Aan den Eerweerde Zeer Geleerde Heere
Guido Gezelle.
Handboogstraat. N° 19
Kortrijk.
- West-Vlaanderen.

Eerweerde Heer!

Wellicht kan 't volgende U dienen voor "minsslaags."[1]

De middel, het middengedeelte van 't menschelik lichaam heet in mijne friesche moedertaal: mil, ook wel door velen als mul uitgesproken, door verdoffing der onvolkomene i, in 't friesch zeer gewoon. Van daar ook milriem of mulriem, leêren band of riem, die de boeren om den middel dragen ter bevestiging der broek. -

In Epkema's Friesch Woordenboek vind ik bij 't woord midde (het midden)[2] deze aanteekening: "Zoo heeft men minnacht voor midnacht, bij Maerlant II, 373, 16. - Bij den frieschen dichter Gysbert Japicx[3]vind ik deze woorden: "Trog mars midshol"[4] dat is letterlik: Door (des) meeres middels-hol, en beteekent: midden door de holle zee. - Het middelste gedeelte van 't friesche boerehuis, met lager dak dan de schuur en 't voorhuis, heet: milhûs of mulhûhs (spreek: milhoes met oe = hoogduitsche u of fransche ou), middelhuis. - [5]

Gegroet van uwen

Joh. Winkler.

H. 13.11.81. -

Noten

[1] In het artikel ”Minsslaags“ in Loquela: 1 (Alderheiligen 1881) 7, p.52-55 ging Gezelle op zoek naar de juiste herkomst en betekenis van dit woord.

[2] Het woord ‘midde‘ staat op p.290 van het Friesch Woordenboek.

[3] Bekendste Friese renaissanceschrijver die eveneens wordt beschouwd als grondlegger van het Fries als geschreven taal; in de periode waarin hij opgroeide was het Fries voornamelijk een spreektaal.

[4] Op p.187 van Japicx‘ ”Friesche rymlerye; yn trye delen forschaet”.

[5] Deze briefkaart is integraal door Gezelle gepubliceerd in Tegenkomsten brieven etc. in Loquela: 1 (Kerstmaand 1881) 8, p.62. Aan het begin en einde van de brief werden in paarse inkt aanhalingstekens geplaatst en ’aa’ werd veranderd in ’ae’. Met blauw potlood schreef Gezelle een grote ”B” in het midden van de briefkaart waarmee hij verwijst naar de brievenrubriek in Loquela.

In de rubriek “Van hier en van elders” in: Rond den Heerd: 17 (1 Januari 1882) 6 p.47 verwijst A. Duclos ook naar deze briefkaart van Winkler en de publicatie in Loquela: “op de 62ste halve bladzijde, ter gelegenheid van eene briefkaarte van onzen vriend Johan Winkler, staat er een onderzoek wegens mil - midden, met uitleg van Milane Kapel, van lane enz.”

