23 Mei, '32
Waarde Heer Lannoo,
Hierbij rekening voor het maken der cliché's voor de affiche "Tieghem".[1]
Ik zal zorgen voor eene partij ex[em]pl[aren] Reinaert,[2] waarschijnlijk einde dezer week - dan heb ik gelegenheid de kist naar Avelghem op de statie te krijgen. Denk er aan dat Gij die kisten gebruikt voor het verzenden der pres[entexemplaren] van "Tieghem" en van "De Vlaschaard"[3] - anders moet ik ze in rekening brengen.
Van Rigouts ontving ik bericht dat hij met U in onderhandeling is voor de overname der partij.[4] Ik wacht dus nog uiterlijk tot einde dezer week, en hoop dat Gij het met hem klaar krijgt. Veen schreef er mij nu ook over, maar vindt dat het boek zoo duur komt, of liever: dat hij Uw aanbod... zoo hoog vond![5] Dàt begrijp ik nu weeral niet, daar Gij mij verzekerdet: de zaak te willen ondernemen "zonder eenige winst"!... en de prijs door Rigouts gesteld, was toch niet zoo overdreven?? Enfin, ik hoor wel hoe het loopt. Moest de zaak echter afspringen, dan zou het me erg spijten om den... verloren tijd die intusschen met wachten, nutteloos is verbeurd. Ik zou het dan ook wel wagen een aanbod te doen bij Brand te Hilversum.[6]
Verder meldt Ab[ramsz] mij dat de zaak "Vlaschaard" met U in orde is.[7] Maar nu begint er eene andere zaak, n[ame]l[ijk] die van De Pillecijn![8] Voor 't geen het illustratief gedeelte aangaat, gewaagt Ab[ramsz] van de resultaten van het boek: Gezelle's Leven door Bauer![9].... Ik meen dat het voordeeliger ware als die zaak nu mondeling en tusschen de drie partijen kon opgelost worden. Was er dan geen spraak van dat Ab[ramsz] in den loop van Mei zou naar België komen? Daar hoor ik nu niets meer van. Ook was er spraak van een bezoek bij [R.] Vandevelde? Anders gaan we daar weer vrachten brieven over zitten schrijven, en tusschen drie partijen wordt het eene verwarring van belang. Ik meen te verstaan dat Ab[ramsz] er op gesteld is: zelf de uitgever te zijn van dit boek,... en het in Holl[and] te laten drukken (ik raad het, maar gebruik mijn vermoeden niet, alginder!!!) Dat moet Gij nu tusschen U beiden uitvechten, tenzij ik er als derde persoon - persoonlijk, dat is: mondeling kan bijgeroepen worden. Ik zal dus ook in dien zin aan Ab[ramsz] schrijven, maar wensch vooral de zaak te laten hangen tot Rigouts is opgelost (De Vlaschaard is nu gelukkig uit de voeten) En wacht van U daarover nader bericht.
Verleden week is de fotograaf[10] hier een heelen dag aan 't werk geweest, en ik hoop dat er typieke dingen zullen te zien zijn. Ab[ramsz] heeft mij eene foto besteld, met bepaalde aanduiding voor de reproductie met de montage voor het omslag van het boek. Ik meen toch van begin af vernomen te hebben dat ze de montage van het omslag ginder zouden in mekaar zetten, met het oog op de noodzakelijkheid der verschillende boekomslagen die er op gereproduceerd worden; maar... wie er nu de eigenlijke uitgever van het boek is, zal bij eene conferentie der drie partijen moeten uitgemaakt worden - wie heeft er 't eerste de zaak opgediept of ontworpen? Het idee van het omslag komt toch van U mij dunkt? Dat zal wel in der minne te schikken zijn, maar eer er verder over te reppen zou ik goed en geradig vinden dat gij Ab[ramsz] "Tieghem" kunt voorleggen en een deel v[an de] Vlaschaard toonen. Dàn kan ik met reden aan de zaak meehelpen, want Ab[ramsz] vraagt feitelijk mijn advies. - Zoo even brengt de fotograaf de proeven v[an de] foto's - als illustratie kan het iets merkweerdigs worden we brengen het in orde - en als de tekst maar iets om 't lijf heeft (en dat zal wel) en de materieele uitvoering perfect gebeurt, wordt het een boek v[an] belang en van succès[.]
