23/08/1882, Haarlem, Johan Winkler aan Guido Gezelle Winkler, Johan Sofie Meneve Universiteit Antwerpen Els Depuydt Openbare Bibliotheek Brugge (Guido Gezellearchief) Centrum voor Teksteditie en Bronnenstudie (Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal en Letteren) Instituut voor de Studie van de Letterkunde in de Lage Landen (ISLN) (Piet Couttenier, Universiteit Antwerpen) Guido Gezellegenootschap Guido Gezellearchief Brugge KANTL/CTB Gent 2023

Teksten en afbeeldingen beschikbaar onder een Creative Commons Naamsvermelding - Niet Commercieel licentie.

België Brugge Guido Gezellearchief 5269 11569 By deze bren-

92x138

recto: blauw; verso: wit

papiersoort: recto met adres; verso verticaal beschreven, inkt

volledig

op adreszijde: nationaal teken en gedrukte postzegel, afgestempeld

De briefwisseling tussen Guido Gezelle en Johan Winkler. Deel 1: Inleiding en brieven (1881-1883) / door Dries Gevaert. - Gent : onuitgegeven licentieverhandeling, (academiejaar 1983-1984), p.73

De briefwisseling van Guido Gezelle.

De tekst werd diplomatisch getranscribeerd, en aangevuld met een editoriale laag.

De oorspronkelijke tekst werd ongewijzigd getranscribeerd; alleen typografische regeleindes en afbrekingstekens, en niet-betekenisvolle witruimte werden genormaliseerd.

Auteursingrepen in de tekst (toevoegingen, schrappingen), en latere redactie-ingrepen (schrappingen, toevoegingen, taalkundige notities) door de lezer werden overgenomen en expliciet gemarkeerd.

Voor een aantal tekstfenomenen werden naast de oorspronkelijke vorm ook editeursingrepen opgenomen in de transcriptie: oplossingen voor niet-gangbare afkortingen en correcties voor manifeste fouten. Daarnaast bevat de transcriptie editeursingrepen ter verbetering van de leesbaarheid (toevoegingen, reconstructies) of ter motivering van transcriptie-beslissingen (aanduiding van onzekere lezingen, weglating van onleesbare tekst). Alle editeursingrepen worden expliciet gemarkeerd.

Privé-URI's met het brief prefix verwijzen naar andere brieven in de editie. De URI brief:gg.10184 verwijst bijvoorbeeld naar https://edities.kantl.be/gezelle/ed/DALF.db.gg.10184.

Privé-URI's met het record prefix verwijzen naar recordnummers in de catalogus van de Openbare Bibliotheek Brugge. De URI record:1322 verwijst bijvoorbeeld naar https://brugge.bibliotheek.be/detail/?itemid=|library/v/obbrugge/gezelle|1322.

Nederlands briefkaart Winkler, Johan 23/08/1882 Haarlem Gezelle, Guido briefversie van datering: 23 v. Oogstmaend. '82. - 6/11569 gesigneerd: Johan Winkler By deze bren- Johan Winkler aan Guido Gezelle Haarlem 23/08/1882 op adreszijde briefkaart: Den Eerweerden zeer Geleerden Heere // Guido Gezelle // in d'Handboogstrate // te // Kortrijk. Haarlem 23/08/1882; Courtrai 24/08/1882 5 volledig inkt recto met adres; verso verticaal beschreven recto: blauw; verso: wit 92x138 op adreszijde: nationaal teken en gedrukte postzegel, afgestempeld dut De briefwisseling tussen Guido Gezelle en Johan Winkler. Deel 1: Inleiding en brieven (1881-1883) / door Dries Gevaert. - Gent : onuitgegeven licentieverhandeling, (academiejaar 1983-1984), p.73 briefversie van datering: 23 v. Oogstmaend. '82. - 1.2 correspondentie aan Guido Gezelle Auth:706:25 5269 GGA, Corr. I, 1882 [16,45] ; CGS, 222E Guido Gezellearchief Den Eerweerden zeer Geleerden Heere Guido Gezelle in d'Handboogstrate Te Kortrijk. Eerweerde Heer en Vriend! Bij deze brenge ik U mijn' herteliken dank voor d'aenteekening betreffende 't oorijzer in Vlaenderen, die uwe goedjonstigheid mij voor eenige dagen deed toekomen. Dat Gij zoo bij voortduring mijner gedenkt, is mij steeds hoogst aengenaem t'ervaren. - Wat "kaafijzer" aengaet - het doet mij leed dat ik U ook hierin niet beter kan geryven. Het woord is mij ten eenenmale vreemd. Nochtans kenne ik de {<=nederl.>[=nederlandsche]} zeewoorden wel! Ik en ben niet vergeefs 3 mael naer {<=O.>[=Ost]} Indie geweest. Ook in J. v. Lennep's Zeemans-Woordenboek, anders zoo uitvoerig, is dat woord niet vermeld. In andere woordenboeken vinde ik het evenmin. Slechts v. Dale heeft "kaafijzer, o ({<=zeew.>[=zeewoord]})." Anders niet. V. Dale was een Vlaming, een Slusenaere. Ik denk, het woord moet bizonder-vlaemsch zijn, omdat ook kaef, kave uitsluitend vlaemsch is. Het woord kaef is mij in Noord-{<=Nederl.>[=Nederland]} nooit voorgekomen. Wij kennen hier slechts den form schouw, oorspronkelik een en 't zelfde woord als kave? Kave, kaue, skaue, skouwe, schouw, schou. Het doet mij meer leed dan Gij wel geloven zoudt, dat ik kaafijzer U onverklaerd laten moet. Niettemin, ik blijf het in gedachten houden, zoo wel als "leefbrood". Vind ik nog iets, ik zal 't U terstond weten laten. Met vriendelike groetenis Uw Johan Winkler. Haerlem 23 v. Oogstmaend '82. - /gga_brieven/[16,45].pdf /gga_images/GGA_5269vgedraaid.jpg /gga_images/thumbnail.JPG Recto /gga_images/GGA_5269r.jpg /gga_images/thumbnail.JPG Verso klik hier voor de volledige brieftekst https://edities.kantl.be/gezelle/ed/DALF.db.gg.11569 Winkler Johan Auth:700:111 Gezelle Guido Auth:700:1 mvass: transformation Word -- DALF mvassche: URL correction meemoo + server name
Den Eerweerden zeer Geleerden Heere Guido Gezelle in d'Handboogstrate Te Kortrijk.
Eerweerde Heer en Vriend!

