Ingoyghem den 12 Januari, '32
Waarde Heer Lannoo,
Van Mijnheer Vandevelde heb ik niet kunnen vernemen wanneer Gij geschikt waart naar hier over te komen, daarom schrijf ik nu maar.
Aan De Pillecijn stuurde ik het gevraagde, voor enkele weken.[1] Ik schreef hem ook dat het best ware als hij naar hierkomt voor 't geen hij nog vernemen wil,- als ik op tijd verwittig word, zijn alle dagen goed.[2]
Met Roemans zullen groote middels moeten gebruikt worden,- hij beweert, volgens ik hoorde, het pak recensies niet ontvangen te hebben[3] - dit is voor hem natuurlijk een kostelijk document, dat hij zoekt te behouden! Had ik er van geweten, dan had ik het zenden van zoo iets afgeraden. Van de Velde zegde ik hem persoonlijk te gaan opzoeken, ik weet echter niet of hij het gedaan heeft.
Over het boek "Tieghem" dus nog geen bescheid?[4]
Die letterproef is natuurlijk heel goed, de letter op zich zelf bedoel ik,[5] maar er blijft nu nog... de pers en het drukken! Wanneer krijgen we nu het modelboek te zien? De twee maanden zijn bijna om.[6]
Op het aanraden van de firma Veen heb ik aan Cantré eene teekening of houtsnede besteld voor de nieuwe uitgaaf van De Vlaschaard,- bedoeld wordt eene teekening voor het omslag.
Is er nog niets te vernemen over de illustratie van het boek waaraan De Pillecijn werkt?[7] Abramsz zou, als ik het goed begrepen heb, zorgen voor het omslag, in den zin door ons besproken: een pêle-mêle van al de banden en een portret. Kan er nog niets vernomen worden over formaat, omvang, papier, enz[ovoort] Wijze van reproductie. Ik zou er fel aan houden als de reproductie kon geschieden met het procédé lichtdruk,[8] dat geeft heel mooie platen en dan moet er geen couché-papier[9] gebruik worden, wèl een schoon effen mat papier. Wie zal er zich bemoeien met de illustratie? Ik bedoel: keus, opname van foto's, enz[ovoort] Ik meen: als er aan zoo'n soort boek niet heel veel zorg besteed wordt, en het geen bepaald eigenaardig en artistiek karakter krijgt, is het eene mislukking en ware het beter niet gemaakt. Laat ons hopen dat het goed wordt van opvatting èn van uitvoering.[10]
Met hoogachting gegroet
(handtekening Stijn Streuvels)
Annotations
[1]
Op 28 december 1931 had De Pillecijn aan Joris Lannoo geschreven: Tegen mijn verwachtingen in kan ik niet naar Thielt met de kerstvacantie. (...) Intusschen kreeg ik graag van U de reeds gevraagde chronologische lijst en de ontbrekende boeken want vanaf De Vlaschaard zit ik strop. (...) Brief in Archief Joris Lannoo te Tielt, Classeur 3, Briefwisseling P-S, 1931-1932
In zijn brief van 30 december 1931 bracht Lannoo Streuvels van dit schrijven op de hoogte.
