Noten

[1] Land, volk en taal in West-Vlaanderen. In: De Tijdspiegel (1884) 1 en 2. Overdruk in de handbibliotheek van Gezelle.

Register

Correspondenten

NaamGezelle, Guido; Loquela; Spoker
Datums° Brugge, 01/05/1830 - ✝ Brugge, 27/11/1899
GeslachtMannelijk
Beroeppriester; leraar; onderpastoor; dichter; taalgeleerde; vertaler; publicist
BioGuido Gezelle werd geboren in Brugge. Na zijn collegejaren en priesterstudies (priesterwijding te Brugge op 10/06/1854), werd hij in 1854 leraar aan het kleinseminarie te Roeselare. Gezelle gaf er onder meer talen, begeleidde de vrij uitgebreide kolonie buitenlandse leerlingen, vooral Engelsen, en kreeg tijdens twee schooljaren (1857-1859) een opdracht als leraar in de poësis. In 1865 werd Gezelle onderpastoor van de St.-Walburgaparochie te Brugge. Naast zijn druk pastoraal werk was hij bijzonder actief in het katholieke ultramontaanse persoffensief tegen de secularisering van het openbare leven in België en als vulgarisator in het culturele weekblad Rond den Heerd. In 1872 werd Gezelle overgeplaatst naar de O.-L.-Vrouwparochie te Kortrijk. Gedragen door een sympathiserende vriendenkring werd hij er de gelegenheidsdichter bij uitstek. Gaandeweg keerde hij er ook terug naar zijn oorspronkelijke postromantische en religieus geïnspireerde interesse voor de volkstaal en de poëzie. De taalkundige studie resulteerde vooral in een lexicografische verzameling van niet opgetekende woorden uit de volkstaal (Gezelles ‘Woordentas’ en het tijdschrift Loquela, vanaf 1881), waarmee ook hij het Zuid-Nederlands verdedigde binnen de ontwikkeling van de gestandaardiseerde Nederlandse cultuurtaal. Die filologische bedrijvigheid leidde bij Gezelle uiteindelijk ook tot een vernieuwde aandacht voor zijn eigen creatief werk, zowel vertaling (Longfellows Hiawatha) als oorspronkelijke poëzie. In 1889 werd hij directeur van een kleine Franse zustergemeenschap die zich in Kortrijk vestigde. Hij was een tijdje ambteloos. Dit liet hem toe zich op zijn schrijf- en studiewerk te concentreren. Het resultaat was o. m. de publicatie van twee poëziebundels, Tijdkrans (1893) en Rijmsnoer (1897), die, vooral in het laatste geval, qua vormgeving en originaliteit superieur van gehalte zijn. Om die authentieke en originele lyriek werd hij door H. Verriest, P. de Mont en vooral door Van Nu en Straks als een voorloper van de moderne Nederlandse poëzie beschouwd. Ook later eerden Nederlandse dichters, zoals Paul van Ostaijen en recenter, Christine D’haen, Gezelle als de meest creatieve en vernieuwende Nederlandse dichter in Vlaanderen. In 1899 werd Gezelle naar Brugge teruggeroepen om zich te wijden aan de vertaling van een theologisch werk van zijn bisschop (Waffelaerts Meditationes Theologicae). Hij verbleef nu in het Engels Klooster van Kanonikessen, waar hij echter vrij vlug en onverwachts stierf op 27 november 1899. Hij liet nog een verzameling uitzonderlijke gedichten na die in 1901 postuum als zijn Laatste Verzen werden gepubliceerd.
Links[odis], [wikipedia], [dbnl]
NaamWinkler, Johan; Jan Lou's; Grindebald
Datums° Leeuwarden, 12/09/1840 - ✝ Haarlem, 11/04/1916
GeslachtMannelijk
Beroeparts; taalkundige; auteur
VerblijfplaatsNederland (Friesland)
BioJohan Winkler kreeg een opleiding tot arts in Haarlem en Amsterdam. Na drie reizen naar Java als scheepsdokter vestigde hij zich in 1865 als arts in Leeuwarden. Hij verhuisde in 1875 naar Haarlem. Hij was ook een bekend taalkundige. Als taalparticularist was hij vooral bezig met het (Friese) dialect en naamkunde. Hij schreef vooral wetenschappelijke werken, maar ook verhalen o.m. als Grindebald en Jan Lou's. Hij publiceerde in 1874 een lofrede op het werk van Gezelle, in zijn boek "Algemeen Nederduits en Friesch dialecticon", waardoor hij bekendheid verwierf in Vlaanderen. Hij werkte mee aan "Rond den Heerd" vanaf 1875 en aan "Loquela" vanaf 1881. Hij leverde ook bijdragen voor "Biekorf". Hij was bevriend met Gezelle met wie hij uitvoerig correspondeerde.
Links[wikipedia], [dbnl]
Relatie tot Gezellecorrespondent; adressenlijst Cordelia Van De Wiele; buitenlands erelid van de Koninklijke Vlaamsche Academie voor Taal- en Letterkunde
BronnenEncyclopedie van de Vlaamse Beweging (1973) dl 2, p.2087-2088

