17 Juni, '32
Waarde Heer Lannoo,
Van Brand verwondert mij dit niet zoozeer,-[1] die geeft enkel dingen uit die speciaal in zijne zaak passen. Neen, ik zou maar het voorstel van Abramsz vastnemen,-[2] het is altijd iets om te beginnen, en bij voordeeligen verkoop, blijft er nog altijd de kans dat hij er nog van neemt,- in Uwe zaak dan: het boek aan een schappelijken prijs op de markt brengen. Over betaling spreken we dan wel later - geene haast bij. Laat nu a[lstublieft] gauw deex[em]pl[aren] voor binnenland bij U komen en de andere naar Holl[and] gaan. Zorg Gij dat ik mijne gewone pres[entexemplaren] krijg en er zal nu ook wel geen beletsel meer bestaan om de gebondene en de luxe-ex[em]pl[aren] te doen zenden.... waaraan ik nog altijd twijfel als ik ze van Rigouts krijgen moet. Daarom zegde ik U: met Rigouts heb ik geen zaken en ook niets te bespreken,- Gij moet zorgen dat de art[ikels] van het contract uitgevoerd worden, aangezien Gij de overnemer zijt.[3]
Met Roozendaal moest Gij van over maanden.... begonnen zijn, dan was er al dit nutteloos geschrijf niet, en we zouden een heel eind verder gevorderd zijn. Ik vraag me ten ander nog altijd af: of het voor U niet voordeeliger ware geweest als de firma Veen dit boek[4] zelf had laten drukken en uitgeven, en Gij de overnemer waart voor België?.... Dan was meteen alle slameur van de uitvoering, de risico en de verantwoordelijkheid van U weg en Gij steldet Veen de condities waarop Gij de partij voor België wildet overnemen (bij een ander kon hij niet terecht!)... Denk daar nog eens goed over na, eer Gij U door Ab[ramsz] de wet laat stellen. In elk geval moet Gij bepleiten dat Gij "samen" het werk uitgeeft,- dus: de oplaag (die stelt Gij toch onder U beiden vast?) in twee gelijke deelen voor België en voor Holland. In Roozendaal kunt U dan vooreerst het illustratie-materiaal laten zien, een idee hebben over den omvang der copie, en praten over den prijs van drukken, cliché's en papier, en overeenkomen over de uitvoering. Ik denk ook dat het praktisch zal zijn en 't voordeeligst als slotsom, tot het besluit te komen van een soort frictionné papier of couché,[5] in plaats van al die nieuwe - en onzekere - procédé's. Als formaat is besloten tot Colombier[6] - dat is: 17 1/2 X 22 c[enti]m[eter] met een bladspiegel van: 16 X 12 c[enti]m[eter] denk er aan dat in dit geval alle foto's moeten verkleind worden, tenzij deze in de hoogte en deze waarvan een gedeelte mag afgesneden worden. Aangezien we nu toch buiten het gewoon klein formaat vallen en het overwegend een boek-met-platen moet zijn, zou ik meer houden aan een iets grooter formaat, b[ijvoorbeeld] dit van Land en Leven in Vlaanderen: 23 1/2 X 18 1/2 c[enti]m[eter] waar de platen veel meer tot hun recht komen, met eene ordentelijke marge,- dit boek is ook geheel op couché gedrukt, met véél copie, 't geen hier niet het geval zijn zal.
Ik meen dat Gij best die beslissing - of liever de bespreking die tot eene beslissing leiden moet - zoudt afhaspelen met Ab[ramsz] te Roozendaal, en dit zoo gauw mogelijk. Ik ben daar niet noodig tegenwoordig, want ik heb er eigenlijk niets in te zien,- mijn bemoeiing daarin sterkt niet verder dan "raadgeving". Met het voorleggen van de eerste vellen tegen 1 Juli zal het toch wel spaakloopen! En de druk van De Vlaschaard??? Dit boek komt toch gereed tegen 1 Juli?....[7]
Voor de zichten der streek zal ik zorgen, alsook voor alle mogelijke reproducties van geschilderde en geteekende portretten, en ook enkele cliché's uit Land & Leven kunnen in aanmerking komen.
Ik meen dat Gij best die beslissing - of liever de bespreking die tot eene beslissing leiden moet - zoudt afhaspelen met Ab[ramsz] te Roozendaal, en dit zoo gauw mogelijk. Ik ben daar niet noodig tegenwoordig, want ik heb er eigenlijk niets in te zien,- mijn bemoeiing daarin sterkt niet verder dan "raadgeving". Met het voorleggen van de eerste vellen tegen 1 Juli zal het toch wel spaakloopen! En de druk van De Vlaschaard??? Dit boek komt toch gereed tegen 1 Juli?....[7]
Voor de zichten der streek zal ik zorgen, alsook voor alle mogelijke reproducties van geschilderde en geteekende portretten, en ook enkele cliché's uit Land & Leven kunnen in aanmerking komen.