1
2

Naam	Gezelle, Guido; Loquela; Spoker
Datums	° Brugge, 01/05/1830 - ✝ Brugge, 27/11/1899
Geslacht	Mannelijk
Beroep	priester; leraar; onderpastoor; dichter; taalgeleerde; vertaler; publicist
Bio	Guido Gezelle werd geboren in Brugge. Na zijn collegejaren en priesterstudies (priesterwijding te Brugge op 10/06/1854), werd hij in 1854 leraar aan het kleinseminarie te Roeselare. Gezelle gaf er onder meer talen, begeleidde de vrij uitgebreide kolonie buitenlandse leerlingen, vooral Engelsen, en kreeg tijdens twee schooljaren (1857-1859) een opdracht als leraar in de poësis. In 1865 werd Gezelle onderpastoor van de St.-Walburgaparochie te Brugge. Naast zijn druk pastoraal werk was hij bijzonder actief in het katholieke ultramontaanse persoffensief tegen de secularisering van het openbare leven in België en als vulgarisator in het culturele weekblad Rond den Heerd. In 1872 werd Gezelle overgeplaatst naar de O.-L.-Vrouwparochie te Kortrijk. Gedragen door een sympathiserende vriendenkring werd hij er de gelegenheidsdichter bij uitstek. Gaandeweg keerde hij er ook terug naar zijn oorspronkelijke postromantische en religieus geïnspireerde interesse voor de volkstaal en de poëzie. De taalkundige studie resulteerde vooral in een lexicografische verzameling van niet opgetekende woorden uit de volkstaal (Gezelles ‘Woordentas’ en het tijdschrift Loquela, vanaf 1881), waarmee ook hij het Zuid-Nederlands verdedigde binnen de ontwikkeling van de gestandaardiseerde Nederlandse cultuurtaal. Die filologische bedrijvigheid leidde bij Gezelle uiteindelijk ook tot een vernieuwde aandacht voor zijn eigen creatief werk, zowel vertaling (Longfellows Hiawatha) als oorspronkelijke poëzie. In 1889 werd hij directeur van een kleine Franse zustergemeenschap die zich in Kortrijk vestigde. Hij was een tijdje ambteloos. Dit liet hem toe zich op zijn schrijf- en studiewerk te concentreren. Het resultaat was o. m. de publicatie van twee poëziebundels, Tijdkrans (1893) en Rijmsnoer (1897), die, vooral in het laatste geval, qua vormgeving en originaliteit superieur van gehalte zijn. Om die authentieke en originele lyriek werd hij door H. Verriest, P. de Mont en vooral door Van Nu en Straks als een voorloper van de moderne Nederlandse poëzie beschouwd. Ook later eerden Nederlandse dichters, zoals Paul van Ostaijen en recenter, Christine D’haen, Gezelle als de meest creatieve en vernieuwende Nederlandse dichter in Vlaanderen. In 1899 werd Gezelle naar Brugge teruggeroepen om zich te wijden aan de vertaling van een theologisch werk van zijn bisschop (Waffelaerts Meditationes Theologicae). Hij verbleef nu in het Engels Klooster van Kanonikessen, waar hij echter vrij vlug en onverwachts stierf op 27 november 1899. Hij liet nog een verzameling uitzonderlijke gedichten na die in 1901 postuum als zijn Laatste Verzen werden gepubliceerd.
Links	[odis], [wikipedia], [dbnl]

Naam	Winkler, Johan; Jan Lou's; Grindebald
Datums	° Leeuwarden, 12/09/1840 - ✝ Haarlem, 11/04/1916
Geslacht	Mannelijk
Beroep	arts; taalkundige; auteur
Verblijfplaats	Nederland (Friesland)
Bio	Johan Winkler kreeg een opleiding tot arts in Haarlem en Amsterdam. Na drie reizen naar Java als scheepsdokter vestigde hij zich in 1865 als arts in Leeuwarden. Hij verhuisde in 1875 naar Haarlem. Hij was ook een bekend taalkundige. Als taalparticularist was hij vooral bezig met het (Friese) dialect en naamkunde. Hij schreef vooral wetenschappelijke werken, maar ook verhalen o.m. als Grindebald en Jan Lou's. Hij publiceerde in 1874 een lofrede op het werk van Gezelle, in zijn boek "Algemeen Nederduits en Friesch dialecticon", waardoor hij bekendheid verwierf in Vlaanderen. Hij werkte mee aan "Rond den Heerd" vanaf 1875 en aan "Loquela" vanaf 1881. Hij leverde ook bijdragen voor "Biekorf". Hij was bevriend met Gezelle met wie hij uitvoerig correspondeerde.
Links	[wikipedia], [dbnl]
Relatie tot Gezelle	correspondent; adressenlijst Cordelia Van De Wiele; buitenlands erelid van de Koninklijke Vlaamsche Academie voor Taal- en Letterkunde
Bronnen	Encyclopedie van de Vlaamse Beweging (1973) dl 2, p.2087-2088

