01/05/1874, Kortrijk, Guido Gezelle aan [Frans De Potter] Gezelle, Guido Stefaan Maes Els Depuydt Openbare Bibliotheek Brugge (Guido Gezellearchief) Centrum voor Teksteditie en Bronnenstudie (Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal en Letteren) Instituut voor de Studie van de Letterkunde in de Lage Landen (ISLN) (Piet Couttenier, Universiteit Antwerpen) Guido Gezellegenootschap Guido Gezellearchief Brugge KANTL/CTB Gent 2023

Teksten en afbeeldingen beschikbaar onder een Creative Commons Naamsvermelding - Niet Commercieel licentie.

België Kortrijk Rijksarchief Kortrijk Rijksarchief Kortrijk, Verzameling Guido Gezelle (toeg. 937), nr. 1/2Rijksarchief Kortrijk, Verzameling Guido Gezelle (toeg. 937), nr. 1/2 26038 Zou ik, door uwe goedwillige tusschenkomst,

2 enkele vellen, [?]

wit, rechthoekig geruit

papiersoort: 2 zijden beschreven, inkt

volledig

De briefwisseling van Guido Gezelle.

De tekst werd diplomatisch getranscribeerd, en aangevuld met een editoriale laag.

De oorspronkelijke tekst werd ongewijzigd getranscribeerd; alleen typografische regeleindes en afbrekingstekens, en niet-betekenisvolle witruimte werden genormaliseerd.

Auteursingrepen in de tekst (toevoegingen, schrappingen), en latere redactie-ingrepen (schrappingen, toevoegingen, taalkundige notities) door de lezer werden overgenomen en expliciet gemarkeerd.

Voor een aantal tekstfenomenen werden naast de oorspronkelijke vorm ook editeursingrepen opgenomen in de transcriptie: oplossingen voor niet-gangbare afkortingen en correcties voor manifeste fouten. Daarnaast bevat de transcriptie editeursingrepen ter verbetering van de leesbaarheid (toevoegingen, reconstructies) of ter motivering van transcriptie-beslissingen (aanduiding van onzekere lezingen, weglating van onleesbare tekst). Alle editeursingrepen worden expliciet gemarkeerd.

Privé-URI's met het brief prefix verwijzen naar andere brieven in de editie. De URI brief:gg.10184 verwijst bijvoorbeeld naar https://edities.kantl.be/gezelle/ed/DALF.db.gg.10184.

Privé-URI's met het record prefix verwijzen naar recordnummers in de catalogus van de Openbare Bibliotheek Brugge. De URI record:1322 verwijst bijvoorbeeld naar https://brugge.bibliotheek.be/detail/?itemid=|library/v/obbrugge/gezelle|1322.

