12 2 '43.
Geachte Heer Lateur,
Ik ken de afspraak of liever den datum van de afspraak te Gent nog niet[1] maar meen, dat we elkaar best geen lange brieven meer over illustratie schrijven[.] Ik kan me met uw zienswijze[2] zeker vereenigen en wil in geen geval betwisten dat U het volledig recht hebt, daarin uw zienswijze te doen doorgaan. Dus de rest voor het aanstaande samenzijn!
Willen we nu eens een uitgave van Kerstekind maken met gekleurde platen van Cleiren? Ook te Gent te bespreken misschien?[3]
Alles is hier uit Waregem aangekomen en in orde bevonden. Misschien koop ik de luxe-ex[emplaren] die U me aanbiedt:[4] hoe groot is de voorraad van alles? Ik zal U dan spoedig bescheid geven. Zijn geen gebonden ex[emplaren] van een of ander werk meer beschikbaar?[5]
Handzetsel voor luxe-ex[emplaren]? Ik zet hier voor De Standaard een werk over Walter Vaes uit Egmont (machinaal)[6] en ook voor De Sikkel over Jespers![7] Laat ons ook daarover te Gent eens van gedachten wisselen!
Akkoord met uw voorstel om Van Paemel en Marten Melsen aan te spreken,[8] indien de heer De Meyer niet reeds met andere daarover in onderhandeling is; dan zouden deze illustrators voor andere werken in aanmerking kunnen komen. Ik schrijf er hem over.
De Blijde Dag is hier ook aangekomen. Hierbij stuur ik U een ontwerp voor omslag van Minnehandel in volksuitgave; alleen de tekst ontbreekt nog. Wat meent U daarvan? Dat is nu toch de Scheldestreek. In denzelfden aard ontwierp De Vaere ook een omslag voor de volksuitgave van De Blieckaerts.[9] Zoo zou er een zeer kleurig en aantrekkelijk omslag zijn voor de goedkoope uitgave. De vertaling van Wittstock baart me eenige zorg, omdat ik weet, dat ik Prof[essor] Teske daarmede genoegen zou doen.[10] Misschien zouden een paar der best verstaanbare novellen — verstaanbaar voor ons volk — kunnen aangepakt worden[.] Herinnert U zich niet uit de verschillende werken er een paar goede, die zouden een bundeltje uitmaken?[11]
Met beste groeten en hoogachting,
(handtekening Joris Lannoo)
Annotations
[1]
De eerstvolgende bijeenkomst van Lannoo, De Meyer en Streuvels zou pas op 11 maart plaatsvinden.
[2]
Streuvels was in verband met illustraties de mening toegedaan dat er geen figuren mochten afgebeeld worden, dat de tekenaar dus enkel de stemming van het verhaal mocht weergeven. Hij drukte deze mening uit in zijn brief aan De Meyer van 24 januari 1943.
[3]
Op 8 januari 1943 deed Martha Van de Walle (Wiek Op) aan Streuvels het voorstel een herdruk van Kerstvertellingen (incl. Het kerstekind) te laten verschijnen. Op 23 januari meldt Streuvels dat hij het verzoek van Wiek Op niet kan inwilligen, daar het onmiddellijk in de Lijsternestreeks zou opgenomen worden.
