THIELT, 14.3.'33. Maart
Waarde Heer Lateur,
Ik heb nu iets uitgestoken: de brief voor U bestemd, waarover ik U gister sprak, zond ik naar A[msterdam].[1] Hoe is 't mogelijk? Ik kan 't zelf niet uitleggen: alleen het is gebeurd en ik heb op eerlijke wijze mijn plan getrokken.
De tweede is het antwoord op mijn naar A[msterdam] gezonden schrijven aan U, waarin ik verslag gaf over brief nummer 1 en vroeg wat ik met een kruis op brief nummer 2 aanteekende.[3]
Ik heb niet anders gekunnen dan antwoorden wat U hierbij als afschrift van mijn brief van heden aan de firma Veen zult vinden. Mogelijks ben ik te veel op uw terrein gegaan, doch ik weet dat het ook uw gewoonte niet is een blad voor uw mond te nemen en moest de brief, waarover ik steeds gewaag, geschreven geweest zijn, dat het andere peper zou geweest zijn. Ik geloof wel dat het in het belang van ons drie is, dat alle Gezelle- en Streuvels-uitgaven zooveel mogelijk gegroepeerd blijven en heb het dan ook eerlijk gezegd. Voor mij was er meen ik althans geen gevaar, dat de uitgave in andere handen kwam, maar voor d[e ]h[eer] Abramsz wel! Solied zijn ze daar wel en dat is voor een uitgever al veel, doch U kunt ze misschien op de vingeren tikken om meer er voor te werken. Ik schrijf daarover liever niet langer: we kunnen elkaar steeds ontmoeten te Kortrijk: U hebt maar te telefoneeren en ik kom met trein van 4 uur af. Ik verneem hier ook dat we eerlang toch naar de streek komen op familiebezoek en dan ga ik misschien, om niet te zeggen zekerlijk naar Tieghem, bij die brave... ruziemakers van passiespelers![4] Ik schreef reeds voor de publiciteit in de staties.[5]
Gister vergat ik U te vragen wat er gebeuren zal met die IJslandsche sagen: zijt gij akkoord gekomen met Permeke? Dan spreek ik er niet meer over. Ten ware ik met U beiden kan overeenkomen om te drukken en als uitgever op te treden. Anders zal, als gevolg aan mijn schrijven, d[e ]h[eer] Abramsz misschien gekeerd zijn en bereid gevonden om samen met mij de uitgave aan te pakken.
Nu ontvang ik eindelijk antwoord op de zaak der bijwerking van het Oorlogsdagboek.[6] - Ik meen, dat d[e ]h[eer] Abramsz best die onpare ex[emplaren] zou opruimen en dan kan gedacht worden of er met een of andere combinatie geen mogelijkheid bestaat, die Oorlogsherinneringen in klein formaat heruit te geven: ze zijn over 't algemeen onbekend en indien ze b[ijvoorbeeld] tegen 15 - 20 fr[ank] op de markt kunnen komen, zouden ze mogelijks wel verkoopen. Ik zou ze eerst eens willen lezen, vooraleer daarover bepaald te kunnen mijn meening zeggen. Die uitgave in 5-6 deelen zal weerom stukken van menschen moeten kosten en dan blijft ze steken. Ik onderzoek dat alles nog eens grondig zoodra ik een ex[emplaar] in handen heb.
Ik hoop, dat U mij al die verstrooidheden en stoutheden niet te kwalijk zult nemen en groet U intusschen hoogachtend.
(handtekening Joris Lannoo)
P[ostscriptum] Heden avond pak ik het boek van den Tieghemschen molenaar aan ter lezing[.][7] Bijlagen a[lstublieft] terugbezorgen (JL)
Annotations
[1]
De bedoelde brief vonden we niet terug in de geraadpleegde archieven.
[2]
In 1925 werd van start gegaan met de uitgave van Guido Gezelle's Dichtwerken. Dit was een heruitgave van het volledige werk van Gezelle, in 10 delen, ter ere van de vijfentwintigste verjaardag van diens dood.
