De Meyer, Maurits (° Elversele, 1895-03-02 - ✝ Wilrijk, 1970-11-24)

Uitgever en volkskundige.

Studeerde tussen 1916 en 1918 klassieke filologie en geschiedenis aan de door de Duitse bezetter vernederlandste Gentse universiteit von Bissing Universiteit). Dit had tot gevolg dat de Belgische universiteiten en de Centrale Examencommissie voor hem na de oorlog gesloten bleven. Spoedig trad hij in dienst van de nog jonge uitgeverij Standaard Boekhandel, waarvan hij 35 jaar lang directeur (01.10.1924) en later beheerder was. Zo was hij ook medestichter van de Vereniging ter Bevordering van het Vlaamse Boekwezen (VBVB), die hij ook als voorzitter zou leiden, en was hij betrokken bij de organisatie van de Boekenbeurs voor Vlaanderen in Antwerpen. Als wetenschapsman verwierf de Meyer faam door zijn activiteiten op gebied van volkskunde - het is mede dankzij hem dat men deze wetenschap in Vlaanderen ernstig is gaan beoefenen. De Meyer specialiseerde zich in de studie van Vlaamse sprookjes, waarover hij in binnen- en buitenland publiceerde.

Deleu, Jozef (° Roeselare, 1937-04-20)

Onderwijzer, redacteur, auteur.

Jozef Deleu studeerde aan de normaalschool in Torhout en was van 1956 tot 1970 als onderwijzer werkzaam, eerst in Moeskroen, daarna in Menen. Op twintigjarige leeftijd, in 1957, stichtte Deleu, met zijn vriend André Demedts als mentor, het tijdschrift Ons Erfdeel. Als hoofdredacteur bouwde hij dit blad op tot een algemeen-Nederlands cultureel tijdschrift. In 1970 was hij de drijvende kracht bij de oprichting van de Stichting Ons Erfdeel waarvan hij afgevaardigd bestuurder werd en waarvan hij de verschillende publicaties leidde (Septentrion, De Franse Nederlanden, The Low Countries). In de periode 1960-1961 was Deleu redactielid van het tijdschrift Neerlandia. In de jaren 1960 nam hij actief deel aan de werking van het taalgrenscomité West- Vlaanderen. Voorts werd hij lid van het Komitee voor Frans-Vlaanderen en van de Algemene Conferentie der Nederlandse Letteren. Als auteur publiceerde Deleu sinds 1963 9 dichtbundels en 7 prozawerken, die hem een vijftal literaire onderscheidingen opleverden. Ook een zestal bloemlezingen staat op zijn naam, onder meer het populaire meermaals gedrukte Groot Gezinsverzenboek thans Groot Verzenboek. Deleu heeft voorts een tiental essays op zijn naam, handelend over onderwerpen als Frans-Vlaanderen, Vlaamse en Nederlandse cultuurpolitiek of de evolutie van de Vlaamse Beweging. De idee van een cultuurbeleid ten overstaan van het buitenland was reeds de rode draad in zijn eerste bundel notities, Nederlander en Europeër, journaal van een cultuurimperialist (1966). Twee jaar later publiceerde hij zijn eerste boek over Frans-Vlaanderen in samenwerking met Frits Niessen. Nieuw hierin was de situering, wars van elke irredentistische visie, van Frans-Vlaanderen als minderheidsprobleem in het Franse staatsverband en als onderdeel van de Nederlandse cultuurpolitiek.

In de periode 1969-1975 lag Deleu mee aan de basis van de eerste, tweedelige Encyclopedie van de Vlaamse Beweging, waarvan hij redactielid was. Veel weerklank vonden de lezingen en essays die hij in de late jaren 1980 en in de jaren 1990 publiceerde. De waarde en weerklank van zijn werk op cultuurpolitiek en filosofisch gebied werden in de loop der jongste 25 jaar erkend met een negental onderscheidingen, in 1994 bekroond met een eredoctoraat van de Universiteit Gent en in 1995 met de Taaluniepenning.

Lateur, Frank (° Heule, 1871-10-03 - ✝ Ingooigem, 1969-08-15)

Geboren als Frank Lateur en bakker van opleiding, maar onder zijn pseudoniem Stijn Streuvels als prozaschrijver bekend geworden in tijdschriften als Van Nu en Straks, Vlaanderen, De Gids en De Nieuwe Gids. De vlaschaard (1907) en De teleurgang van den waterhoek (1927) zijn twee van zijn bekendste romans.

Top, Eugeen (° 1903-09-03 - ✝ 2001-05-27)

VNV'er die burgemeester van Langemark was (en bleef) tijdens W.O. II, wat hem na de oorlog problemen opleverde met de repressie. Van 1948 tot 1971 was hij secretaris van de West-Vlaamse Ignatiusvereniging. Samen met Reimund Kerkhof had hij in 1928 steendrukkerij Vonksteen opgericht. De naam van die drukkerij was bedacht door Cyriel Verschaeve. De drukkerij publiceerde werk van Verschaeve en andere erg Vlaamsgezinde auteurs.

Vonksteen

Drukkerij te Langemark, in 1928 door Reimund Kerkhof en Eugeen Top opgericht. De naam van die drukkerij was bedacht door Cyriel Verschaeve. De drukkerij publiceerde werk van Verschaeve en andere erg Vlaamsgezinde auteurs.

Vlaamsch Nationaal Verbond

Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV), Vlaams-nationalistische partij (1933-1945). Hitlers beslissing, d.d. 12 juli 1944, om Vlaanderen te annexeren bij Duitsland bezegelde het failliet van de VNV-politiek nog voor de geallieerde bevrijding een maand later de partij van de kaart veegde. De meeste VNV-kaders en duizenden partijleden vluchtten naar Duitsland. In het bevrijde België werden partijleden die niet gevlucht waren inmiddels vervolgd wegens politieke collaboratie. Diegenen die verantwoordelijke posten hadden aanvaard of zich aan andere vormen van collaboratie hadden schuldig gemaakt, werden voor militaire rechtbanken gedaagd en liepen vaak celstraffen op. Gewone leden werden geïnterneerd en verloren vrijwel steeds voor een tijd hun burgerrechten. Velen werden ontslagen en leden financiële schade door boetes en verbeurdverklaringen. Velen hadden ook te lijden van de straatrepressie. De hoogste VNV-kaders werden meestal ter dood veroordeeld. De meesten ontvingen gratie.