7 1 '43.
Geachte Heer Lateur,
Dat De Bruycker voor de illustratie van "Leven & Dood in den Ast" aangesproken wordt, is voor mij geen bezwaar. Ik stel me de uitgave voor op het papier en formaat als het blad, dat met zelfde verzending aan U gestuurd wordt.[1] Dergelijk royaal f[ormaa]t[2] laat toe een breeden rand rondom het zetsel te laten en de afdrukken van de etsen een flinken bladspiegel te geven. Ik heb voor den hollandschen medievalletter sierlijke tweekleurige initialen en tegenover de etsen zou best een zware letter passen als de [Hollandsc]h[e] medievalletter 14 punt vet zooals onderaan op bl[ad]z[ijde] 16 en 17 van onze Lettertypes waarvan ik U destijds een ex[emplaar] bezorgde. Naar enkele bladen hollandsch of Arches-papier zou ik nog willen uitzien.[3]
Kan ik voor "Openlucht" en "Stille Avonden" in de Lijsternestreeks een paar foto's van U ontvangen van ± 1905. Ik heb er nog wel enkele van lateren datum, maar die moeten in volgende werken gebruikt worden.
Einde dezer week beginnen we te drukken aan De Blieckaerts in volksuitgave[4] en daar ook het papier voor de volksuitgave van Minnehandel beschikbaar is, ontving ik gaarne in de eerste tijden ook het handschrift van dit werk.
Over geb[onden exemplaren] Land en Leven en Kerstekind[5] heb ik naar A[msterdam] geschreven en U verneemt wel wat van daaruit geantwoord wordt.
Aan Ivanovsky heb ik geschreven.[6] De bladspiegel voor Openlucht en voor Stille Avonden is dezelfde als voor Lenteleven; voor Levensbloesem = Teleurgang.
Hierbij een lijstje van werken,[7] die in de reeks volksboeken en vertalingen op f[ormaa]t[ van] Dietsche gestalten[8] zouden kunnen verschijnen en die we bij het lanceeren van deze reeks zouden kunnen aankondigen als te zullen verschijnen. Wat vindt U er te veel op? Of wat kan er bij komen? Zoodra ons plan volledig is, ontmoeten wij elkaar nadat ik een ontwerp van akkoord opgemaakt heb.[9] Er zijn een paar werken, die ik spoedig wensch te zien verschijnen, o[nder meer] Waarom ik Vlaanderen liefheb, dat gevraagd wordt[10] en "De Oogst", dat klassiek is en reeds bij honderd niet kon geleverd worden.[11] "De Aanslag" heb ik totaal bij Veen opgekocht; het werkje wordt eerstdaags genaaid en bij den boekhandel aangeboden.
Tot slot, — last not least! — besten dank om de lange nieuwjaarwenschen![12] Wederkeerig wensch ik U, mede namens mijn Vrouw, een bovenbeste jaar '43, waar dat ook Mevrouw Lateur en de beide Juffrouwen haar deelen van krijgen! En zooals het nu staat voorzie ik niet, dat we voor uw werk papier zullen moeten bedelen:[13] de lijsternestreeks heeft bij de verdeeling nog steeds een voetje vooruit!
Inmiddels groet ik U[ Ed]e[le] hoogachtend,
(handtekening Joris Lannoo)
Annotations
[1]
niet bij de brief bewaard gebleven
[2]
groot formaat
[3]
Zowel de titel, de rubrieken als de initialen werden in het rood gedrukt.