Blijkbaar is van Het kerstekind nergens nog een voorraad aanwezig. Nu wil Desclée De Brouwer blijkbaar ook een herdruk van Het kerstekind brengen. Het bedoelde kaartje van Desclée De Brouwer aan Lannoo vonden we niet terug in de geraadpleegde archieven. Op 5 maart 1943 schrijft de firma Desclée De Brouwer hierover aan Streuvels: Wat nu de herdruk betreft van "KERSTEKIND", met de platen van Jeanne Hebbelynck, naar ik meen is van dat werk het auteursrecht in Nederland toevertrouwd aan Veen, en in Vlaanderen aan Lannoo. Nu wij hier onze Vlaamsche uitgaven heelemaal inrichten, zouden wij dat werk met de illustraties van Hebbelynck niet kunnen uitgeven? Ik weet natuurlijk niet wat U er over zoudt denken, en of Lannoo er iets aan te zeggen heeft. Als Lannoo er iets aan te zeggen heeft, en hij niet hooren wil van afstaan, kan dan de volgende combinatie niet toegepast (vermits de teekeningen van Hebbelynck onze eigendom zijn, en wij die natuurlijk niet graag aan een ander uitgever afstaan) dat wij drukken met dubbele firmanaam: de onze en Lannoo? Over de rest zouden wij het dan wel eens worden. En dan is er natuurlijk de kwestie van papier: zoudt U kunnen helpen, of laten helpen, om dat van de Papiercentrale te bekomen? Want daar komt het langer hoe minder van, en voor platen in steendruk is speciaal papier noodig. Enkelen tijd geleden kregen wij van VEEN eenzelfde aanvraag voor herdruk: wij hebben niet kunnen aannemen bij gebrek aan papier. En hebben die niets te zeggen aan een herdruk met de platen van Hebbelynck?
Pas in 1947 verscheen Het kerstekind, Zesde [= achtste] uitgave.
[4]
Cf. vraag van Joris Lannoo in zijn brief aan Streuvels van 5 februari 1943.
[5]
Cf. hiervoor verder de brief van Joris Lannoo aan Stijn Streuvels van 24 februari 1943.
[6]
A.J.J. Delen, Walter Vaes. Antwerpen, Standaard Boekhandel, 1942.
De Egmontletter, aangekondigd als boek-en fantasieletter voor het 'betere' werk, werd ontworpen door S.H. De Roos in 1932. De lettergieterij maakte het succes, dat de gehele serie werd uitgebracht door de Intertype Corp. voor de zetmachine. De magere cursief leent zich minder goed als boekletter, daar aan het papier hoge eisen worden gesteld en de kleine corpsen moeilijk leesbaar zijn. De verdere garnituur is normaal en cursief, vet, versierde cursief kapitalen en open initialen. Bij de Egmont tekende S.H. De Roos de Open Egmont kapitalen, die prachtige toepassing vonden in boektitels en bijzonder goed werk. M.H. Groenendaal, Drukletters, hun ontstaan en hun gebruik, p. 153; 184
Sinds de dagen van Gutenberg tot het einde van de 19e eeuw werden alle teksten met de hand uit de kast gezet in een tempo van gemiddeld 2000 letters per uur. Later (tussen 1885-1900) werden de zetmachines uitgevonden, waardoor het tempo kon stijgen tot ongeveer 10000 letters per uur, terwijl het tijdrovende en tamelijk improductieve distribueren (het terugleggen van de gebruikte letters in de kast) overbodig werd. De loden letters werden een voor een uit de kast gepakt en naast elkaar in de zethaak geplaatst, zodat ze een regel vormden met de juiste spaties tussen de woorden. De letterstaafjes dragen een spiegelbeeldig reliëf van de letters en worden naast elkaar gerangschikt tot woorden en regels. De afzonderlijke woorden worden van elkaar gescheiden met zgn. spaties, die van verschillende breedte zijn om de regels op gelijke lengte te brengen. (het uitvullen). M.H. Groenendaal, Drukletters, hun ontstaan en hun gebruik, p. 70
[7]
Gaston Burssens, Floris Jespers. Antwerpen, De Sikkel, 1943.
[8]
d.i. om een werk in de Lijsternestreeks te illustreren. Om welk werk het hier precies gaat, hebben we niet kunnen achterhalen.
[9]
Edward Vermeulen, De Blieckaerts: roman. Derde druk. Tielt, J. Lannoo; Antwerpen, Standaard Boekhandel, s.d. [1943].
[10]
Cf. vraag van Joris Lannoo in zijn brief aan Streuvels van 30 januari 1943.
[11]
Cf. verder de brieven van Joris Lannoo aan Stijn Streuvels van 15 en 16 februari 1943. Streuvels' dochter Dina Lateur vertaalde uiteindelijk Der Hochzeitsschmuck van Erwin Wittstock.