- In juli 1925 verschenen:
- 1. Dichtoefeningen. Vijfde druk. Tielt, J. Lannoo, s.d. [1925]
- 2. Kerkhofblommen. Zestiende druk. Tielt, J. Lannoo, s.d. [1925]
- in augustus 1925 verschenen:
- 3. Gedichten, gezangen, gebeden en kleengedichtjes. Zevende druk. Tielt, J. Lannoo, s.d. [1925]
- 4. Liederen, eerdichten en reliqua. Zesde druk. Tielt, J. Lannoo, s.d. [1925]
- 5 en 6. Tijdkrans. Vijfde druk. Tielt, J. Lannoo, s.d. [1925]. 2 boekdelen
- in september 1925 verschenen: 7 en 8. Rijmsnoer. Vijfde druk. Tielt, J. Lannoo, 1925. 2 boekdelen
- in oktober 1925 verschenen:
- 9. Hiawadha's lied. Vijfde druk. Tielt, J. Lannoo, s.d. [1925]
- 10. Laatste verzen. Zesde druk. Tielt, J. Lannoo, s.d. [1925]
Deze uitgave was een samenwerking tussen Drukkerij-Uitgeverij J. Lannoo in Tielt en Uitgeverij L.J. Veen in Amsterdam.
Op 30 januari 1925 schreef Abramsz aan Streuvels: Alvorens mij met drukker en papierhandelaar over Gezelle 1/10 te verstaan, zou ik U gaarne, natuurlijk met Uw goedkeuring, mijn plan eerst willen voorleggen. Teneinde eens van mijn ongeveer 2000 ex. 11/14 af te komen, zou ik 2000 ex. willen drukken van 1/10 en 1000 extra 1/10 om, als die 2000 1[1]/14 eventueel weg zijn, dan verder alleen 1/10 te verkoopen. Ik bemerk uit Uw schrijven, dat U voor België ook 1/10 noemt en dus 11/14 onuitgegeven laat, [...] Ik MOET voor mijn 3000 ex. natuurlijk bij Thieme terecht komen, omdat deze 11/14 heeft gedrukt. Vindt U mijn plan goed, dan kan ik U den prijs voor België der 2000 ex. opgeven, nadat ik met Thieme heb onderhandeld en daarna een concept-contract opmaken, wanneer ik den ingenaaiden verkoopsprijs voor Nederland heb bepaald. Alvorens iets te doen, wacht ik eerst Uw antwoord. Brief in Letterenhuis, S 935/B2/Veen
In Kort overzicht van de geschiedenis van L.J. Veen's Uitgeversmaatschappij N.V Amsterdam (1947) lezen we op p. 68 van de catalogus: Guido Gezelle, Dichtwerken. 1925. XIV dln. Guido Gezelle's Dichtwerken waren in Nederland in 14 delen verschenen, de 10 delen die in 1925 opnieuw uitgegeven werden, met 4 bijkomende deeltjes Gelegenheidsgedichten. Dit wordt bevestigd in een brief van de firma Veen aan Streuvels van 13 januari 1925: mijn 2000 ex. Gezelle 11/14 (Gelegenheidsgedichten, kleine uitgave). Deze gedichten verschenen voor de eerste maal in 1912 bij Veen: Guido Gezelle, Gelegenheidsgedichten. Amsterdam, L.J. Veen, 1912. In 1913 verscheen een tweede, in 1915 een derde druk.
Op 10 maart 1933 schreef de Amsterdamse firma L.J. Veen aan Lannoo (= brief nr. 1): Ik heb alleen nog wat Gezelle 7 deelen gebonden te missen. Ik zou zeggen, neem b.v. 25 stel, voorloopig niet meer, en verkoop ze niet te goedkoop.
Ik zou moeten hebben Fl. 10. = per ex.; ingenaaid is afgeloopen, alleen 7 deelen geb. (niet 5) zijn leverbaar.
Als U om kleine Gezelle, Bloemlezing verlegen zit kan ik wel een postpakket maken. Of misschien hebt U gelijk met Gezelle, 7 dln. geb. nog wat op te geven?
Als U door die 25 stel heen bent zijn er nog wel 25 stel beschikbaar, maar kalmpjes aan is in deze tijden het beste.
Ik zou de korting van Gezelle, 7 dln. geb. niet te hoog stellen, en den verkoopsprijs met dien in Nederland Fl. 17.50 = Frs. 250. = in overeenstemming brengen.
