STYN·STREUVELS
Ingoyghem 2 Juli, '41
Zeer Vereerde D[octo]r Spemann,
Darf ich Sie mit ein paar Fragen belästigen?
Voor enkele dagen kreeg ik van de Terra-Filme uit Berlin aanbod om De Vlaschaard te laten filmen. Daarmede heb ik mij "grundsätzlich einverstanden" verklaard.[1] Doch nu komt het op de uitvoering aan en op een akkoord met voorwaarden, enz[ovoort]. Das Drehbuch zou gemaakt worden door Konrad Beste — der Verfasser des "Heidnischen Dorfes".[2] Der Vorschlag door de firma gesteld, is: "Ende dieses Jahres eine Option zu gewähren gegen ein Entgelt von R[eichsmark] 1.000. Und für die Stoffrechte: R[eichsmark] 8000.
Nu weet ik niet eens wat met "Stoffrechte" bedoeld wordt of wàt het is. Verder ben ik in film-zaken totaal onwetend en onbevoegd, durf derhalve geen besluit nemen zonder iemand te raadplegen. Hebt U misschien onder Uwe kennissen of vrienden iemand die mij daarin zou kunnen behulpzaam zijn of raad geven? Is een Pauschal-Vertrag in dit geval beter dan een Royalty? Weet U soms iets meer over deze Terra-Filme firma? En over Konrad Beste, die mij voorgesteld wordt als... "einer der hervorragendsten deutschen Dichter auf dem Gebiete des bäuerlichen Romans" - Ik moet dus vooreerst beginnen met zijne boeken te lezen.[3]
Op de Deutsche Bank, Filiale Krefeld heb ik eene Rekening-Courant met een batig Saldo van: Inlands-Konto R[eichsmark] 131; en Freies-Konto R[eichsmark] 62. Daar zulke rekening nu geen zin of nut meer heeft en de "Steuer" telkens hooger loopen dan de "Zinsen", wordt het totaal-bedrag elk jaar minder; daarom zou ik wenschen deze R[eichsmarken] los te krijgen. Bestaat er soms geen mogelijkheid voor dit bedrag boeken te koopen in Duitschland?[4]
Met dit inzicht voeg ik hierbij eene lijst van werken die ik zou willen bestellen - met de vraag: of U zoudt willen die bestelling laten uitvoeren? In geval mijne rekening op de D[eutsche Bank] moet gesperrt blijven, kan ik mogelijks de prijs der boeken verrekend krijgen met mijn honorar[.]?[5]
Met dit inzicht voeg ik hierbij eene lijst van werken die ik zou willen bestellen - met de vraag: of U zoudt willen die bestelling laten uitvoeren? In geval mijne rekening op de D[eutsche Bank] moet gesperrt blijven, kan ik mogelijks de prijs der boeken verrekend krijgen met mijn honorar[.]?[5]
Met groote belangstelling had ik in de Lit[erarische] Flugblätter het nieuwe boek van Karl. Götz "Die grosse Heimkehr" aangekondigd gezien en verwachtte mij er aan het boek te lezen, en nu krijg ik het vandaag door U toegezonden![6] Met besten dank! Van Karl Götz kende ik reeds Das Kinderschiff en Brüder über dem Meer - beide werken die ik met veel bewondering gelezen heb.[7] Van zijn Heimkehr (die b[ij]z[onder]l[ijk] actueel is!) verwacht ik evenveel.
In "Brüsseler Zeitung" van 17 Juni '41 is een goede recensie verschenen over De Maanden.
Het is U toch bekend dat Brüsseler Zeitung onlangs als feuilleton Liebesspiel in Flandern gepubliceerd heeft. Werd U daarvoor vergunning gevraagd en voorwaarden gesteld? Uit Brussel heeft men mij daarover niet geraadpleegd.[8]
Het is U toch bekend dat Brüsseler Zeitung onlangs als feuilleton Liebesspiel in Flandern gepubliceerd heeft. Werd U daarvoor vergunning gevraagd en voorwaarden gesteld? Uit Brussel heeft men mij daarover niet geraadpleegd.[8]
Voor enkele weken heeft de schilder Alpers hier een portret komen teekenen. Hij zegde mij U eene foto daarvan te zullen opsturen.[9]
Mijn jongste dochter[10] heeft den wensch uitgedrukt iets uit het duitsch te mogen vertalen. Ik heb haar gewezen op de novellen van Kurt Kluge. Als daarvan iets terechtkomt, zou ik U vragen aan welke voorwaarden die vertaling kan uitgegeven worden.[11]
Met vriendelijken groet
(handtekening Stijn Streuvels)
Annotations
[1]
Van 1939 tot 1948 draaide de Duitse toneel-, film- en operaregisseur Boleslaw Barlog acht films, waarvan zes voor Terra, één voor UFA en één voor Universum Film Aktiengesellschaft (A.G.F.). Terra was een van de belangrijkste en meest correcte Duitse filmhuizen. In 1942 werd Terra door UFA (Universum Film Aktiengesellschaft) opgeslorpt en was bij het draaien van Wenn die Sonne wieder scheint (de Duitse verfilmde versie van De Vlaschaard) duidelijk afhankelijk van het naziconcern UFA. Alf Teichs was de nieuwe Terrachef na de fusie met UFA. In 1936 waren er al Vlaamse plannen geweest om De vlaschaard te verfilmen, maar die waren in het water gevallen. H. Speliers, Als een oude Germaanse eik, p. 451-455.