Nederlands brief Gezelle, Guido 01/05/1874 Kortrijk (Kortrijk) De Potter, Frans adressant gereconstrueerd op basis van contextuele gegevens; Locatie origineel: brief is aanwezig in het Rijksarchief Kortrijk, Verzameling Guido Gezelle (toeg. 937), nr. 1/2 ; Afbeelding: Rijksarchief Kortrijk 6/26038 gesigneerd: Guido Gezelle Zou ik, door uwe goedwillige tusschenkomst, Guido Gezelle aan [Frans De Potter] Kortrijk 01/05/1874 4 volledig inkt 2 zijden beschreven 2 enkele vellen wit, rechthoekig geruit [?] dut adressant gereconstrueerd op basis van contextuele gegevens; Locatie origineel: brief is aanwezig in het Rijksarchief Kortrijk, Verzameling Guido Gezelle (toeg. 937), nr. 1/2 ; Afbeelding: Rijksarchief Kortrijk 1.1 correspondentie van Guido Gezelle Auth:706:20 Rijksarchief Kortrijk, Verzameling Guido Gezelle (toeg. 937), nr. 1/2Rijksarchief Kortrijk, Verzameling Guido Gezelle (toeg. 937), nr. 1/2 Rijksarchief Kortrijk Weerde Heer en Vriend, Zou ik, door uwe goedwillige tusschenkomst, geen {<=ex.>[=exemplaar]} kunnen krijgen van Fondsenblad 27 Maarte N° 7{<-3><+2>} en 28 Maarte N° 73, de twee N°s waarin sprake is van de vlaamsche beweging in {<=W.>[=West} vlaanderen; alsook den N° Fondsenblad, waarin, volgens Patrie 1 Mei 74, een compte rendu staat de la lettre à {<=Mr>[=Monsieur]} Nolet? Ik heb van onzen Heer Burgemeester uwe Geschiedenis van Kortrijk ter lezing gekregen. Daar is hier ter stede eenen Architect, met name Brinck, schoonzoon van Mussely den archivaris: hij weet over Kortrijk veel dat anderen niet en weten en 't zou misschien voordeelig zijn met hem kennis te maken. Hij en is geen boekvriend van den {<=Z.E.H.>[=Zeer Eerweerde Heer]} Deken, onder ons gezeid. Schinkelle heeft, zegt men hier, den vergulden Mercurius - den eigentlijken God van Kortrijk, - op den torre van 't "halleje" gezet. Die 't gezien hebben verzekeren dat {<=S.s>[=Schinkelles]} naam op zijn "bescheiden achterdeel" staat, zou Nolet zeggen. {<=S.>[=Schinkelle]} ging ook rond met de beurze als er questie was7 van 't hoog klooster te bouwen. Het eigentlijke volk zegt hier, letterlijk, Bersaques poorte, "Berzakes"; 't en zijn maar de would be geleerden die zeggen Baas of Boer Jakens poorte, gelijk zij van de Zipte de Egypte maken. De Kasseistrate is 't cansie strätje; cansie of canosie = de collegiale kerke <+etc.> aan O.L.V. In Deken {<=V. d. P.'s>[=Van de Puttes]} jongsten Broeltorre zijn kruisboogschietgaten, in zijnen oudsten zijn canon- en kruisboogschietgaten zichtbaar. 't Volk pleegt hier te zeggen, - het halfgeleerd volk, dat ook van Boer Jake weet, - dat Broel torren mis is, 't moet Broer = broeder torren zijn. Een van die torren, de Zuidtorre of "speitorre", is van boven nederwaard geborsten; 't is de liberale torre; de katholyke, "Inghelburg", - Castel Sant' Angelo ? - blijft gans en gezond. De drie fonteinen zijn van over langen tijd vergeven, of liever hebben, in keukens en kelders, zoo menige aderlatingen onderstaan, dat zij voor den gemeenen man drooge gevallen zijn. 't "Ronduitje" is wel zekerlijk de redoute van eertijds, en de oudaan torre de redaan of dardenne torre. Blijve, voorenop dankbaar, {<=ul.>[=ulieden]} toegenegen Guido Gezelle Kortrijk 1.5.47 /gga_images/AL_RijksarchiefKortrijk_GG_FdePotter_01051874_1r.jpg /gga_images/thumbnail.JPG Pag. 1 /gga_images/AL_RijksarchiefKortrijk_GG_FdePotter_01051874_1v.jpg /gga_images/thumbnail.JPG (Blanco) Pag. 2 /gga_images/AL_RijksarchiefKortrijk_GG_FdePotter_01051874_2r.jpg /gga_images/thumbnail.JPG Pag. 3 /gga_images/AL_RijksarchiefKortrijk_GG_FdePotter_01051874_2v.jpg /gga_images/thumbnail.JPG Pag. 4 klik hier voor de volledige brieftekst https://edities.kantl.be/gezelle/ed/DALF.db.gg.26038 Gezelle Guido Auth:700:1 De Potter Frans [ ] Auth:700:107 mvass: transformation Word -- DALF
Weerde Heer en Vriend,

Zou ik, door uwe goedwillige tusschenkomst, geen ex. exemplaar kunnen krijgen van Fondsenblad 27 Maarte N° 7 3 2 en 28 Maarte N° 73, de twee N°s waarin sprake is van de vlaamsche beweging in W. West vlaanderen; alsook den N° Fondsenblad, waarin, volgens Patrie 1 Mei 74, een compte rendu staat de la lettre à Mr Monsieur Nolet

Voor de Koninklijke Academie te Brussel had Nolet de Brauwere op 2 februari 1874 een “Notice sur le particularisme linquistique de la Flandre Occidentale” voorgelezen, waarin hij klaagt dat de taal van de West-Vlamingen “een buiten West-Vlaanderen nauwelijks verstaanbare, hybride hutsepot van goed Nederlands en Brugs dialect, gelardeerd met archaïsmen en eigen uitvindingen” is. Letterlijk: “un mélange hybride de bon néerlandais et de patois brugeois, dans lequel papillottent des termes en vieux flamand démodé, agrémenté, en outre, d’expressions fantaisistes, dont ils sont seuls, sans doute, à comprendre la signification”.

?