Briefschrijver

NaamWinkler, Johan; Jan Lou's; Grindebald
Datums° Leeuwarden, 12/09/1840 - ✝ Haarlem, 11/04/1916
GeslachtMannelijk
Beroeparts; taalkundige; auteur
VerblijfplaatsNederland (Friesland)
BioJohan Winkler kreeg een opleiding tot arts in Haarlem en Amsterdam. Na drie reizen naar Java als scheepsdokter vestigde hij zich in 1865 als arts in Leeuwarden. Hij verhuisde in 1875 naar Haarlem. Hij was ook een bekend taalkundige. Als taalparticularist was hij vooral bezig met het (Friese) dialect en naamkunde. Hij schreef vooral wetenschappelijke werken, maar ook verhalen o.m. als Grindebald en Jan Lou's. Hij publiceerde in 1874 een lofrede op het werk van Gezelle, in zijn boek "Algemeen Nederduits en Friesch dialecticon", waardoor hij bekendheid verwierf in Vlaanderen. Hij werkte mee aan "Rond den Heerd" vanaf 1875 en aan "Loquela" vanaf 1881. Hij leverde ook bijdragen voor "Biekorf". Hij was bevriend met Gezelle met wie hij uitvoerig correspondeerde.
Links[wikipedia], [dbnl]
Relatie tot Gezellecorrespondent; adressenlijst Cordelia Van De Wiele; buitenlands erelid van de Koninklijke Vlaamsche Academie voor Taal- en Letterkunde
BronnenEncyclopedie van de Vlaamse Beweging (1973) dl 2, p.2087-2088

