Annotations

[1] Zoals Spemann schrijft in zijn brief aan Streuvels van 11 februari 1947 besloot hij deze brief niet aan Streuvels te sturen. Pas op 22 december 1946 stuurde Spemann Streuvels een nieuwjaarskaart, het eerste teken van leven sinds 3 augustus 1944.
[2] Streuvels werd doctor honoris causa aan de universiteiten van Leuven, Münster en Pretoria.
[3] Tijdens het bombardement van 25 juli 1944 verloor Spemann zijn beide dochters Rotraut en Gerda Spemann, zijn huis en Streuvels' inmiddels gedrukte Ausgewählte Werke (ongeveer 4500 stuks). Cf. omzendbrief van Adolf Spemann van 3 augustus 1944.
[5] Wegens zijn lidmaadschap van de NSDAP tijdens de oorlogsjaren werd Spemann na het einde van de Tweede Wereldoorlog door het geallieerde bewind tijdelijk uit zijn rechten ontzet en moest hij het bestuur van zijn uitgeverij overlaten aan een beheerder. Van juli 1945 tot mei 1948 bestuurde Hans Müller van de uitgeverij Müller und Kiepenheuer als "custodian" Engelhorn Verlag.
[4] Stuttgart was met zijn Daimler-Benzfabrieken een begeerd doelwit voor de geallieerden. In de strijd om het Ruhrgebied van 5 maart tot 14 juli 1943 voerden de geallieerden tussen de vijfhonderd en duizend vluchten uit tot boven Stuttgart. In de nacht van 11 maart 1943 werd Spemanns huis zwaar getroffen en hij had zijn leven uitsluitend te danken aan het feit dat hij met een tijgersprong de schuilkelder had bereikt. Bij de aanval van 24 juli tot 18 november 1943 op het noordelijk gelegen Hamburg kreeg het zuidelijk gelegen Stuttgart het nog eens hard te verduren. Daarbij werd vooral het stadscentrum zwaar getroffen. Bovendien werd de toevoer van papier afgesneden, zodat talloze uitgeverijen over de kop gingen. Toch zou Spemann de zaak blijven bagatelliseren tot in de herfst van 1943. De 'area bombing' trof Stuttgart in de nacht van 7 op 8 oktober. Het staande zetsel van Streuvels' Ausgewählte Werke in zwei Bänden werd vernietigd. Tijdens de slag om Berlijn tussen 18 november 1943 en 31 maart 1944 werd Stuttgart opnieuw hevig gebombardeerd. Tijdens het bombardement van 25 juli 1944 verloor Spemann zijn beide dochters, zijn huis en weer eens Streuvels' inmiddels gedrukte Ausgewählte Werke (ongeveer 4500 stuks). H. Speliers, Als een oude Germaanse eik, p. 478-480.
In 1945 kon de verzamelbundel eindelijk op de Duitse markt gebracht worden.
[6] Cf. artikel 9 van het contract voor Ausgewählte Werke, dat op 30 september 1942 door Engelhorn Verlag werd opgemaakt en ondertekend en waarvoor Streuvels op 8 oktober 1942 zijn goedkeuring gaf.
[7] Cf. hiervoor de brief van Hans Müller aan Stijn Streuvels van 30 januari 1946.
[8] Op 9 augustus 1941 schreef Streuvels aan Spemann dat hij een exemplaar van het West-Vlaams Idioticon voor hem op de kop had kunnen tikken.
Titelbeschrijving: Leonard Lodewijk de Bo (bew.), Westvlaamsch idioticon. Brugge, Boek- en Steendrukkerij Edw. Gailliard & Comp., 1870-1873. In 1892 volgde er een heruitgave van Joseph Samyn (Gent, Siffer).
Van grote betekenis is De Bo's wetenschappelijke activiteit op het gebied van de taalkunde, inzonderheid de lexicologie van het West-Vlaamse dialect. In samenwerking met collega-priesters uit West-Vlaanderen (vooral met Guido Gezelle, met wie hij in 1850 vriendschap sloot, maar ook met J.-B. De Corte, H.A. De Badts, Pieter Baes en vele anderen) verzamelde hij al vanaf zijn studietijd (1846-1851) bouwstenen voor het West-Vlaamse lexicon op basis van oude geschreven bronnen en de gesproken taal. Die werkzaamheden hielden verband met plannen die op de eerste Nederlandse Taal- en Letterkundige Congressen (van 1849 en 1850) werden bekendgemaakt voor een algemeen Nederduits woordenboek, naderhand het Woordenboek der Nederlandse Taal, met het pleidooi van Zuid-Nederlanders als Jan-Baptist David om het Zuid-Nederlandse taaleigen te laten opnemen in de Nederlandse standaardtaal en met de oproep om met dit doel dialectwoordenboeken samen te stellen. Het jarenlange verzamelwerk van De Bo resulteerde in het volumineuze Westvlaamsch Idioticon Elektronische NEVB
[9] In zijn brief van 26 juli 1941 had Streuvels Spemann enkele goede lexica en woordenboeken aangeraden.
[10] Op 12 augustus 1941 kreeg Spemann Loquela door de Amsterdamse uitgeverij Veen toegestuurd.
[12] Van deze titels zijn echter geen vertalingen meer verschenen bij Engelhorn Verlag.
[11] Het betreft hier de reeks Stijn Streuvels' Werken die van 1919 tot en met 1921 verscheen bij uitgeverij L.J. Veen te Amsterdam.
!!!Knecht Jan" kommt soeben wieder vom Buchbinder: welke uitgave?!!!