Naam	Winkler, Johan; Jan Lou's; Grindebald
Datums	° Leeuwarden, 12/09/1840 - ✝ Haarlem, 11/04/1916
Geslacht	Mannelijk
Beroep	arts; taalkundige; auteur
Verblijfplaats	Nederland (Friesland)
Bio	Johan Winkler kreeg een opleiding tot arts in Haarlem en Amsterdam. Na drie reizen naar Java als scheepsdokter vestigde hij zich in 1865 als arts in Leeuwarden. Hij verhuisde in 1875 naar Haarlem. Hij was ook een bekend taalkundige. Als taalparticularist was hij vooral bezig met het (Friese) dialect en naamkunde. Hij schreef vooral wetenschappelijke werken, maar ook verhalen o.m. als Grindebald en Jan Lou's. Hij publiceerde in 1874 een lofrede op het werk van Gezelle, in zijn boek "Algemeen Nederduits en Friesch dialecticon", waardoor hij bekendheid verwierf in Vlaanderen. Hij werkte mee aan "Rond den Heerd" vanaf 1875 en aan "Loquela" vanaf 1881. Hij leverde ook bijdragen voor "Biekorf". Hij was bevriend met Gezelle met wie hij uitvoerig correspondeerde.
Links	[wikipedia], [dbnl]
Relatie tot Gezelle	correspondent; adressenlijst Cordelia Van De Wiele; buitenlands erelid van de Koninklijke Vlaamsche Academie voor Taal- en Letterkunde
Bronnen	Encyclopedie van de Vlaamse Beweging (1973) dl 2, p.2087-2088

Naam	Gezelle, Guido; Loquela; Spoker
Datums	° Brugge, 01/05/1830 - ✝ Brugge, 27/11/1899
Geslacht	Mannelijk
Beroep	priester; leraar; onderpastoor; dichter; taalgeleerde; vertaler; publicist
Bio	Guido Gezelle werd geboren in Brugge. Na zijn collegejaren en priesterstudies (priesterwijding te Brugge op 10/06/1854), werd hij in 1854 leraar aan het kleinseminarie te Roeselare. Gezelle gaf er onder meer talen, begeleidde de vrij uitgebreide kolonie buitenlandse leerlingen, vooral Engelsen, en kreeg tijdens twee schooljaren (1857-1859) een opdracht als leraar in de poësis. In 1865 werd Gezelle onderpastoor van de St.-Walburgaparochie te Brugge. Naast zijn druk pastoraal werk was hij bijzonder actief in het katholieke ultramontaanse persoffensief tegen de secularisering van het openbare leven in België en als vulgarisator in het culturele weekblad Rond den Heerd. In 1872 werd Gezelle overgeplaatst naar de O.-L.-Vrouwparochie te Kortrijk. Gedragen door een sympathiserende vriendenkring werd hij er de gelegenheidsdichter bij uitstek. Gaandeweg keerde hij er ook terug naar zijn oorspronkelijke postromantische en religieus geïnspireerde interesse voor de volkstaal en de poëzie. De taalkundige studie resulteerde vooral in een lexicografische verzameling van niet opgetekende woorden uit de volkstaal (Gezelles ‘Woordentas’ en het tijdschrift Loquela, vanaf 1881), waarmee ook hij het Zuid-Nederlands verdedigde binnen de ontwikkeling van de gestandaardiseerde Nederlandse cultuurtaal. Die filologische bedrijvigheid leidde bij Gezelle uiteindelijk ook tot een vernieuwde aandacht voor zijn eigen creatief werk, zowel vertaling (Longfellows Hiawatha) als oorspronkelijke poëzie. In 1889 werd hij directeur van een kleine Franse zustergemeenschap die zich in Kortrijk vestigde. Hij was een tijdje ambteloos. Dit liet hem toe zich op zijn schrijf- en studiewerk te concentreren. Het resultaat was o. m. de publicatie van twee poëziebundels, Tijdkrans (1893) en Rijmsnoer (1897), die, vooral in het laatste geval, qua vormgeving en originaliteit superieur van gehalte zijn. Om die authentieke en originele lyriek werd hij door H. Verriest, P. de Mont en vooral door Van Nu en Straks als een voorloper van de moderne Nederlandse poëzie beschouwd. Ook later eerden Nederlandse dichters, zoals Paul van Ostaijen en recenter, Christine D’haen, Gezelle als de meest creatieve en vernieuwende Nederlandse dichter in Vlaanderen. In 1899 werd Gezelle naar Brugge teruggeroepen om zich te wijden aan de vertaling van een theologisch werk van zijn bisschop (Waffelaerts Meditationes Theologicae). Hij verbleef nu in het Engels Klooster van Kanonikessen, waar hij echter vrij vlug en onverwachts stierf op 27 november 1899. Hij liet nog een verzameling uitzonderlijke gedichten na die in 1901 postuum als zijn Laatste Verzen werden gepubliceerd.
Links	[odis], [wikipedia], [dbnl]

