordt en verkwist, slechte menagievrouw) Gehoord Elverdinghe.

Eene buile, undenam[11] van fransch ampoule, of vlaamsch uitpuilen of wat? – en blare? en Bleine of Blene, inflammation phlycténoïde zie Idiot. in Bleine.

bl. 6 zegt gij nomen[12] Ik verkies nommen (zie Idiot. in oe[13]).

Noten

[1] Vertaling Paul Thoen (Latijn): Eerwaarde en dierbare (vriend)

[2] Zie lemma “afwaken” In: Loquela: 1 (meiavond 1881) 1, p.1

[3] Zie lemma “gerskalf” In: Loquela: 1 (meiavond 1881) 1, p.2. (editeur) Mijn vader zei : ”t Is zyn huùs, maer ’t zit een uùl ip ’t dak”, er zit een uil op het dak = belast met een hypothecaire lening (Oostkamp).

[4] Zie lemma “ronsen” In: Loquela: 1 (Meiavond 1881) 1, p.3

[5] Zie lemma “tantafairens” In: Loquela: 1 (Meiavond 1881) 1, p4

[6] Vertaling: In voce: bij het woord

[7] Zie Loquela: 3 (Oostermaand 1883) 12, p.93 bovenaan. Er zitten nog veel taalkundige notities van Gezelle in het Gezellearchief i.v.m. “Hagendeveld” (nr.2436, nr.2496B, nr.2457)

[8] Over spreekwijzen en woorden. In: Rond den Heerd Jrg.13 (1878) nr.16, p.121: (de hollanders zeggen) ’t Is een hagel in een veld, of: ’t is een nagel in een vel zegt men van eene oude vrouw vol oude, die nooit het werken moe is terwijl zij inderdaad eene haag aan het veld is, het is te zeggen, dat zij haar huisgezin en haar huishouden beschermt gelijk de haag het veld beschermt waarrond zij geplant is

[9] Zie lemma “rooze”: In: Loquela: 1 (Wiedmaand 1881) 2, p.12. Lymphangite = lymfangitis = ontsteking van de lymfeklieren bij huidwonden. Zichtbaar als rode strepen op de i.c. blanke huid, vandaar wellicht de associatie met een witte roos. Kan tot sepsis of bloedvergiftiging leiden.

[10] Zie lemma ”vermoordege”In: Loquela: 1 (Hooimaand 1881) 3, p.20 Hier zien we het oude achtervoegsel eege, ege, ige dat aan een werkwoordsstam toegevoegd wordt met de betekenis : een vrouw die (professioneel) doet wat het werkwoord uitdrukt. Bv. stryken – strykege (vrouw die strijkt), naeyen – naeyege (naaister), melken – melkege (melkster), enz.

[11] Vertaling Paul Thoen (Latijn): unde? = van waar? - undenam? = van waar dan wel? m.a.w. wat mag de herkomst zijn van dat woord?

[12] Zie Aarsle aasle. In: Loquela: 1 (Meiavond 1881) 1, p.6

[13] Oe is moeilijk leesbaar, maar het gaat om oe, cf. Westvl. Idioticon, dl. II, p.756