Bij deze brenge ik U mijn' herteliken dank voor d'aenteekening

Winkler schrijft hier ‘ae’ in de plaats van ‘aa’, dit naar aanleiding van de brief van Gezelle van 09/09/1881. Daarin liet hij weten dat hij ‘aa’ naar de oude spelling ‘ae’ aanpast bij publicatie van Winklers brieven in Loquela. Winkler zelf verkoos ook de oude spelling ‘ae’ boven de ‘Hollandse’ ‘aa’. Dit blijkt uit de brief die hij schreef tussen 01/11/1882 en 03/11/1882. Doorheen de correspondentie gebruikt Winkler afwisselend beide schrijfwijzen. De verbeteringen die hij vaak nog moest doorvoeren tijdens het schrijven tonen aan dat het voor hem in de praktijk een hele aanpassing was om de oude spelling te hanteren.

betreffende 't oorijzer in Vlaenderen

Dit is niet aanwezig in het Guido Gezellearchief in Brugge.

, die uwe goedjonstigheid

goedgunstigheid

mij voor eenige dagen deed toekomen. Dat Gij zoo bij voortduring mijner gedenkt, is mij steeds hoogst aengenaem t'ervaren. - Wat "kaafijzer"

In Tegenkomsten brieven etc. In Loquela: 2 (Pietmaand 1882) 5, p.36-37 spreekt Gezelle zijn ongenoegen uit over de publicatie van een stuk uit Loquela in T. van Lingen, Sprokkelingen door T. v. L.. In: Noord en Zuid: 5 (1882), p.155-156. Het ging om een woordverklaring die van Lingen gaf bij het woord ’kave’: ”kave = kevie, cage”. Volgens Gezelle is hier niets van aan: ”Al die kaven, tot die lange kaven van de vlaamsche spinderijen toe, en zijn noch keviën noch veugelhuizen, en, als wij cage zeggen, dan wéten wij dat wij fransch spreken en een vogelbuur, of eenig ander gevang beteekenen, maar neen, geen kave." Hij verwees hierbij onder andere naar het ”WestVlaamsch Idioticon” van L. L. de Bo, p .474: KAAFIJZER, o. Schoorsteenplaat, een dik ijzeren blad dat tegen den veurster staat in den heerd, fr. plaque de cheininee. Te lande neemt men het kaafijzer uit, en, na het gereinigd te hebben, legt men het plat op den heerd, om er palullen op te bakken.

aengaet - het doet mij leed dat ik U ook hierin niet beter kan geryven. Het woord is mij ten eenenmale vreemd. Nochtans kenne ik de nederl. nederlandsche zeewoorden wel! Ik en ben niet vergeefs 3 mael naer O. Ost Indie geweest

Winklers reizen naar Java als scheepsdokter dateren van het begin van de jaren 1860, na de oproep van de Nederlandse regering om burgerdokters tijdelijk hun troepen naar Oost-Indië te laten begeleiden.

. Ook in J. v. Lennep's Zeemans-Woordenboek, anders zoo uitvoerig, is dat woord niet vermeld. In andere woordenboeken vinde ik het evenmin

Gezelle publiceerde van ”Wat ”kaafijzer” aengaet” tot ”vinde ik het even min.” Onder Tegenkomsten brieven etc in Loquela: 2 (Pietmaand 1882) 5, p.36-37.

. Slechts v. Dale heeft "kaafijzer, o ( zeew. zeewoord )

kapijzer, grote scheepsbeitel

." Anders niet. V. Dale was een Vlaming, een Slusenaere. Ik denk, het woord moet bizonder-vlaemsch zijn, omdat ook kaef, kave uitsluitend vlaemsch is. Het woord kaef is mij in Noord- Nederl. Nederland nooit voorgekomen. Wij kennen hier slechts den form schouw, oorspronkelik een en 't zelfde woord als kave? Kave, kaue, skaue, skouwe, schouw, schou. Het doet mij meer leed dan Gij wel geloven zoudt, dat ik kaafijzer U onverklaerd laten moet. Niettemin, ik blijf het in gedachten houden, zoo wel als "leefbrood"

In het artikel Verloren Vlaamsch in Loquela: 2 (Meimaand 1882) 1, p.1-8. vraagt Gezelle zich af of er ooit een Vlaams woord bestond voor een geheel brood, zoals je in het Engels ”a loaf of bread” hebt. In het Vlaams zou dit volgens Gezelle als ”een leef (van) brood” klinken. Vervolgens verwijst hij expliciet naar een oude Vlaamse bijbelvertaling van Willem Gaillaerdt uit 1578 en integreert het citaat van Oudemans uit deze Bijbel: "Ende liet hem des daechs- een leefbroot gheven". Gezelle vraagt zich af of er oorspronkelijk een spatie tussen ”leef” en ”broot” stond.

. Vind ik nog iets, ik zal 't U terstond weten laten.

Met vriendelike groetenis Uw Johan Winkler. Haerlem 23 v. Oogstmaend '82. -