Naam	Gezelle, Guido; Loquela; Spoker
Datums	° Brugge, 01/05/1830 - ✝ Brugge, 27/11/1899
Geslacht	Mannelijk
Beroep	priester; leraar; onderpastoor; dichter; taalgeleerde; vertaler; publicist
Bio	Guido Gezelle werd geboren in Brugge. Na zijn collegejaren en priesterstudies (priesterwijding te Brugge op 10/06/1854), werd hij in 1854 leraar aan het kleinseminarie te Roeselare. Gezelle gaf er onder meer talen, begeleidde de vrij uitgebreide kolonie buitenlandse leerlingen, vooral Engelsen, en kreeg tijdens twee schooljaren (1857-1859) een opdracht als leraar in de poësis. In 1865 werd Gezelle onderpastoor van de St.-Walburgaparochie te Brugge. Naast zijn druk pastoraal werk was hij bijzonder actief in het katholieke ultramontaanse persoffensief tegen de secularisering van het openbare leven in België en als vulgarisator in het culturele weekblad Rond den Heerd. In 1872 werd Gezelle overgeplaatst naar de O.-L.-Vrouwparochie te Kortrijk. Gedragen door een sympathiserende vriendenkring werd hij er de gelegenheidsdichter bij uitstek. Gaandeweg keerde hij er ook terug naar zijn oorspronkelijke postromantische en religieus geïnspireerde interesse voor de volkstaal en de poëzie. De taalkundige studie resulteerde vooral in een lexicografische verzameling van niet opgetekende woorden uit de volkstaal (Gezelles ‘Woordentas’ en het tijdschrift Loquela, vanaf 1881), waarmee ook hij het Zuid-Nederlands verdedigde binnen de ontwikkeling van de gestandaardiseerde Nederlandse cultuurtaal. Die filologische bedrijvigheid leidde bij Gezelle uiteindelijk ook tot een vernieuwde aandacht voor zijn eigen creatief werk, zowel vertaling (Longfellows Hiawatha) als oorspronkelijke poëzie. In 1889 werd hij directeur van een kleine Franse zustergemeenschap die zich in Kortrijk vestigde. Hij was een tijdje ambteloos. Dit liet hem toe zich op zijn schrijf- en studiewerk te concentreren. Het resultaat was o. m. de publicatie van twee poëziebundels, Tijdkrans (1893) en Rijmsnoer (1897), die, vooral in het laatste geval, qua vormgeving en originaliteit superieur van gehalte zijn. Om die authentieke en originele lyriek werd hij door H. Verriest, P. de Mont en vooral door Van Nu en Straks als een voorloper van de moderne Nederlandse poëzie beschouwd. Ook later eerden Nederlandse dichters, zoals Paul van Ostaijen en recenter, Christine D’haen, Gezelle als de meest creatieve en vernieuwende Nederlandse dichter in Vlaanderen. In 1899 werd Gezelle naar Brugge teruggeroepen om zich te wijden aan de vertaling van een theologisch werk van zijn bisschop (Waffelaerts Meditationes Theologicae). Hij verbleef nu in het Engels Klooster van Kanonikessen, waar hij echter vrij vlug en onverwachts stierf op 27 november 1899. Hij liet nog een verzameling uitzonderlijke gedichten na die in 1901 postuum als zijn Laatste Verzen werden gepubliceerd.
Links	[odis], [wikipedia], [dbnl]

13/11/1881, [Haarlem], Johan Winkler aan Guido Gezelle

Facsimile's

Noten

Register

Correspondenten

Briefschrijver

Briefontvanger

Plaats van verzending

Naam - persoon

Naam - plaats

Titel - ander werk

Indextermen