18 6 42.
Geachte Heer Lateur,
Verkeerdelijk werden U acht eerste vellen gestuurd.[1] Wil U twee met de proef van Teleurgang, die U morgen gezonden wordt, terugzenden? Dank.
Akkoord voor de illustratie van De Maanden.[2] Ik zal aan d[e ]h[ee]r De Meyer vragen, dat hij de zaak van het eereloon met d[e ]h[ee]r De Coninck regelt, indien ik niet rechtstreeks een brief van den teekenaar ontvang. Wat goed is voor d[e ]h[ee]r De Meyer kan ik zeker aanvaarden. Daar het boek minder tekst dan Lenteleven bevat, zullen wij zeker op den zelfden bladspiegel zetten en zou best voor elke maand een teekening van een volle bl[ad]z[ijde] + sluitstuk gemaakt worden. Zoo zullen we trachten het werk nagenoeg even zwaar te maken als de andere deelen: ik streef er naar zooveel als het mogelijk is, alle werken dezelfde dikte te geven door het wijzigen van bladspiegel of papiersoort. Indien wij foto-clichés (similigravures) gebruiken moeten wij een glanzend papier gebruiken en dan is dit boek zeker te dun. Ik ben uw meening toegedaan dat zijn penteekeningen, genre ets, als in het Aanschijn der Seizoenen[3] zeker flink uitzicht aan het werk zullen geven. Ja, beter zoudt U hem een ex[emplaar] van De Maanden sturen; wij zullen ondertusschen reeds zetten en zal niemand van ons beiden op den andere moeten wachten. Ik vind tot slot nog best dat ik hem over bladspiegel enz[ovoort] zelf dadelijk schrijf en dat geschiedt zeker nog heden.
Heden ontving ik van Veen de akkoordverklaring met mijn voorstel voor de overname.[4] Uit het schrijven van Veen op 9 Juni j[ongst]l[eden] schrijf ik letterlijk over: "De splitsing van het oorspronkelijke enkele akkoord in drie akkoorden heeft onze volledige instemming. Wij zullen zoo spoedig mogelijk, waarschijnlijk reeds de volgende week, onze uitgewerkte ontwerpen van overeenkomst, die feitelijk met de Uwe overeenstemmen, aan U, den Heer Lateur en "Zonnewende" doen toekomen." Ik kan hier herhalen, wat ik heden aan d[e ]h[ee]r Grymonprez schree[f] nadat ik hem de instemming van Veen had medegedeeld, dat "Einde goed, alles goed is".
Ik ontving gister in goede orde de revisie van "De Maanden". Ook daarmede zullen wij spoedig beginnen, n[ame]l[ijk] met het zetten. Ik verwittigde reeds Nelly Degoey, dat zij "Levensbloesem" zou moeten illustreeren. Hebt U reeds een ex[emplaar] gestuurd? Dan eerst zal zij kunnen beginnen werken. Ik zou willen met enkele werken vooruit de illustratie doen klaar maken, zoodat we nooit daarop moeten wachten. Mag ik daarover uw oordeel vragen, welke werken bij uw weten het eerst zullen moeten aangepakt worden; ik vroeg ook aan d[e ]h[ee]r Grymonprez te willen mededeelen, welke voorraden uit de overname er van elk werk uit De Lijsternestreeks bestonden: zoo zullen we zeker ook zijn belangen niet over het hoofd zien.
De illustratie van Prutske.[5] De teekenaar[6] heeft het werk gelezen en is opgetogen. Tijdens het lezen kon hij niet nalaten bijgaande teekening te maken.[7] Ik meen, dat ze te fel aan Hummel herinnert en dat is ver[2]keerd. Hij moet teekenen zooals hij gewoon is ofwel naar den voorgeschreven trant. Ofwel... moeten wij de uitgave illustreeren met de teekeningen van Prutske[8] (zwarte) en bij elk hoofdstuk eene van Cleiren in kleuren!! Zouden we dat aandurven? Zijn kleurteekeningen zijn U bekend als naief en precies voor dit werk gepast. Ik zou trachten uit te maken of dit niet te veel zou kosten en d[e ]h[ee]r De Meyer daarover raadplegen eens, dat ik uw instemming heb. In elk geval meen ik, dat de teekeningen van Prutske in hoogsteigen persoon er zeker in moeten komen.