Verleden week is de fotograaf[10] hier een heelen dag aan 't werk geweest, en ik hoop dat er typieke dingen zullen te zien zijn. Ab[ramsz] heeft mij eene foto besteld, met bepaalde aanduiding voor de reproductie met de montage voor het omslag van het boek. Ik meen toch van begin af vernomen te hebben dat ze de montage van het omslag ginder zouden in mekaar zetten, met het oog op de noodzakelijkheid der verschillende boekomslagen die er op gereproduceerd worden; maar... wie er nu de eigenlijke uitgever van het boek is, zal bij eene conferentie der drie partijen moeten uitgemaakt worden - wie heeft er 't eerste de zaak opgediept of ontworpen? Het idee van het omslag komt toch van U mij dunkt? Dat zal wel in der minne te schikken zijn, maar eer er verder over te reppen zou ik goed en geradig vinden dat gij Ab[ramsz] "Tieghem" kunt voorleggen en een deel v[an de] Vlaschaard toonen. Dàn kan ik met reden aan de zaak meehelpen, want Ab[ramsz] vraagt feitelijk mijn advies. - Zoo even brengt de fotograaf de proeven v[an de] foto's - als illustratie kan het iets merkweerdigs worden we brengen het in orde - en als de tekst maar iets om 't lijf heeft (en dat zal wel) en de materieele uitvoering perfect gebeurt, wordt het een boek v[an] belang en van succès[.]
hoogachtend
gegroet
gegroet
(paraaf Stijn Streuvels)
Annotations
[1]
De in de brief vermelde vlaggen, plakbrieven of affiches H. Lemaire, De taal van Stijn Streuvels, deel II/5, p. 1330 moesten het verschijnen van Tieghem, Het Vlaamsche lustoord aankondigen.
[2]
Lannoo hielp deze exemplaren 'opruimen'.
[3]
Volgens het contract (artikel 3) voor de negende druk van De vlaschaard, d.d. 23 maart 1932, moesten Streuvels '100 (honderd) gewone pres.exemplaren, en 25 (vijf en twintig) gebonden exemplaren van de Hollandsche uitgaaf, door den Hollandschen uitgever' bezorgd worden. Het contract voor Tieghem, Het Vlaamsche lustoord (art. 3) vermeldt dat Streuvels 100 presentexemplaren van dit boek moest krijgen.
[4]
Lannoo was aan het onderhandelen met uitgeverij Regenboog om Drie Russische novellen over te nemen. Cf. brief van Regenboog aan Stijn Streuvels van 17 mei 1932.
[5]
Op 13 mei 1932 had Lannoo de Amsterdamse uitgeverij Veen het volgende aanbod gedaan: (...) "Regenboog"-uitgeverij geeft het op en biedt me de uitgave aan tegen 8 fr. het ex. 1500 ex. werden gedrukt zonder firmanaam en die wil ik U tegen inkoopprijs overlaten en de andere met den naam van "Regenboog van binnen in neem ik voor mij. Indien ik deze uitgave kan verwerken en heel overnemen kan ik van dezelfde firma de uitgave overnemen van een handschrift, dat me voor Vlaanderen zeer geschikt voorkomt. (...) Twee dagen later antwoordde Abramsz: Naar mijn bescheiden meening hebt U aan de firma "De Regenboog" een wel wat te stijve prijs betaald om zijn boeken in bezit te krijgen, daar U mij 8 frs. vraagt bij 1500 ex. Het getal is mij te groot en de prijs te hoog. Ik zou aan die prijs graag het grootste gedeelte van mijn fonds als opruiming willen overdoen. Ik zou 500 ex. zonder firmanaam kunnen gebruiken tegen een veel lageren prijs dan 8 frs. Brieven in Archief Joris Lannoo te Tielt, classeur 4, briefwisseling S-Z, 1931-1932
[6]
Cf. antwoord van Joris Lannoo in zijn brief aan Streuvels van 23 mei 1932.
[7]
Dit is in verband met het ereloon voor de negende druk van De vlaschaard. Op 11 april 1932 schreef de Amsterdamse uitgeverij L.J. Veen hierover ook al aan Joris Lannoo: Betreffende het eereloon voor Vlaschaard schreef ik den Heer Lateur, dat ik wilde berusten in een uitgaaf van 40 centiem meer dan de overeengekomen prijs van 5 Frank per ex. omdat ik dan beter papier zou verkrijgen. Verder deelde ik mede van U te hebben vernomen dat ik 50 centiem meer moest betalen met betrekking tot het eereloon, dat naar mijn opvatting de overeenkomst dezelfde was gebleven als die ZEd. met mij indertijd wilde maken, enz. Hierop antwoordt de Heer Lateur heden, dat het voor mij een kleinigheid is, 10 centiem meer te moeten betalen en verder "die 40 centiem meer voor beter papier was toch maar redelijk- en dat hij er nu nog 10 centiem bij vraagt, is toch maar een kleinigheid op de heele partij."