Op 1 juli 1941 schreef Streuvels een gelijkaardige brief aan zijn Brusselse vriend Joris Vriamont, waarin hij schreef: Ik heb u nog iets anders te melden. Ik heb van "Terra-Filme" te Berlijn aanbod gekregen om De vlaschaard te filmen. Konrad Beste - der Verfasser des "Heidnischen Dorfes" die het spelboek zou opmaken. Ik heb mij in princiep daarmede accoord verklaard - en nu komen ze met het concept-contract voor den dag. In die zaak ben ik totaal nuchter en weet niet [of] ik moet aannemen of weigeren. Er wordt mij een optie-bedrag aangeboden voor een jaar en verder... endgültiger Stoffrechte met een vast bedrag. Wat die "Stoffrechte" eigenlijk zijn, weet ik niet eens. Kent gij misschien in uwe omgeving iemand die op de hoogte is van filmzaken en die mij daarover zou kunnen raad geven? Brief in Letterenhuis, S 935/B
[2]
Konrad Beste, Das heidnische Dorf. Berlin, Vier Falken Verlag, 1932. Het boek werd in 1934 bekroond met de Lessingprijs van de stad Hamburg. Gerhard Schweizer, Bauernroman und Faschismus. Zur Ideologiekritik einer literarischen Gattung, p. 18-19.
[3]
Cf. antwoord van Adolf Spemann in zijn brief aan Stijn Streuvels van 21 juli 1941.
[4]
Cf. antwoord van Adolf Spemann in zijn brief aan Stijn Streuvels van 21 juli 1941.
[5]
Deze 'lijst van werken' is niet bij de brief bewaard gebleven. Wel vonden we een nota terug van de firma Engelhorn waarin de aan Streuvels verzonden boeken van Friedrich Griese opgesomd worden. Cf. antwoord van Adolf Spemann in zijn brief aan Stijn Streuvels van 21 juli 1941.
[6]
Onder te titel 'Die frohe Botschaft von Karl Götz' lezen we in het vlugschrift Literarische Flugblätter van april 1941 (Heft 37): Im vorletzten Heft der „Literarischen Flugblätter” konnte ich zum erstenmal davon berichten, dass Karl Götz an einem neuen Buche arbeite. Inzwischen ist die Niederschrift beendet, der Satz und der Druck begonnen worden, so dass ich hoffen darf, das fertige Werk mit dem Titel „Die grosse Heimkehr” im Frühjahr 1941 ausliefern zu können. In diesem Buch gestaltet Karl Götz, der Träger des Volksdeutschen Schriftumspreises von 1935 und 1939, das ungewöhliche Schicksal der Wolhyniendeutschen und ihren sagahaften grossen Treck ins Reich zu einer Dichtung, die mit ihrer Eindruckskraft und Tiefe dem gewaltigen Geschehen wahrhaft angemessen ist. Nie ist schöner und ergreifender das Lied der Liebe des Volkes zu der Heimat seiner Vorväter gesungen worden als in diesem Buch, nie gab es ein erschütternderes Zeugnis des Glaubens an einen von der Vorsehung gesandten Führer aller Deutschen als dieses Werk, das den Namen seines Verfassers den grossen Namen des deutschen Schrifttums beigesellen wird. p. 1
Titelbeschrijving: Karl Götz, Die grosse Heimkehr. Stuttgart, J. Engelhorns Nachf. Adolf Spemann, 1941. Adolf Spemanns Sonderausgaben.
[7]
Karl Götz, Das Kinderschiff: ein Buch von der weiten Welt, von Kindern und von Deutschland. Berlin, Gutenberg, 1934. En: Karl Götz, Brüder über dem Meer, Schicksale und Begegnungen. In dit boek behandelt Götz de Duitse emigranten en hun nakomelingen in de overzeese gebieden.
[8]
Liebesspiel in Flandern werd weliswaar zonder Streuvels' toestemming opgenomen in de Belgische nazikrant Brüsseler Zeitung, maar wel met die van zijn uitgever Adolf Spemann. Dit klopt in elk geval voor het contract van De maanden, gevoegd bij de brief van Adolf Spemann aan Stijn Streuvels van 20 maart 1941. Kapittel 12 stipuleert de publicaties in kranten en tijdschriften: Over afdrukken in kranten en tijdschriften wordt alleen door de uitgeverij onderhandeld. Streuvels had het contract gelezen en ondertekend in maart 1941 en was bijgevolg op de hoogte van wat er met zijn teksten kon gebeuren in Duitsland en in de bezette gebieden. Rolf Falter, De 'Brüsseler Zeitung' 1940-1941, p. 72.
Cf. reactie van Adolf Spemann in zijn brief aan Stijn Streuvels van 21 juli 1941.
[9]
Cf. reactie van Adolf Spemann in zijn brief aan Stijn Streuvels van 21 juli 1941. Het portret van Stijn Streuvels (hoofd) door O. Alpers wordt bewaard in het Letterenhuis (S 935/P). Formaat: 178 x 128 mm. Er bestaat van dit portret nog een tweede exemplaar als postkaart (formaat 148 x 105 mm).
[10]
Isa Lateur
[11]
Op 6 september 1941 meldt Stijn Streuvels dat Isa Lateur aan de vertaling van Der graue Reiter van Herbert von Hoerner bezig is voor uitgeverij Die Poorte.