Marissal 28

1
2

Naam	De Bo, Leonard Lodewijk
Datums	° Beveren-Leie, 27/09/1826 - ✝ Poperinge, 25/08/1885
Geslacht	Mannelijk
Beroep	hulppriester; leraar; pastoor; deken; auteur; taalkundige; botanicus
Bio	Leonard Lodewijk De Bo werd geboren als enige zoon van Ludovicus De Bo, landbouwer, en Amelia Lemayeur. Na schitterende middelbare studies aan het College van Tielt begon hij in oktober 1846 zijn seminariestudies aan het grootseminarie te Brugge. Op 15 maart 1851 werd hij te Brugge tot priester gewijd. Van 11 april tot 1 oktober 1851 was hij coadjutor (hulppriester) in de parochie Onze-Lieve-Vrouw Onbevlekt Ontvangen te Ver-Assebroek. Op 1 oktober 1851 werd hij leraar in de poesis- en retoricaklassen van het Sint-Lodewijkscollege te Brugge, een functie die hij 22 jaar lang zou uitoefenen, tot 9 juli 1873, toen hij werd aangesteld als pastoor van de parochie Sint-Petrus en Sint-Paulus te Elverdinge (09/071873 – 27/09/1882). Nadien werd hij pastoor van de parochie Onze-Lieve-Vrouw te Ruiselede (27/09/1882 – 22/04/1884). Op 22 april 1884 werd hij, hoewel hij al ziek was, nog overgeplaatst naar de parochie Sint-Bertinus te Poperinge waar hij pastoor-deken was, een overplaatsing die hij niet echt zag zitten. Hij overleed overigens al het jaar nadien. Reeds als seminarist verzamelde De Bo de West-Vlaamse woordenschat. Zijn levenswerk, het West-Vlaamsch Idioticon, waarin meer dan 25.000 woorden en uitdrukkingen uit de West-Vlaamse taal verzameld en verklaard worden, verscheen van 1870 tot 1873, gevolgd door een tweede, bijgewerkte uitgave in 1890-1892. De Bo leerde Guido Gezelle in 1850 in het grootseminarie te Brugge kennen; zij werden goede vrienden en werkten hecht samen rond de studie van de West-Vlaamse taal. De Bo werkte actief mee aan o.a. Loquela en Rond den Heerd. Postuum verschenen nog Schatten uit de volkstaal (1887) en De Bo’s Kruidwoordenboek, het resultaat van zijn levenslange botanische activiteiten.
Links	[odis], [wikipedia], [dbnl]
Relatie tot Gezelle	correspondent; zanter (WDT); medewerker Rond den Heerd; medewerker Loquela; gelegenheidsgedichten
Bronnen	B. De Leeuw, P. De Wilde, K. Verbeke, e.a., De briefwisseling van Guido Gezelle met de Engelsen. 1854-1899. Gent: Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal- en Letterkunde, 1991, dl.III

Naam	Gezelle, Guido; Loquela; Spoker
Datums	° Brugge, 01/05/1830 - ✝ Brugge, 27/11/1899
Geslacht	Mannelijk
Beroep	priester; leraar; onderpastoor; dichter; taalgeleerde; vertaler; publicist
Bio	Guido Gezelle werd geboren in Brugge. Na zijn collegejaren en priesterstudies (priesterwijding te Brugge op 10/06/1854), werd hij in 1854 leraar aan het kleinseminarie te Roeselare. Gezelle gaf er onder meer talen, begeleidde de vrij uitgebreide kolonie buitenlandse leerlingen, vooral Engelsen, en kreeg tijdens twee schooljaren (1857-1859) een opdracht als leraar in de poësis. In 1865 werd Gezelle onderpastoor van de St.-Walburgaparochie te Brugge. Naast zijn druk pastoraal werk was hij bijzonder actief in het katholieke ultramontaanse persoffensief tegen de secularisering van het openbare leven in België en als vulgarisator in het culturele weekblad Rond den Heerd. In 1872 werd Gezelle overgeplaatst naar de O.-L.-Vrouwparochie te Kortrijk. Gedragen door een sympathiserende vriendenkring werd hij er de gelegenheidsdichter bij uitstek. Gaandeweg keerde hij er ook terug naar zijn oorspronkelijke postromantische en religieus geïnspireerde interesse voor de volkstaal en de poëzie. De taalkundige studie resulteerde vooral in een lexicografische verzameling van niet opgetekende woorden uit de volkstaal (Gezelles ‘Woordentas’ en het tijdschrift Loquela, vanaf 1881), waarmee ook hij het Zuid-Nederlands verdedigde binnen de ontwikkeling van de gestandaardiseerde Nederlandse cultuurtaal. Die filologische bedrijvigheid leidde bij Gezelle uiteindelijk ook tot een vernieuwde aandacht voor zijn eigen creatief werk, zowel vertaling (Longfellows Hiawatha) als oorspronkelijke poëzie. In 1889 werd hij directeur van een kleine Franse zustergemeenschap die zich in Kortrijk vestigde. Hij was een tijdje ambteloos. Dit liet hem toe zich op zijn schrijf- en studiewerk te concentreren. Het resultaat was o. m. de publicatie van twee poëziebundels, Tijdkrans (1893) en Rijmsnoer (1897), die, vooral in het laatste geval, qua vormgeving en originaliteit superieur van gehalte zijn. Om die authentieke en originele lyriek werd hij door H. Verriest, P. de Mont en vooral door Van Nu en Straks als een voorloper van de moderne Nederlandse poëzie beschouwd. Ook later eerden Nederlandse dichters, zoals Paul van Ostaijen en recenter, Christine D’haen, Gezelle als de meest creatieve en vernieuwende Nederlandse dichter in Vlaanderen. In 1899 werd Gezelle naar Brugge teruggeroepen om zich te wijden aan de vertaling van een theologisch werk van zijn bisschop (Waffelaerts Meditationes Theologicae). Hij verbleef nu in het Engels Klooster van Kanonikessen, waar hij echter vrij vlug en onverwachts stierf op 27 november 1899. Hij liet nog een verzameling uitzonderlijke gedichten na die in 1901 postuum als zijn Laatste Verzen werden gepubliceerd.
Links	[odis], [wikipedia], [dbnl]

