Boonen, Jaak (° Oppiter, 1875-09-10 - ✝ Schoten, 1944-05-18)

Letterkundige.

Boonen studeerde te Leuven, waar hij bevriend geraakte met August Borms, Lodewijk Dosfel en Langendonck. Hij was er redacteur van Ons Leven en richtte de Limburgse studentenvereniging 'De Heidebloem' op. Doctoreerde en was lange tijd werkzaam in de Koninklijke Bibliotheek. Daarna doceerde hij aan de universiteiten van Heidelberg en Frankfurt, waar hij verschillende werken publiceerde (Die Entwicklung der niederländischen Sprache, Rubens und Vondel, Guido Gezelle und Rembrandt). Tijdens WO I doceerde hij ook aan de Utrechtse Universiteit. Stelde een aantal bloemlezingen samen (o.a. met gedichten van Van Langendonck) maar was vooral bekend als schrijver van volksboeken en boerenromans (Geldjan, Amusante Typen. Schetsen uit het Vlaamsche Volksleven). Hierbij sloot ook zijn vertalingswerk aan, o.a. van het werk van René Bazin. Als journalist was hij tenslotte verbonden aan buitenlandse bladen als de Kölnische Zeitung en de Nieuwe Rotterdamsche Courant. Hij werkte ook mee aan De Schelde en Volk en Staat.

Courtmans-Berchmans, Johanna D. (° Oudegem, 1811-09-06 - ✝ Maldegem, 1890-09-22)

Schrijfster.

Johanna Berchmans was gehuwd met J.B. Courtmans, leraar en auteur van schoolboeken. Na zijn dood in 1856 richtte zij in Maldegem een kostschool op, die zij ondanks felle katholieke tegenwerking in stand wist te houden. Aanvankelijk schreef zij gedichten, toneelstukken en schetsen. Maar de strijd tegen haar omgeving bracht haar er toe om vanaf 1860 een hele reeks tendensverhalen en romans te schrijven. Haar romans en novellen waren geïnspireerd door het plattelandsleven (hoofdzakelijk in het Meetjesland), de verfransing en de schoolstrijd. Ze schreef over de sociale crisis en de mensonterende levensomstandigheden van de landbouwers en landarbeiders. De sociale inslag en de kritiek op de tijdsomstandigheden geven haar werk documentaire waarde. In haar roman Bertha Baldwin greep ze terug naar het roemrijke Vlaamse Verleden en wou ze Consciences Leeuw van Vlaanderen een vrouwelijke tegenhanger geven. Het Geschenk van den Jager, over de tegenstelling tussen het plattelands- en fabrieksleven, werd in 1865 met de vijfjaarlijkse staatsprijs voor Nederlandse letterkunde bekroond.

De Bom, Emmanuel (° Antwerpen, 1868-11-09 - ✝ Kalmthout, 1953-04-14)

Letterkundige, bibliothecaris, journalist.

Was hoofdbibliothecaris van de Antwerpse stadsbibliotheek (1911-1919; 1926-1933), die hij reorganiseerde. Hij was ook bedrijvig in de journalistiek, vanaf 1904 als correspondent van de Nieuwe Rotterdamsche Courant en als redacteur (1920-1926) van de Volksgazet. Hij was medeoprichter van Van Nu en Straks, Vlaanderen en het Tijdschrift voor Boek- en Bibliotheekwezen. Als een van de eersten in Vlaanderen vroeg hij aandacht voor het toneel van Ibsen en voor de opvattingen van William Morris betreffende boekverzorging. Zijn kleine roman Wrakken (1898), een document van de fin-de-siècle en neerslag van een persoonlijke crisis, is een van de eerste Vlaamse psychologische stadsromans. Daarna schreef hij nog gemoedelijke en stemmingsvolle schetsen en verhalen en talrijke vlotte kronieken. Met Streuvels was hij intiem bevriend en voerde hij een uitgebreide briefwisseling.

Snieders, Jan Renier (° Bladel, N-Brabant, 1812-11-21 - ✝ Turnhout, 1888-04-09)

Geneesheer en letterkundige.

Broer van August Snieders, promoveerde (1838) in de medicijnen te Leuven en vestigde zich als arts te Turnhout. Hij schreef Kempische dorpsromans en novellen in de conservatieve trant van Conscience, doch minder idealiserend, nuchterder en bezadigder. Zijn beste werken dateren uit zijn eerste periode (De meesterknecht, 1855; De lelie van het gehucht, 1860; De Gouden Willem, 1866). De daarin reeds aanwezige moraliserende tendens overwoekert de verhalen die hij na 1870 in de jaren van de Schoolstrijd schreef. Hij was eredoctor van de Katholieke Universiteit Leuven (1887).

Streuvels, Stijn (° Heule, 1871-10-03 - ✝ Ingooigem, 1969-08-15)

Geboren als Frank Lateur en bakker van opleiding, maar onder zijn pseudoniem Stijn Streuvels als prozaschrijver bekend geworden in tijdschriften als Van Nu en Straks, Vlaanderen, De Gids en De Nieuwe Gids. De vlaschaard (1907) en De teleurgang van den waterhoek (1927) zijn twee van zijn bekendste romans.

Opdebeek, Lode (° Brussel, 1869-06-19 - ✝ Antwerpen, 1930-05-04)

Uitgever, auteur en journalist.

Lid van het genootschap De Distel. Lode Opdebeek stichtte in 1887 het tijdschrift De Vlaamsche Wacht. Begin 1895 werd hij redacteur van het Vlaams-Brusselse weekblad Vlaamsch en Vrij, waar Streuvels zijn eerste prozaschetsen publiceerde. Het jaar daarvoor had hij, samen met zijn oom J. Vergaert de Nationale Drukkerij opgericht te Brussel, die omstreeks 1900 onder eigen naam werd voortgezet. Tijdens de Eerste Wereldoorlog vestigde Opdebeek zich met zijn gezin te Laren (Noord-Holland), waar hij medewerker werd van De Vlaamsche Stem. Na de oorlog werd de uitgeversactiviteit te Antwerpen voortgezet. De uitgeverij werd bekend om haar volksromans en jeugd- en schoolboeken. Zowel onder zijn eigen naam als onder diverse pseudoniemen (L. Van Laeken, R. Van Fienen, G. Raal, B. Koenen, K. Bouter) schreef Opdebeek diverse journalistieke artikelen, populaire biografieën, vaderlands-historische romans, sprookjes en vertellingen. Hij werd opgevolgd door zijn zoon Gabriël (1895-1979).