Register

Naam - persoon

Acket-Degouy, Nelly (° 1910 - ✝ 1979)

Vlaamse illustrator, houtgraveur, boekbandontwerper en ontwerpster van gelegenheidsgrafiek en ex-librissen. Echtgenote van de graficus Désiré Acket (1905-1987). Illustreerde boeken van Stijn Streuvels.

De Bo, Leonard Lodewijk (° Beveren, 1826-09-27 - ✝ Poperinge, 1885-08-25)

Vlaams dichter en taalgeleerde, priester.

Hij was een van de figuren van het West-Vlaamse particularisme. Hij schreef Gedichten (1874), publiceerde taalkundige opstellen in Rond den Heerd en Loquela van zijn vriend Guido Gezelle, alsook in de Handelingen der gilde van Sinte Luitgaarde te Brugge. Hij heeft zich vooral naam verworven door zijn Westvlaamsch Idioticon (1870-1873) en een postuum verschenen, door J. Samyn bewerkt en bezorgd Kruidwoordenboek (1888).

Kluge, Kurt (° Leipzig, 1886-04-29 - ✝ Fort Eben-Emael (Lüttich), 1940-07-26)

Duits beeldhouwer en schrijver.

Lateur, Dina (° Ingooigem, 1916-02-24 - ✝ Gent, 2000-04-06)

Lerares.

Dina Lateur werd als derde kind (van de vier) uit het huwelijk van Stijn Streuvels met Alida Staelens geboren in het Lijsternest in Ingooigem. Door de Eerste Wereldoorlog was de bewegingsvrijheid van de mensen beperkt. Daardoor had Streuvels ruim de tijd om zich met zijn dochter bezig te houden. Maar Dina was ook een inspiratiebron voor Streuvels. Als 'Prutske' werd Dina onsterfelijk gemaakt in het gelijknamige boek van Streuvels. Dina Lateur was gehuwd met een leraar, Frank Demey en werkte zelf als lerares in Sint-Bavo in Gent.

Lateur, Isa (° Ingooigem, 1922-12-13)

Jongste dochter van Frank Lateur. Gehuwd met Hugo Baert.

Lateur, Paul (° Ingooigem, 1909-01-04 - ✝ Halle, 1993-06-21)

Kunstenaar.

De enige zoon van Streuvels was geen briljante leerling, maar door zijn artistieke aanleg lag een kunstambacht voor de hand. In 1924 ging hij naar Maredsous, voor een kunstopleiding in de abdijschool. Streuvels had besloten dat zijn zoon edelsmid zou worden. Paul vestigde zich later in Brussel als tekenaar.