Briefontvanger

NaamGezelle, Guido; Loquela; Spoker
Datums° Brugge, 01/05/1830 - ✝ Brugge, 27/11/1899
GeslachtMannelijk
Beroeppriester; leraar; onderpastoor; dichter; taalgeleerde; vertaler; publicist
BioGuido Gezelle werd geboren in Brugge. Na zijn collegejaren en priesterstudies (priesterwijding te Brugge op 10/06/1854), werd hij in 1854 leraar aan het kleinseminarie te Roeselare. Gezelle gaf er onder meer talen, begeleidde de vrij uitgebreide kolonie buitenlandse leerlingen, vooral Engelsen, en kreeg tijdens twee schooljaren (1857-1859) een opdracht als leraar in de poësis. In 1865 werd Gezelle onderpastoor van de St.-Walburgaparochie te Brugge. Naast zijn druk pastoraal werk was hij bijzonder actief in het katholieke ultramontaanse persoffensief tegen de secularisering van het openbare leven in België en als vulgarisator in het culturele weekblad Rond den Heerd. In 1872 werd Gezelle overgeplaatst naar de O.-L.-Vrouwparochie te Kortrijk. Gedragen door een sympathiserende vriendenkring werd hij er de gelegenheidsdichter bij uitstek. Gaandeweg keerde hij er ook terug naar zijn oorspronkelijke postromantische en religieus geïnspireerde interesse voor de volkstaal en de poëzie. De taalkundige studie resulteerde vooral in een lexicografische verzameling van niet opgetekende woorden uit de volkstaal (Gezelles ‘Woordentas’ en het tijdschrift Loquela, vanaf 1881), waarmee ook hij het Zuid-Nederlands verdedigde binnen de ontwikkeling van de gestandaardiseerde Nederlandse cultuurtaal. Die filologische bedrijvigheid leidde bij Gezelle uiteindelijk ook tot een vernieuwde aandacht voor zijn eigen creatief werk, zowel vertaling (Longfellows Hiawatha) als oorspronkelijke poëzie. In 1889 werd hij directeur van een kleine Franse zustergemeenschap die zich in Kortrijk vestigde. Hij was een tijdje ambteloos. Dit liet hem toe zich op zijn schrijf- en studiewerk te concentreren. Het resultaat was o. m. de publicatie van twee poëziebundels, Tijdkrans (1893) en Rijmsnoer (1897), die, vooral in het laatste geval, qua vormgeving en originaliteit superieur van gehalte zijn. Om die authentieke en originele lyriek werd hij door H. Verriest, P. de Mont en vooral door Van Nu en Straks als een voorloper van de moderne Nederlandse poëzie beschouwd. Ook later eerden Nederlandse dichters, zoals Paul van Ostaijen en recenter, Christine D’haen, Gezelle als de meest creatieve en vernieuwende Nederlandse dichter in Vlaanderen. In 1899 werd Gezelle naar Brugge teruggeroepen om zich te wijden aan de vertaling van een theologisch werk van zijn bisschop (Waffelaerts Meditationes Theologicae). Hij verbleef nu in het Engels Klooster van Kanonikessen, waar hij echter vrij vlug en onverwachts stierf op 27 november 1899. Hij liet nog een verzameling uitzonderlijke gedichten na die in 1901 postuum als zijn Laatste Verzen werden gepubliceerd.
Links[odis], [wikipedia], [dbnl]