Ik heb van onzen Heer Burgemeester uwe Geschiedenis van Kortrijk ter lezing gekregen. Daar is hier ter stede eenen Architect, met name Brinck, schoonzoon van Mussely den archivaris: hij weet over Kortrijk veel dat anderen niet en weten en 't zou misschien voordeelig zijn met hem kennis te maken. Hij en is geen boekvriend

Geen boekvriend zijn van: iemands boeken niet lezen, niet goed vinden of het niet eens zijn met de inhoud van iemands geschriften.

van den Z.E.H. Zeer Eerweerde Heer Deken, onder ons gezeid.

Deze brief van Gezelle lijkt een antwoord te zijn op een niet bewaarde brief van De Potter met vragen over bepaalde termen, die hem onbekend waren.

Schinkelle heeft, zegt men hier, den vergulden Mercurius

Bij de Romeinen de god van handel en winst. Precies om die reden schrijft Gezelle “den eigentlijken God van Kortrijk”.

- den eigentlijken God van Kortrijk, - op den torre van 't “halleje”

Vierkante toren op de Grote Markt van Kortrijk. Restant van een vroegere lakenhalle.

gezet. Die 't gezien hebben verzekeren dat S.s Schinkelles naam op zijn “bescheiden achterdeel” staat, zou Nolet zeggen. S. Schinkelle ging ook rond met de beurze als er questie was

Als het zaak was, als het aan de orde was.

van 't hoog klooster

Nonnenklooster (Karmelietessen) op de Grote Kring. (onroerend erfgoed).

te bouwen.

Het eigentlijke volk zegt hier, letterlijk, Bersaques poorte

Dit poortje is ontstaan in 1678, toen Jacobus Loovoet, na de afbraak van de Kanunnikpoort, twaalf huizen bouwde aan de oostkant van de Zipte. Dit straatje werd naar zijn toenmalige eigenaar (Jacques Loovoet) genoemd, wat later vervormd werd tot de Baas Jacquespoort, Saalkespoort en tegenwoordig Bersacquespoort. (Kortrijk beeldbank)

, “Berzakes”; 't en zijn maar de would be geleerdendie zeggen Baas of Boer Jakens poorte, gelijk zij van de Zipte

Kortrijkse Beek die vroeger van de Veemarkt langs de Steenpoort en het begijnhof naar de Leie stroomde en later overwelfd werd. (kortrijk.be)

de Egypte maken.

De Kasseistrate is 't cansie strätje; cansie of canosie

Tot het eerste kwart 18de eeuw "Canuencstraete" genaamd. (Inventaris Onroerend erfgoed Groeningestraat Kortrijk)

= de collegiale kerke etc. van O.L.V.

In Deken V. d. P.’s Van de Puttes jongsten Broeltorre zijn kruisboogschietgaten, in zijnen oudsten zijn canon- en kruisboogschietgaten zichtbaar.

't Volk pleegt hier te zeggen, - het halfgeleerd volk, dat ook van Boer Jake weet, - dat Broel torren mis is, 't moet Broer = broeder torren zijn. Een van die torren, de Zuidtorre of “speitorre”, is van boven nederwaard gebarsten; 't is de liberale torre; de katholyke, “Inghelburg”

Kortrijk telt langs de Leie twee torens, die overblijfsel zijn van de stadvestingen: de Speyetoren en de Ingelborchtoren. Het is wellicht een ironische zinspeling van Gezelle om de zuidelijke toren liberaal te noemen, alsof de barsten van de Speyetoren aangeven dat de liberalen in Kortrijk in verval zijn.

, - Castel Sant' Angelo ? - blijft gans en gezond.

De drie fonteinen zijn van over langen tijd vergeven

Sinds geruime tijd weggegeven.

, of liever hebben, in keukens en kelders, zoo menige aderlatingen onderstaan, dat zij voor den gemeenen man drooge gevallen zijn.

't “Ronduitje” is wel zekerlijk de redoute

Eenvoudig, vierhoekig, gesloten werk, omringd door een aarden wal; fungeerde als buitenwerk van een versterking of maakte deel uit van een linie. (Ensie.nl)

van eertijds, en de oudaan

Dam, keerdam: stukken muur dwars over een stadsgracht om bepaalde gedeelten van de gracht droog te kunnen pompen (bijv. om werk aan de vestigmuur uit te kunnen voeren).

Fr. De Brabandere, Tijdschrift voor Naamkunde 13, (1981, p.226 e.v.)

torre de redaan of dardenne torre.

Blijve, voorenop dankbaar, ul. ulieden toegenegen Guido Gezelle Kortrijk 1.5.47

Gezelle vergist zich en schrijft “47” i.p.v. “74”.