Müller, Hans

Spemann, Adolf (° Menton, 1886-03-12 - ✝ Garmisch-Partenkirchen, 1964-10-10)

Duitse uitgever die in 1910 instapte in Engelhorn Verlag, de uitgeverij die zijn vader Wilhelm Spemann in 1873 had opgericht. Nadat hij de leiding had overgenomen, bouwde hij de uitgeverij uit tot een belangrijke literaire uitgeverij. Hij wilde het werk van Streuvels populair maken in Duitsland en heeft daar jarenlang erg veel moeite voor gedaan door de boeken van Streuvels te publiceren, maar ook door te proberen om Streuvels in Duitsland lezingen te laten geven. In 1956 verkocht hij de uitgeverij aan het Deutsche Verlags-Anstalt. Hij vertaalde zelf enkele werken van Streuvels:

  • "Das herrliche Sonnenlicht" (1941, o.t. "Het glorierijke licht")
  • "Frühling. Erzählung." (1953, o.t. "Lente")

Streuvels, Stijn (° Heule, 1871-10-03 - ✝ Ingooigem, 1969-08-15)

Geboren als Frank Lateur en bakker van opleiding, maar onder zijn pseudoniem Stijn Streuvels als prozaschrijver bekend geworden in tijdschriften als Van Nu en Straks, Vlaanderen, De Gids en De Nieuwe Gids. De vlaschaard (1907) en De teleurgang van den waterhoek (1927) zijn twee van zijn bekendste romans.

Vandemeulebroecke, Maurice (° Avelgem, 1908-07-12 - ✝ Waregem, 1990-08-11)

Dokter-internist, schoonzoon van Stijn Streuvels, in 1933 gehuwd met Paula Lateur.

Naam - uitgever

Engelhorn Verlag

Duitse uitgeverij die in 1860 werd opgericht door Johann Christoph Engelhorn. In 1876 trad zijn zoon Carl Engelhorn toe tot het bedrijf, na zijn studies in de Verenigde Staten. Hij introduceerde het idee van eeen romanbibliotheek, een reeks waarin om de twee weken een goedkope uitgave verscheen van een populaire Duitse schrijver. In 1910 werd het bedrijf verkocht aan Paul Schumann en Adolf Spemann; vanaf Schumanns dood in 1937 leidde Spemann de uitgeverij alleen.

L.J. Veen

In 1887 door Lambertus Jacobus Veen opgerichte Nederlandse uitgeverij. Ze maakte naam met publicaties van Louis Couperus en Stijn Streuvels.