Plaats van verzending

NaamHaarlem

Naam - persoon

NaamClaerhout, Juliaan
Datums° Wielsbeke, 09/12/1859 - ✝ Kaster, 12 /02/1929
GeslachtMannelijk
Beroeppriester; leraar; onderpastoor; bestuurder scholen; pastoor; auteur
BioJuliaan Claerhout, zoon van Constant Claerhout, landbouwer, en Amelia De Volder, werd op 22/12/1883 tot priester gewijd te Brugge. Hij werd leraar aan het college te Tielt (18/09/1884) en aan de normaalschool te Torhout (10/09/1887). Vervolgens was hij onderpastoor te Sint-Denijs (23/09/1889), bestuurder van de scholen te Pittem (24/11/1894) en pastoor te Kaster (17/02/1911). Claerhout werd bekend door zijn archeologische opgravingen in Pittem en Dentergem. Hij schreef o.m. verschillende artikels in het tijdschrift Belfort en was nauw betrokken bij Gezelles tijdschrift Biekorf.
Links[odis], [dbnl]
Relatie tot Gezellecorrespondent; zanter (WDT); adressenlijst Cordelia Van De Wiele; Biekorf
NaamWinkler, Johan; Jan Lou's; Grindebald
Datums° Leeuwarden, 12/09/1840 - ✝ Haarlem, 11/04/1916
GeslachtMannelijk
Beroeparts; taalkundige; auteur
VerblijfplaatsNederland (Friesland)
BioJohan Winkler kreeg een opleiding tot arts in Haarlem en Amsterdam. Na drie reizen naar Java als scheepsdokter vestigde hij zich in 1865 als arts in Leeuwarden. Hij verhuisde in 1875 naar Haarlem. Hij was ook een bekend taalkundige. Als taalparticularist was hij vooral bezig met het (Friese) dialect en naamkunde. Hij schreef vooral wetenschappelijke werken, maar ook verhalen o.m. als Grindebald en Jan Lou's. Hij publiceerde in 1874 een lofrede op het werk van Gezelle, in zijn boek "Algemeen Nederduits en Friesch dialecticon", waardoor hij bekendheid verwierf in Vlaanderen. Hij werkte mee aan "Rond den Heerd" vanaf 1875 en aan "Loquela" vanaf 1881. Hij leverde ook bijdragen voor "Biekorf". Hij was bevriend met Gezelle met wie hij uitvoerig correspondeerde.
Links[wikipedia], [dbnl]
Relatie tot Gezellecorrespondent; adressenlijst Cordelia Van De Wiele; buitenlands erelid van de Koninklijke Vlaamsche Academie voor Taal- en Letterkunde
BronnenEncyclopedie van de Vlaamse Beweging (1973) dl 2, p.2087-2088
NaamErasmius, Janus
Datums° Utrecht, 1604 - ✝ Alkmaar, 12/04/1658
GeslachtMannelijk
Beroepclassicus; humanist; hoogleraar; rector; dichter
VerblijfplaatsNederland
BioReeds in 1634, op dertigjarige leeftijd, werd hij er hoogleraar aan de Illustere School en twee jaar later hoogleraar Geschiedenis aan de universiteit. Hij was ook tot Rector benoemd in Tiel en vanaf 1641 in Harderwijk, waar hij tevens hoogleraar Grieks werd aan de Hogeschool. Daarna werd hij nog Prorector in Alkmaar. Zijn nagelaten werken bestaan uit talrijke artikelen, toespraken en Latijnse gelegenheidsgedichten.
Links[wikipedia]
NaamErasmus, Desiderius
Datums° Rotterdam, 28/10/1466/1467/1469 - ✝ Bazel, 12/07/1536
GeslachtMannelijk
Beroeptheoloog; filosoof; schrijver; humanist; priester
VerblijfplaatsNederland
BioDesiderius Erasmus werd (onwettig) geboren te Rotterdam. Hij genoot zijn eerste opleiding aan de Latijnse scholen van Gouda, Deventer en ’s Hertogenbosch. In 1492 werd hij priester gewijd. Drie jaar later ging hij theologische studies volgen in Parijs en trok daarna naar Engeland waar hij Thomas More ontmoette. Terug in Parijs in 1500 schreef hij er zijn Adagia. In 1506 reisde hij naar Italië en op de terugweg, drie jaar later, ontstond zijn bekende Lof der Zotheid. Na een verblijf in Bazel (Zwitserland) keerde hij vanaf 1516 terug naar de Nederlanden (o.m. Leuven en Anderlecht). De laatste jaren van zijn leven bracht hij door in Freiburg in Bresgau in Duitsland, maar in 1536 keerde hij terug naar Bazel waar hij overleed.
Links[wikipedia]
NaamNeuhusius, Regnerus (Reinerus)
Datums° Leeuwarden, 13/05/1608 - ✝ Alkmaar, 28/12/1679
GeslachtMannelijk
Beroephumanist; classicus; dichter; rector
VerblijfplaatsNederland
BioRegnerus Neuhusius was de oudste zoon van de Leeuwardse rector Edo Neuhusius. Hij volgde vanaf 1826 zijn opleiding aan de universiteit van Franeker waar hij reeds als student poëzie schreef (gebundeld in zijn Poemata Juvenilia, 1834). Na zijn studies werd hij door zijn vader gevraagd om het rectoraat in Harlingen op zich te nemen. In 1638 trok hij naar Alkmaar waar hij tot zijn overlijden rector bleef. Hij schreef veel gelegenheidspoëzie in het Latijn en filologisch oefenmateriaal voor zijn leerlingen en publiceerde het onuitgegeven werk van zijn vader bij Jansenius in Amsterdam.
Links[dbnl]
Bronnen https://www.dwc.knaw.nl/neuhusius-reinerus-1608-1679/
NaamLavinius, Johannes
Datums° Antwerpen, - ✝ Hardewijk, xx/11/1640
GeslachtMannelijk
Beroepco-rector; rector
BioJohannes Lavinius (Jean La Vigne) werd geboren te Antwerpen, waar hij in 1602 huwde met Anne Bavelot, en na haar dood op 25 februari 1610 met Jannitgen Stevens uit Amsterdam. Hij werd co-rector en daarna rector van het Gymnasium Illustre te Harderwijk (Nederland).
Bronnen http://www.biografischportaal.nl/persoon/72741534
NaamAemilius, Antonius
Datums° Aken, 20/12/1589 - ✝ Utrecht, 12/11/1660
GeslachtMannelijk
Beroeprector
VerblijfplaatsDuitsland; Nederland
BioAntonie Melis was de zoon van een koopman die zich eerst te Antwerpen, daarna te Rome gevestigd had en, hervormd geworden, naar Aken was getrokken. Na studies in de letteren in Aken, Dordrecht (onder G. Vossius) en Leiden (onder Dominicus Baudius) en studieverblijven aan enkele buitenlandse hogescholen werd hij als opvolger van zijn leermeester Vossius benoemd tot rector van de Latijnse School in Dordrecht en de Hogeschool in Utrecht. Om gezondheidsredenen legde hij vanaf 1639 deels zijn ambt van rector neer al bleef hij de functie uitoefenen tot 1654. Hij werd vooral bekend om zijn Orationes, uitgegeven in 1651.
Bronnen http://www.biografischportaal.nl/persoon/15243073