Naam	De Bo, Leonard Lodewijk
Datums	° Beveren-Leie, 27/09/1826 - ✝ Poperinge, 25/08/1885
Geslacht	Mannelijk
Beroep	hulppriester; leraar; pastoor; deken; auteur; taalkundige; botanicus
Bio	Leonard Lodewijk De Bo werd geboren als enige zoon van Ludovicus De Bo, landbouwer, en Amelia Lemayeur. Na schitterende middelbare studies aan het College van Tielt begon hij in oktober 1846 zijn seminariestudies aan het grootseminarie te Brugge. Op 15 maart 1851 werd hij te Brugge tot priester gewijd. Van 11 april tot 1 oktober 1851 was hij coadjutor (hulppriester) in de parochie Onze-Lieve-Vrouw Onbevlekt Ontvangen te Ver-Assebroek. Op 1 oktober 1851 werd hij leraar in de poesis- en retoricaklassen van het Sint-Lodewijkscollege te Brugge, een functie die hij 22 jaar lang zou uitoefenen, tot 9 juli 1873, toen hij werd aangesteld als pastoor van de parochie Sint-Petrus en Sint-Paulus te Elverdinge (09/071873 – 27/09/1882). Nadien werd hij pastoor van de parochie Onze-Lieve-Vrouw te Ruiselede (27/09/1882 – 22/04/1884). Op 22 april 1884 werd hij, hoewel hij al ziek was, nog overgeplaatst naar de parochie Sint-Bertinus te Poperinge waar hij pastoor-deken was, een overplaatsing die hij niet echt zag zitten. Hij overleed overigens al het jaar nadien. Reeds als seminarist verzamelde De Bo de West-Vlaamse woordenschat. Zijn levenswerk, het West-Vlaamsch Idioticon, waarin meer dan 25.000 woorden en uitdrukkingen uit de West-Vlaamse taal verzameld en verklaard worden, verscheen van 1870 tot 1873, gevolgd door een tweede, bijgewerkte uitgave in 1890-1892. De Bo leerde Guido Gezelle in 1850 in het grootseminarie te Brugge kennen; zij werden goede vrienden en werkten hecht samen rond de studie van de West-Vlaamse taal. De Bo werkte actief mee aan o.a. Loquela en Rond den Heerd. Postuum verschenen nog Schatten uit de volkstaal (1887) en De Bo’s Kruidwoordenboek, het resultaat van zijn levenslange botanische activiteiten.
Links	[odis], [wikipedia], [dbnl]
Relatie tot Gezelle	correspondent; zanter (WDT); medewerker Rond den Heerd; medewerker Loquela; gelegenheidsgedichten
Bronnen	B. De Leeuw, P. De Wilde, K. Verbeke, e.a., De briefwisseling van Guido Gezelle met de Engelsen. 1854-1899. Gent: Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal- en Letterkunde, 1991, dl.III