Titel - werken van Streuvels

Streuvels, Stijn, Ausgewählte Werke in zwei Bänden (1945). Vertaald door: Jacobs, Karl, Ackermann, Werner, Schmülling, Hermine, Valeton, Anna, Spemann, Adolf. [vertaling-bloemlezing]
Ausgewählte Werke in zwei Bänden. Stuttgart, Engelhornverlag Adolf Spemann, [1945], 687 + [I] & 657 + [VII] p., 20,3 x 13,2 cm.
Streuvels, Stijn, Ausgewählte Werke in zwei Bänden (1945). Vertaald door: Jacobs, Karl, Ackermann, Werner, Schmülling, Hermine, Valeton, Anna, Spemann, Adolf.
Druk
Streuvels, Stijn, Die zwölf Monde (1945). Vertaald door: Ackermann, Werner. [bundel]
Alleinberechtigte Übertragung aus dem Flämischen von Werner Ackermann. 1. - 5. Tausend, Stuttgart, Engelhornverlag, Adolf Spemann, 1945, 146 + [II] p., 19,6 x 12,3 cm. Die zwölf Kopfleisten worden von N. Degouy für die deutsche Ausgabe gezeichnet. Einband von Ilse Schüle.
Vertaling van:
Streuvels, Stijn, Die zwölf Monde (1945). Vertaald door: Ackermann, Werner.
Druk
  • Alleinberechtigte Übertragung aus dem Flämischen von Werner Ackermann. 1. - 5. Tausend, Stuttgart, Engelhornverlag, Adolf Spemann, 1945, 146 + [II] p., 19,6 x 12,3 cm. Die zwölf Kopfleisten worden von N. Degouy für die deutsche Ausgabe gezeichnet. Einband von Ilse Schüle.
Streuvels, Stijn, Jantje Verdure (1904). [novelle]
Streuvels, Stijn, Jantje Verdure (1904).
Voorpublicatie
  • Jantje Verdure I, In: Vlaanderen, 1903, oktober, jg. 1, p. 433-468
    Jantje Verdure II (vervolg), In: Vlaanderen, 1903, november, jg. 1, p. 481-500
    Jantje Verdure III (vervolg), In: Vlaanderen, 1903, december, jg. 1, p. 529-548.
Druk
  • [Eerste druk], Opgenomen in: Dorpsgeheimen, eerste deel. Amsterdam: L.J. Veen, [1904], [VIII] + 216 p., 21 x 15,5 cm; p. 82-216.
  • [Tweede druk], Gent, Snoeck Ducaju en zoon, Tweede Reeks Blauwe Snoeckjes, nr. 1, 1943, 132 + [II] p., 19,8 x 13,8 cm.
  • [Derde druk], Opgenomen in: Tien van Streuvels, Leuven, Davidsfonds, [1973], 370 + [II] p., 20,7 x 12,7 cm; p. 193-286.
Streuvels, Stijn, Jantje Verdure (1904).
Bundel
  • Streuvels, Stijn, Dorpsgeheimen (1904).
Streuvels, Stijn, Dorpsgeheimen (1904). [bundel]
Streuvels, Stijn, Dorpsgeheimen (1904).
Druk
Streuvels, Stijn, Dorpsgeheimen (1904).
Reeks
  • Streuvels, Stijn, Stijn Streuvels' Werken
Streuvels, Stijn, Dorpsgeheimen (1904).
Vertaling-bloemlezing
  • Streuvels, Stijn, Ausgewählte Werke in zwei Bänden (1945). Vertaald door: Jacobs, Karl, Ackermann, Werner, Schmülling, Hermine, Valeton, Anna, Spemann, Adolf.
Streuvels, Stijn, De boomen (1919). [verhaal]
Streuvels, Stijn, De boomen (1919).
Voorpublicatie
  • De Nieuwe Gids, XXIV, 1909, dl. 2, p. 101-114.
Druk
  • [Eerste druk], Amsterdam, Uitgave L.J. Veen, [1919], 32 p., 22,5 x 16,5 cm.
  • [Tweede druk], Tielt, J. Lannoo; Antwerpen, N.V. Standaard-Boekhandel, [1944], 27 + [V] p., 24,8 x 17,7 cm.
Streuvels, Stijn, Weihnachtsgeschichten (1937). Vertaald door: Schmülling, Hermine, Valeton, Anna. [vertaling-bloemlezing]
Streuvels, Stijn, Weihnachtsgeschichten (1937). Vertaald door: Schmülling, Hermine, Valeton, Anna.
Druk
Streuvels, Stijn, Frühling (1937). Vertaald door: Valeton, Anna. [verhaal]
Vertaling van:
Streuvels, Stijn, Frühling (1937). Vertaald door: Valeton, Anna.
Druk
  • Alleinberechtigte Übertragung aus dem Flämischen von A. Valeton. 1.-5. Tausend, Stuttgart, J. Engelhorns Nachf., März 1937, 75 + [V] p., 18,8 x 11,7 cm. Einband von Ilse Schüle. Umschlag von Fritz Busse. Neue Engelhorn Bücherei, 8.
  • Alleinberechtigte Übertragung aus dem Flämischen von Anna Valeton. 6. - 15. Tausend, Stuttgart, Engelhorns Nachf. Adolf Spemann, [1943], 80 p., 19,6 x 12,3 cm. (uitg).
  • Alleinberechtigte Übertragung aus dem Flämischen von Anna Valeton. 16. - 20. Tausend, Stuttgart, Engelhornverlag Adolf Spemann, [1947], 77 + [III] p., 19,6 x 12,1 cm. Einband: Fritz Busse.
  • Neue berechtigte Übertragung aus dem Flämischen von Adolf Spemann. Stuttgart, Engelhorn Verlag Adolf Spemann, s.d. [1953], 78 + [II] pp., 19,4 x 12 cm. Sammlung Adolf Spemann.