Naam - plaats

NaamKortrijk
GemeenteKortrijk
NaamAmsterdam
NaamHaarlem
NaamUtrecht
NaamAlkmaar
NaamTiel
NaamHarderwijk

Titel - ander werk

TitelLand, volk en taal in West-Vlaanderen
AuteurWinkler, Johan
Datum[1884]
Plaats[S.l.]
Uitgever[s.n.]
TitelTijdspiegel (periodiek)
Datum1844-1921
PlaatsArnhem
UitgeverD.A. Thieme
TitelOpera posthuma eruditi ac jucundi argumenti ad usum Scholarum
AuteurErasmius, Janus
Datum1663-1665
PlaatsHarderwijk
UitgeverArnoldus Gualtherus Parck
TitelBiographisch Woordenboek der Nederlanden
Auteurvan der Aa, Abraham Jacobus
Datum1852-1878
PlaatsHaarlem
UitgeverJ.J. van Brederode
TitelOpera posthuma eruditi ac jucundi argumenti ad usum Scholarum
AuteurErasmius, Janus
Datum1679-1680
PlaatsAmsterdam
UitgeverJohannis à Someren
TitelOratio panegyrica de instaurata Bibliotheca Tielana
AuteurErasmius, Janus
Datum1635
PlaatsUtrecht
Uitgever[s.n.]
TitelOratio de perpetua pace, inter Philippum IV, Hispaniarum regem, et confoederati Belgii ordines, confirmata 1648
AuteurErasmius, Janus
Datum1648
PlaatsAlkmaar
Uitgever[s.n.]
TitelOratio inauguralis de dignitate artis dialecticæ.
AuteurErasmius, Janus
Datum1641
PlaatsHarderwijk
Uitgever[s.n.]
TitelFasciculus Poëmatum
AuteurErasmius, Janus
Datum[s.d.]
Plaats[s.l.]
Uitgever[s.n.]

Indextermen

Briefontvanger

Gezelle, Guido

Briefschrijver

Winkler, Johan

Correspondenten

Gezelle, Guido
Winkler, Johan

Naam - persoon

Claerhout, Juliaan
Winkler, Johan
Erasmius, Janus
Erasmus, Desiderius
Neuhusius, Regnerus (Reinerus)
Lavinius, Johannes
Aemilius, Antonius