Ik geloof, dat ik uitverteld ben. Toch nog: de gebonden ex[emplaren] van Lenteleven worden reeds de volgende week verwacht.
Hoogachtend gegroet,
(handtekening Joris Lannoo)
Annotations
[1]
Dit zijn acht eerste vellen van De teleurgang van den Waterhoek.
[2]
De brief van Stijn Streuvels waarop Joris Lannoo hier vermoedelijk antwoordt en waarin Streuvels blijkbaar voorstelde om De Coninck als illustrator van De teleurgang van den Waterhoek aan te spreken, vonden we niet terug in de geraadpleegde archieven. Cf. ook wat Streuvels hierover schreef in zijn brief aan De Meyer van 9 juni 1942.
[3]
D. Acket, Het Aanschijn der Seizoenen. Antwerpen, Standaard Boekhandel, 1941.
Het boek is een reeks prenten, die de aspecten toont van een motief. (Uit het colofon.) Vijf kunstenaars geven elk een variatie op het thema 'De seizoenen'. 'Als een decoratieve inleiding sneed D. Acket in langshout de teekens van den dierenriem. Een verpersoonlijking van elk seizoen zijn de kopergravuren van J. Van Ael. In zijn etsen toont R. de Coninck het natuurbeeld over land en zee. Hoe het leven in bonte afwisseling elk seizoen omringt, vertellen de tweekleurige houtgravuren van N. Degouy. L. de Jaegher graveerde ten slotte in hout den feestenkrans, die ons telkens verblijden komt.
[4]
Naar aanleiding van het verschijnen van de elfde (1941) en twaalfde druk (1942) van De vlaschaard ontstond er een geschil over het recht van uitgave. Volgens de firma L.J. Veen berustten de publicatierechten van dit boek bij haar zolang de firma Vlaschaard-voorraden ter beschikking had. Het feit dat ze af en toe toestemming gaf aan andere uitgeverijen tot het brengen van nieuwe drukken, betekende volgens haar niet dat zij van deze bescherming afstand deed. De firma Veen deed voor de verdediging van haar rechten beroep op een contract van 15 mei 1907, waarin staat dat bij elke herdruk van 1000 ex. de somma van Frcs. 750,- te betalen is en waardoor de uitgeverij dus automatisch het alleenrecht voor eventuele verdere uitgaven bezat. Brief van de firma Veen aan Stijn Streuvels van 08.11.1941, Letterenhuis, S 935/B2/Veen
Om het geschil in der minne te regelen, had de firma Veen één ontwerp-contract opgesteld in het belang van alle betrokken partijen. Joris Lannoo, die tegen bepaalde punten bezwaar aantekende, splitste het oorspronkelijke enkele akkoord in drie ontwerp-overeenkomsten op: uitgeverij Veen zou afstand doen van alle publicatierechten op het werk van Streuvels; de firma zou alle exploitatierechten op de voorraden afstaan aan Zonnewende; een derde overeenkomst was die tussen Lannoo en de firma Veen, die ook door Maurits De Meyer van Standaard Boekhandel en door Gilbert Grymonprez van Zonnewende ondertekend werd.
[5]
Prutske is uiteindelijk niet verschenen in de Lijsternestreeks. Pas in 1945 verscheen een vierde, goedkope uitgave van dit werk: Prutske. Vierde druk.
[6]
Cleiren
[7]
De tekening is niet bij de brief bewaard gebleven.
[8]
Dina Lateur