Dit is inderdaad zoo, maar U schreef mij toch duidelijk 50 centiem eereloon meer boven het bedrag dat voor beter papier werd gevraagd, n.l. Fr. 5.40, dus Fr. 5.40 + 50 centiem???
Alvorens den Heer lateur te antwoorden gaarne even omgaand Uw antwoord. Brief in Archief Joris Lannoo te Tielt, classeur 4, briefwisseling S-Z, 1931-1932
[8]
Filip De Pillecijn, Stijn Streuvels en zijn werk. Tielt, J. Lannoo, s.d. [1932].
Lannoo verzorgde de uitgave voor België, de firma Veen was verantwoordelijk voor de Nederlandse uitgave. De Vlaamse uitgave besloeg 202 pagina's. Ze werd gedrukt op zwaar kunstdrukpapier en gezet uit de Hollandse Medievalletter, 12 punten. 110 meestal onbekende foto's, tekeningen en facsimiles versierden de uitgave. Het boek kostte 30 fr. ingenaaid en 44 fr. gebonden in linnen. Er werden ook 50 genummerde exemplaren gedrukt op Russel With Artpaper en gebonden in linnen tegen 75 fr. per exemplaar. Het boek kreeg een sierlijk en gekleurd schutblad. Catalogus Uitgeverij Lannoo 1933
Abramsz van de Amsterdamse uitgeverij schreef op 25 mei over deze uitgave het volgende aan Lannoo: Ik ben reeds bezig aan het foto-montage omslag voor deze uitgave en wordt dit boek dus in Nederland gedrukt. Wil mij s.v.p. opgave doen welke werken van Streuvels U aan den Heer de Pillecijn ten geschenke gaf en welke kosten U nog gemaakt hebt behalve de 2000 frs., die U als voorschot op zijn eereloon gaf. Ook zal ik gaarne vernemen hoe groot het saldo van dat eereloon is, wat ik aan ZEd. heb te betalen. Nu is mijn beleefd, doch dringend verzoek, zend mij nu omgaand wat Gij aan tekst, aan foto's enz. hebt en doe daarbij mededeeling a.u.b. hoeveel tekst er nog volgt opdat ik eenigzins de omvang kan berekenen en voor mijn a.s. reis een paar modellen kan laten maken.
Kon het zijn en dat zou mijn opzet zeer vergemakkelijken, dat U tevens Uw opgave zendt voor het getal, dat U in België in exploitatie denkt te nemen en zonder mij daar natuurlijk aan te binden, zou ik gaarne eenigzins op de hoogte worden gebracht van de prijs, die U wenscht te betalen voor ex. in losse vellen, met of zonder mijn foto-montage omslag? Lannoo was verbaasd en reageerde de volgende dag: Ook in zake het werk van De Pillecijn moet ik U teleurstellen: ik deed totnogtoe alle werk, gaf richting en hulp en zou niet gaarne het werk afstaan: dat begrijpt U toch. Toen we samen waren, heb ik U voorgesteld: we moesten iets doen om Streuvels['] werk weerom op de markt te brengen! Ik ook heb de schrijver aan 't werk gekregen, omdat het een persoonlijk vriend is van mij Enz. enz. Ik wil dat werk ook tegen een lagen prijs met flinke korting en toch zeer verzorgd op de markt brengen en dat zal ook moeilijk gaan als het van U komt. Onder meer vraagt de schrijver een dubbel eereloon indien het werk in Nederland verschijnt!! Laat dh. Lateur eens samen met mij die zaak in orde brengen en U zult tevreden zijn. Brieven in Archief Joris Lannoo te Tielt, classeur 4, briefwisseling S-Z, 1931-1932
[9]
Frank Baur, Uit Gezelle's leven en werk. Amsterdam, L.J. Veen, 1931, 208 pp. 41 foto's. Bandversiering van Leo Meurrens.
[10]
Stijn Streuvels en zijn werk is vooral belangrijk geweest omwille van de vele foto's en illustraties. Voor het eerst werden zo veel foto's van Streuvels — meer dan 100, de meeste nog nooit gepubliceerd — in boekvorm uitgegeven. Verantwoordelijke hiervoor was de fotograaf G. Gyselynck van 'de Foto-Centrale' te Kortrijk. P. Thiers, Stijn Streuvels, leven en werk, p. 77