Waarom hebt U mij niet eerst gewaarschuwd alvorens den Heer Lateur over dien nieuwen druk van Gezelle te spreken? Brief in Archief Joris Lannoo te Tielt, classeur 3, briefwisseling V-Z, 1932-1933
[3]
De tweede brief van de firma Veen aan Lannoo dateert van 13 maart 1933. In die brief stond: Den brief van 11/3 l.l. gericht aan den Heer Lateur ontving ik in goede orde (ter lezing?).
Tot mijn schrik bemerk ik daaruit dat gij de uitdrukking "kalmpjes aan is in dezen tijd het beste" laat slaan op de nieuwe uitgave Gezelle waardoor natuurlijk de Heer Lateur zou meenen dat ik die nieuwe uitgave op de lange baan wil schuiven. Ik bedoelde dit: ik heb nog een 50 stel Gezelle 1-14 gebonden te Uwer beschikking en bood U aan er 25 te nemen en als die weg waren nog 25 en raadde aan voor U zelf en met het oog op Uw financiën "kalmpjes aan in dezen tijd": dus niet direct 50 te nemen. Dat was toch duidelijk! Ook was de vraag: "Waarom hebt gij mij niet gewaarschuwd alvorens den Heer Lateur over dien nieuwen druk te spreken" voor U persoonlijk bestemd. Ik bedoelde dat gij eerst eens naar mijn voorraad van de groote Jubileumuitgave had moeten vragen alvorens over een nieuwe uitgave te onderhandelen. Wat U bedoelt met [kruis in linkermarge, JD] "dat we misschien toch best met de firma Veen kunnen handelen en de uitgave er komen kan zonder dat U met Abramsz ruzie maakt" [einde kruis, JD] is mij een raadsel, maar zult U dit wel verklaren als U in Holland komt. Intusschen wilt U - als U reeds aan den Heer Lateur geschreven hebt - de beteekenis van "kalmpjes aan enz." wel even recht zetten. U zoudt maken dat er ruzie kwam op deze wijze. Laat ik direct zeggen dat ik tegen de nieuwe uitgave Gezelle niet het minste bezwaar heb en de Heer Lateur met een uitgaaf van 5000 voor Nederland accoord gaat. Brief in Archief Joris Lannoo te Tielt, classeur 3, briefwisseling V-Z, 1932-1933
[4]
De in de brief vermelde plakbrieven of affiches H. Lemaire, De taal van Stijn Streuvels, deel II/5, p. 1330 kondigden het verschijnen van Tieghem, Het Vlaamsche lustoord aan.
[5]
Statie = station.
[6]
In Oorlogstijd is het dagboek van Streuvels, dat hij tijdens de Eerste Wereldoorlog bijhield en waarvan stukken verschenen in De Vlaamsche Post. Precies deze stukken veroorzaakten een ware commotie over de al dan niet Duitsgezindheid van Streuvels. In Ingoyghem II schreef Streuvels: De polemiek was begonnen bij de uitgeweken Belgen in Holland, met aanvallen en verweer langs twee kanten, — een onverkwikkelijke nasleep van hatelijke vitterijen. Hij besluit: [...] dat in oorlogstijd de waarheid niet mag verkondigd worden. En dan wel en vooral omdat de vaderlandsliefde het vereist. Stijn Streuvels, Ingoyghem II, p. 9
Op 19 februari 1932 schreef Abramsz van de Amsterdamse uitgeversmaatschappij Veen aan Streuvels dat deel 1 van Streuvels' oorlogsdagboek In Oorlogstijd ontbrak. Hij zou het willen herdrukken, indien er iemand in België belangstelling zou hebben. Abramsz dacht onmiddellijk aan de Tieltse uitgeverij Lannoo. Brief in Letterenhuis, S 935/B2/Veen
Slechts het eerste deeltje kende een herdruk.
[7]
Van Vindevogel was er bij Lannoo een manuscript over molenaars ter lezing. Hector Vindevogel, alias Torie Mulders scheef een paar boeken maar kon er slechts één publiceren, nl. Honderd jaar dorpskroniek van Tiegem (1945). H. Speliers, Dag Streuvels, p. 495