    'Die vier Bilder wurden für diese Ausgabe von Ernst von Dombrowski gezeichnet und in Holz geschnitten. Das Original entstand 1898 und hat den Titel Lente. Die neue berechtigte Übertragung aus dem Flämischen wurde von Adolf Spemann nach der endgültigen Fassung der "Volledigen Werken" (Uitgeverij 't Leischip in Kortrijk, 1950) besorgt und vom Dichter durchgesehen.'
Streuvels, Stijn, Knecht Jan, Roman aus dem Landleben, Roman (1928). Vertaald door: Rost, Nico, Ackermann, Werner. [roman]
Vertaling van:
Streuvels, Stijn, Knecht Jan, Roman aus dem Landleben, Roman (1928). Vertaald door: Rost, Nico, Ackermann, Werner.
Druk
  • Aus dem Flämischen übertragen von Nico Rost und mit einem Nachwort versehen von Augustin Habaru. (Autorisierte Übertragung aus dem Französischen von Otto Flechsig), Berlin, Zürich, Universum-Bücherei für Alle, 1928, 258 + [II] p., 19,1 x 13 cm. Der dreiundzwanzigste Band der Universum-Bücherei.
  • Autorisierte Übertragung aus dem Flämischen von Nico Rost und Werner Ackermann, Lübeck, Berlin, Leipzig, Otto Quitzow Verlag, 1929, 288 p., 19,2 x 12,9 cm. Einbandentwurf von Hugo Steiner-Prag.
  • Alleinberechtigte Übertragung aus dem Flämischen von W. Ackermann und N. Rost. 3. Auflage. 14. - 17. Tausend, Stuttgart, J. Engelhorns Nachf., [1934], 185 + [VII] p., 19,9 x 13 cm. Einband von Ilse Schüle. Herausgeber der deutschen Streuvels-Ausgabe: Gerhart Pohl.
  • Alleinberechtigte Übertragung aus dem Flämischen von W. Ackermann und N. Rost. 4. Auflage. 18. - 20. Tausend, Stuttgart, J. Engelhorns Nachf., [1938], 185 + [VII] p., 19,8 x 12,3 cm. (uitg.)
  • Alleinberechtigte Übertragung aus dem Flämischen von W. Ackermann und N. Rost. 5. Auflage. 21. - 25. Tausend, Stuttgart, J. Engelhorns Nachf., [1941], 185 + [VII] p., 19,8 x 12,3 cm. (P.A., nr. 528).
  • Alleinberechtigte Übertragung aus dem Flämischen von Werner Ackermann, Stuttgart, J. Engelhorns Nachf. Adolf Spemann, [194?], 185 + [VII] p., 19,8 x 12,2 cm. Gesammtauflage: 25.000.
  • In: Ausgewählte Werke in zwei Bänden. Erster Band, 1945, p. 75-260; herdruk: 1948.
  • Alleinberechtigte Übertragung aus dem Flämischen von Werner Ackermann, Wien, Büchergilde Gutenberg, [1951], 221 + [III] p., 19,4 x 12,8 cm. Einband von Hermann Schmutzenhofer. Vom Engelhorn-Verlag Adolf Spemann, Stuttgart, genehmigte Lizenz-ausgabe für die Mitglieder der Büchergilde Gutenberg. Nachwort (Wien, im Februar 1951) von Heinz. P. Kövari, p. 219-221.
  • Alleinberechtigte Übertragung aus dem Flämischen von Werner Ackermann, Stuttgart, Engelhorn-Verlag Adolf Spemann, [1951], 190 + [II] p., 19,6 x 12,5 cm.
  • Alleinberechtigte Übertragung aus dem Flämischen von Werner Ackermann, Gütersloh : Bertelsmann, 1953. Lizenz-ausgabe.
Streuvels, Stijn, Knecht Jan, Roman aus dem Landleben, Roman (1928). Vertaald door: Rost, Nico, Ackermann, Werner.
Vertaling-bloemlezing
  • Streuvels, Stijn, Ausgewählte Werke in zwei Bänden (1945). Vertaald door: Jacobs, Karl, Ackermann, Werner, Schmülling, Hermine, Valeton, Anna, Spemann, Adolf.
Streuvels, Stijn, Ausgewählte Werke in zwei Bänden (1945). Vertaald door: Jacobs, Karl, Ackermann, Werner, Schmülling, Hermine, Valeton, Anna, Spemann, Adolf. [vertaling-bloemlezing]
Streuvels, Stijn, Ausgewählte Werke in zwei Bänden (1945). Vertaald door: Jacobs, Karl, Ackermann, Werner, Schmülling, Hermine, Valeton, Anna, Spemann, Adolf.
Druk
Streuvels, Stijn, Stijn Streuvels' Werken [reeks]
De nummering van 1 t/m 17 komt niet voor op de boeken; ze is ontleend aan het Nieuwsblad voor den Boekhandel en aan Veen's Fondscatalogus, waar de reeks wordt voorgesteld als: Goedkoope uitgave.
Streuvels, Stijn, Stijn Streuvels' Werken
Deel
  • Dorpsgeheimen, Tweede [gewijzigde] druk, Eerste boek, Amsterdam, L.J. Veen, [1921], [VIII] + 224 p., 18 x 12 cm, in: Stijn Streuvels' Werken; Tweede boek, Amsterdam, L.J. Veen, [1921], [VIII] + 173 + [III] p., 18 x 12 cm, in: Stijn Streuvels' Werken.