In 1912 ontwierp Sjoerd H. De Roos voor de Lettergieterij Tetterode/Amsterdam een lettertype dat gebaseerd was op een vroegere Venetiaanse lettervorm. Dit krachtige type kreeg de naam 'Hollandse Mediaeval' en was lange tijd het standaardtype in vele drukkerijen. Het is een uitgebreide, goed bruikbare boek-en smoutletter, bestaande uit romein en cursief, halfvet, smal-halfvet en initialen. Lettercatalogus N.V. Altiora/Averbode, p. 64; D. Dooijes, Over de drukletterontwerpen van Sjoerd H. de Roos, p. 38-44; M.H. Groenendaal, Drukletters, hun ontstaan en hun gebruik, p. 132-133
Een boek of blad waarin een drukkerij de in haar bezit zijnde lettersoorten laat zien, is een letterproef. De drukkerij-uitgeverij Lannoo gaf een dergelijke letterproef uit: Lettertipen van de drukkerij-uitgeverij Lannoo. Daarin komt de Hollandschen Mediaevalletter (naast de Egmont-en Garamondletter) in al zijn verschijningsvormen voor: in verschillende corpsen, verschillende interlinies en vet of cursief gedrukt. G. Rogers, Gids voor de redacteur, p. 146
Papiersoorten worden altijd genoemd naar hun uitvinder of naar de plaats waar ze gemaakt worden. Archespapier is velijn papier (gemaakt van een soort kalfsleer) gefabriceerd in de papiermolens van Arches, een streek in de Vogezen. http://www.wellibris.com/fr/papiers.html
[4]
Edward Vermeulen, De Blieckaerts: roman. Derde druk. Tielt, J. Lannoo; Antwerpen, Standaard Boekhandel, s.d. [1943], 230 pp. Deze druk kostte 10 fr.
[5]
De zesde en zevende uitgave, gedrukt bij de Standaard Boekhandel in 1941 en 1942, mochten niet in Nederland verkocht worden.
[6]
Ivanovsky zou Stille avonden illustreren.
[7]
Lijstje niet overgeleverd.
[8]
Dietsche Gestalten. Onder leiding van F.R. Boschvogel. Tielt, J. Lannoo, s.d. 'Deze reeks beoogt het inleiden, bij ons volk, van de groote Dietsche figuren wier namen vaak worden genoemd, doch wier leven en beteekenis meestal onder de goegemeente zoo goed als onbekend zijn. Dit eerste dozijn Dietsche Gestalten, door zeer bevoegde schrijvers bevattelijk en boeiend voorgesteld, zullen worden gelezen als romans.' Eerste reeks van twaalf werken:
- F.R. Boschvogel, Robrecht De Fries.
- M. Boey, Prins Willem (Willem van Oranje).
- Aloïs Blommaert, Willibrord, Bouwer en boer.
- Anton Vande Velde, Willem van Saeftinge.
- Emiel Van Put, Johanna van Konstantinopel, gravin van Vlaanderen
- Juul Filliaert, Jan Bart.
- Anton Vande Velde, Joost van den Vondel.
- M. Boey, Paul Kruger
- Germaine Ceunen, Bloeiende bloesem (Jeanne Van de Putte)
- Felix Heidendal, Felix Timmermans, aan het volk verteld.
- F.R. Boschvogel, Peter Benoit.
- Maria de Lannoy, Pieter Pauwel Rubens, de prins der Vlaamsche schilders.
Het formaat van Dietsche gestalten is 16 x 12 cm.
[9]
Cf. verder de brief van Joris Lannoo aan Stijn Streuvels van 16 januari 1943.
[10]
Van dit werk is geen herdruk meer verschenen.
[11]
Deze uitgave verscheen pas in 1946.
[12]
De brief van Streuvels, waarop Joris Lannoo hier voortdurend alludeert, vonden we niet terug in de geraadpleegde archieven.
[13]
Door de papierschaarste was het voor de drukkerijen moeilijk om aan voldoende papier voor hun uitgaven te geraken: eerst moest de goedkeuring gevraagd worden bij de 'Propaganda-Abteilung', daarna pas kon het beschikbare papier door de Papiercentrale gedistribueerd worden. Verder werden er van overheidswege nog allerlei beperkingen opgelegd, zoals het verminderen van het aantal bladzijden, kleinere formaten en lagere oplagen. 'Formaliteiten in zake papierbevoorrading', in: Mededeelingen van de VBVB en van de Vlaamschen Uitgeversbond, XIII, Nr. 1-2, Januari 1942, p. 4