Naam - plaats

Kortrijk
Amsterdam
Haarlem
Utrecht
Alkmaar
Tiel
Harderwijk

Plaats van verzending

Haarlem

Titel - ander werk

Land, volk en taal in West-Vlaanderen
Tijdspiegel
Opera posthuma eruditi ac jucundi argumenti ad usum Scholarum
Biographisch Woordenboek der Nederlanden
Opera posthuma eruditi ac jucundi argumenti ad usum Scholarum
Oratio panegyrica de instaurata Bibliotheca Tielana
Oratio de perpetua pace, inter Philippum IV, Hispaniarum regem, et confoederati Belgii ordines, confirmata 1648
Oratio inauguralis de dignitate artis dialecticæ.
Fasciculus Poëmatum
Titel18/09/1883, Haarlem, Johan Winkler aan [Guido Gezelle]
EditeurRik Van Gorp; Universiteit Antwerpen
Wetenschappelijke leidingEls Depuydt
Partners Openbare Bibliotheek Brugge (Guido Gezellearchief); Centrum voor Teksteditie en Bronnenstudie (Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal en Letteren); Instituut voor de Studie van de Letterkunde in de Lage Landen (ISLN) (Piet Couttenier, Universiteit Antwerpen); Guido Gezellegenootschap
UitgeverGuido Gezellearchief, KANTL/CTB
Plaats van uitgaveBrugge, Gent
Publicatiedatum2023
Beschikbaarheid Teksten en afbeeldingen beschikbaar onder een Creative Commons Naamsvermelding - Niet Commercieel licentie.
DisclaimerDe editie van de Guido Gezellecorrespondentie is het resultaat van een samenwerkingsproject met vrijwilligers. De databank is in opbouw, aanvullingen en opmerkingen kunnen gemeld worden aan els.depuydt@brugge.be.
Meer informatie over het vrijwilligersproject is te vinden op gezelle.be.
CiterenEen brief kan worden geciteerd als:
[Naam van editeur(s)], [briefschrijver aan briefontvanger, plaats, datum]. In: GezelleBrOn, Wetenschappelijke editie van de correspondentie van Guido Gezelle. [publicatiedatum] Available from World Wide Web: [link].
VerzenderWinkler, Johan
Ontvanger[Gezelle, Guido]
Verzendingsdatum18/09/1883
VerzendingsplaatsHaarlem
AnnotatieAdressaat gereconstrueerd op basis van toegevoegde notitie.
Gepubliceerd inDe briefwisseling tussen Guido Gezelle en Johan Winkler. Deel 1: Inleiding en brieven (1881-1883) / door Dries Gevaert. - Gent : onuitgegeven licentieverhandeling, (academiejaar 1983-1984), p.178-181
Fysieke bijzonderheden
Drager 2 enkele vellen, 211x133; bijlage: 213x173
wit
papiersoort: 4 zijden beschreven, inkt
Staat volledig
Toevoegingen op zijde 1 links in de bovenrand: Aan G. Gezelle (inkt, hand P.A.)
Bewaargegevens
LandBelgië
PlaatsBrugge
BewaarplaatsGuido Gezellearchief
ID Gezellearchief5358
Bibliotheekrecordhttps://brugge.bibliotheek.be/detail/?itemid=|library/v/obbrugge/gezelle|11667
Inhoud
IncipitHier bij ingesloten vindt Gij een
Tekstsoortbrief
TalenNederlands
De tekst werd diplomatisch getranscribeerd, en aangevuld met een editoriale laag.
De oorspronkelijke tekst werd ongewijzigd getranscribeerd; alleen typografische regeleindes en afbrekingstekens, en niet-betekenisvolle witruimte werden genormaliseerd.
Auteursingrepen in de tekst (toevoegingen, schrappingen), en latere redactie-ingrepen (schrappingen, toevoegingen, taalkundige notities) door de lezer werden overgenomen en expliciet gemarkeerd.
Voor een aantal tekstfenomenen werden naast de oorspronkelijke vorm ook editeursingrepen opgenomen in de transcriptie: oplossingen voor niet-gangbare afkortingen en correcties voor manifeste fouten. Daarnaast bevat de transcriptie editeursingrepen ter verbetering van de leesbaarheid (toevoegingen, reconstructies) of ter motivering van transcriptie-beslissingen (aanduiding van onzekere lezingen, weglating van onleesbare tekst). Alle editeursingrepen worden expliciet gemarkeerd.