[2]
Filip De Pillecijn was een werk over Streuvels aan het voorbereiden, namelijk: Filip De Pillecijn, Stijn Streuvels en zijn werk. Amsterdam, L.J. Veen, 1932. Stijn Streuvels en zijn werk is vooral belangrijk geweest omwille van de vele foto's en illustraties. Voor het eerst werden zo veel foto's van Streuvels — meer dan 100, de meeste nog nooit gepubliceerd — in boekvorm uitgegeven. Verantwoordelijke hiervoor was de fotograaf G. Gyselynck van 'de Foto-Centrale' te Kortrijk. P. Thiers, Stijn Streuvels, leven en werk, p.77
[3]
Roemans kreeg een recensiemap van Streuvels' werken van de firma Veen in bruikleen toegestuurd. Vermoedelijk had hij die nodig voor zijn Bibliographie van de Moderne Vlaamsche Literatuur 1893-1930: de Vlaamsche tijdschriften (1930-1934). Nu De Pillecijn zijn biografie over Streuvels zou beginnen, vroeg hij deze map aan Roemans. Briefwisseling L.J. Veen - Stijn Streuvels 1931-1932, Letterenhuis, S 935/B2/Veen
In het Archief Joris Lannoo te Tielt vonden we volgende brief van Lannoo aan de Amsterdamse uitgeverij Veen d.d. 21 januari 1932 terug. Lannoo schreef: Van Streuvels' bio- en bibliographie, opgemaakt door dh. Roemans heb ik het klad ter inzage gekregen - ik meen dat het goed zou zijn een deel ex. van het werk van De Pillecijn aan te vullen met het werk van Roemans,-; ik ben niet zinnens het voornoemde klad terug te geven, zoolang als hij aan U of aan mij niet de recensieuittreksels terug gestuurd heeft. Archief Joris Lannoo te Tielt, Classeur 4, Briefwisseling S-Z, 1931-1932
[4]
De tweede, bijgewerkte druk kreeg een nabeschouwing (p. 171-175). In dit nawoord pleitte Streuvels voor een zedelijker bestaan: oproep om te verhelpen aan het stoffelijke en geestelijke verval van het heiligdom: Tieghems schoonheid en vroomheid vergaat. Er is een sterke hand vandoen om Vlaanderens Lustoord weerdig te houden van zijn heiligen patroon! Biekorf, 1932, p. 188; R. Roemans en H. Van Assche, Bibliografie van Stijn Streuvels, p. 157-158
[5]
Op 21 oktober 1931 had Lannoo aan Streuvels reeds meegedeeld dat hij een nieuwe zetmachine had gekocht met drie soorten matrijsen van den Hollandschen Medievalletter. In 1912 ontwierp Sjoerd H. de Roos voor de Lettergieterij Tetterode /Amsterdam een lettertype dat gebaseerd was op een vroegere Venetiaanse lettervorm. Dit krachtige type kreeg de naam 'Hollandse Mediaeval' en was lange tijd het standaardtype in vele drukkerijen. Andere lettertypes van de Roos zijn de Erasmus Mediaeval (1922), de Grotius-letter (1926) en de Egmont (1933). In de hedendaagse typografie spelen ze geen rol meer. Lettercatalogus N.V. Altiora/Averbode, p. 64; D. Dooijes, Over de drukletterontwerpen van Sjoerd H. de Roos, p. 38-44
Bij zijn brief aan Streuvels d.d. 30 december 1931 had Lannoo een letterproef gestoken.
[6]
Het betreft hier een modelboek voor de negende druk van De vlaschaard. Op 29 februari 1932 stuurt Lannoo dit modelboek naar Ingooigem. Hij schrijft in zijn brief aan Streuvels o.a.: Het papier is van twee soorten: ik telefoneerde heden voormiddag nog naar den kandidaat-leverancier en die verklaarde geen voorraad te hebben van het verlangde type tenzij de enkele bladen die ik vooraan liet inplakken en de rest zijn bladen van mindere kwaliteit, doch van dezelfde grammage.
[8]
Voor het drukken van boeken of tijdschriften onderscheiden we drie technieken: de hoogdruk, de vlakdruk en de diepdruk. Lichtdruk is een vorm van vlakdruk (d.w.z. geen niveauverschil tussen drukkende en niet-drukkende elementen). Het is een fotomechanische reproductiemethode waarmee men een rastervrije reproductie van originelen maakt. Deze techniek levert de beste resultaten voor het drukken van illustraties en foto's, maar is redelijk duur. G. Rogers, Gids voor de redacteur, p. 147
[9]
Couchépapier of kunstdruk is 'gestreken' papier, dat zowel houtvrij als houthoudend kan zijn, en waarbij de druk niet op het papier zelf terechtkomt, maar op een het papier bedekkende laag, de couche. Een grote faam genoten de Engelse fabrikanten. H. Van Krimpen, Boek over het maken van boeken, p. 62
[10]
Cf. reactie van Joris Lannoo in zijn brief aan Stijn Streuvels van 16 januari 1932.