Naam	Gezelle, Guido; Loquela; Spoker
Datums	° Brugge, 01/05/1830 - ✝ Brugge, 27/11/1899
Geslacht	Mannelijk
Beroep	priester; leraar; onderpastoor; dichter; taalgeleerde; vertaler; publicist
Bio	Guido Gezelle werd geboren in Brugge. Na zijn collegejaren en priesterstudies (priesterwijding te Brugge op 10/06/1854), werd hij in 1854 leraar aan het kleinseminarie te Roeselare. Gezelle gaf er onder meer talen, begeleidde de vrij uitgebreide kolonie buitenlandse leerlingen, vooral Engelsen, en kreeg tijdens twee schooljaren (1857-1859) een opdracht als leraar in de poësis. In 1865 werd Gezelle onderpastoor van de St.-Walburgaparochie te Brugge. Naast zijn druk pastoraal werk was hij bijzonder actief in het katholieke ultramontaanse persoffensief tegen de secularisering van het openbare leven in België en als vulgarisator in het culturele weekblad Rond den Heerd. In 1872 werd Gezelle overgeplaatst naar de O.-L.-Vrouwparochie te Kortrijk. Gedragen door een sympathiserende vriendenkring werd hij er de gelegenheidsdichter bij uitstek. Gaandeweg keerde hij er ook terug naar zijn oorspronkelijke postromantische en religieus geïnspireerde interesse voor de volkstaal en de poëzie. De taalkundige studie resulteerde vooral in een lexicografische verzameling van niet opgetekende woorden uit de volkstaal (Gezelles ‘Woordentas’ en het tijdschrift Loquela, vanaf 1881), waarmee ook hij het Zuid-Nederlands verdedigde binnen de ontwikkeling van de gestandaardiseerde Nederlandse cultuurtaal. Die filologische bedrijvigheid leidde bij Gezelle uiteindelijk ook tot een vernieuwde aandacht voor zijn eigen creatief werk, zowel vertaling (Longfellows Hiawatha) als oorspronkelijke poëzie. In 1889 werd hij directeur van een kleine Franse zustergemeenschap die zich in Kortrijk vestigde. Hij was een tijdje ambteloos. Dit liet hem toe zich op zijn schrijf- en studiewerk te concentreren. Het resultaat was o. m. de publicatie van twee poëziebundels, Tijdkrans (1893) en Rijmsnoer (1897), die, vooral in het laatste geval, qua vormgeving en originaliteit superieur van gehalte zijn. Om die authentieke en originele lyriek werd hij door H. Verriest, P. de Mont en vooral door Van Nu en Straks als een voorloper van de moderne Nederlandse poëzie beschouwd. Ook later eerden Nederlandse dichters, zoals Paul van Ostaijen en recenter, Christine D’haen, Gezelle als de meest creatieve en vernieuwende Nederlandse dichter in Vlaanderen. In 1899 werd Gezelle naar Brugge teruggeroepen om zich te wijden aan de vertaling van een theologisch werk van zijn bisschop (Waffelaerts Meditationes Theologicae). Hij verbleef nu in het Engels Klooster van Kanonikessen, waar hij echter vrij vlug en onverwachts stierf op 27 november 1899. Hij liet nog een verzameling uitzonderlijke gedichten na die in 1901 postuum als zijn Laatste Verzen werden gepubliceerd.
Links	[odis], [wikipedia], [dbnl]

Naam	Elverdinge
Gemeente	Ieper

[28/04/1881], [Elverdinge], [Leonard Lodewijk De Bo] aan Guido Gezelle

Facsimile's

Noten

Register

Correspondenten

Briefschrijver

Briefontvanger

Plaats van verzending

Naam - persoon

Naam - plaats

Titel - werk van Guido Gezelle

Titel - ander werk

Indextermen