Als zij in de Bank te Thielt zoo taai van geheugen zijn, moet Gij er middel in schaffen - ik ben toch medestichter en aandeelhouder van die bank - anders is het betalen per postcheck mij even goed.
[2]
Paul zal Zaterdag (morgen dus) de schets voor den plakbrief meehebben,-[8] ofwel die schets Zondag maken,- ik laat ze dan onmiddellijk ter goed of afkeuring zien aan den pastor te Tieghem,[9] en verder afwerken. Zij wordt dan ook hier op linoleum gesneden.
Vergeet ook niet welk een omvangrijk werk er mogelijks zal te doen vallen aan "découpage" bij het afdrukken van een groot aantal cliché's - cliché's b[ijvoorbeeld] het groot portret als frontispice,- die niets gaven bij den oorspronkelijken druk, en prachtig uitvielen met découpage. Maar dat is peuterwerk waar veel dagloon in vergaat,.... en beschikt Gij over een bekwamen découpeur? Denk dààrààn bij de onderhandeling met Abr[amsz][10]
Met hoogachting
Gegroet
Gegroet
(paraaf Stijn Streuvels)
Annotations
[1]
Streuvels reageert in deze brief op alle punten die Lannoo in zijn schrijven van 16 juni 1932 aanhaalde.
[2]
Naast het telegram stuurde Regenboog op 25 mei 1932 ook nog eens een brief aan Lannoo: Zooals myn telegram U meldde zal ik U de exemplaren van Styn Streuvels "Drie Russische Novellen" overlaten aan 2.90 Fr. Ik meen dat deze prys nu toch allergunstigst is. Ik zal 500 exemplaren (250 ingenaaide en 250 gebonden) blyven behouden voor levering aan partikulieren. Zooals ik vroeger overeenkwam lever ik deze niet aan boekhandelaars. Er blyven U dus 2000 exemplaren (ingenaaid) over aan 2.90 fr.
Hierby ingesloten het kontrakt hetwelke ik teekende met den Heer Styn Streuvels. U zult dus zorgen voor de uitvoering hiervan? zoodat alles tydig klaar komt en ik geen verdere last met Heer Streuvels moet vreezen.
Ik hoop, geachte Heer Lannoo, dat alles zich nu zal regelen en ik zoodra mogelyk een gunstig bericht zal ontvangen.
Gaarne vernam ik eventueel ook de vastgestelde verkoopprys, omdat ik my natuurlyk ook aan deze prys dien te houden. Brief in Archief Joris Lannoo te Tielt, classeur 3, briefwisseling P-S, 1931-1932
Nog diezelfde dag brengt Lannoo de firma Veen hiervan op de hoogte. Hij schreef: Ik ben nu op aanbiedingsreis met enkele nieuwe uitgaven en ontmoette gister te Antwerpen den zaakvoerder der firma, die De drie Russische novellen die Streuvels vertaalde zal overlaten. We zijn tot geen uitslag gekomen en ik was op het punt de zaak op te geven, doch heden kwam een telegram, die de zaak in orde bracht. Ik krijg een frank vermindering, dien ik Ued. ook met genoegen afsta. Ik zou echter omgaande antwoord van Ued. moeten ontvangen, omdat dh. Lateur die zaak wil geëindigd zien. Dit nog: het gaat niet, dat U slechts 500 ex. neemt van deze nieuwe uitgave die goed verzorgd werd. Ik wil wel het getal op 1250 fr., doch lageren prijs en mindere hoeveelheid gaat absoluut niet op. Ik kan in dit geval niet toegeven. Twee dagen later, 28 mei 1932, reageerde Abramsz van de firma Veen als volgt op Lannoos voorstel: (...) haast ik mij U te berichten, dat ik van het boek "Drie Russische Novellen", om Uw aankoop in het belang van den Heer Lateur mogelijk te maken, mij neerleg bij den prijs van 7 frs. per exemplaar, gebrocheerd. Ik zal dan 500 ex. op mijn naam voor mijn vaste rekening nemen, Gij kunt mij er dan 750 ex. op gecombineerden naam in consignatie bij zenden. Ik zal mijn uiterste best voor dit boek doen. Wat maakt Gij in dit geval van het omslag, zijn die op naam van den Regenboog? Ingesloten doe ik U een ontwerp toekomen, zooals ik mij dit gedacht heb. De breedte moet dan 50 cM. worden. (...) Brieven in Archief Joris Lannoo te Tielt, classeur 4, briefwisseling S-Z, 1931-1932
[3]
Lannoo was aan het onderhandelen met uitgeverij Regenboog om Drie Russische novellen over te nemen. Cf. brief van Regenboog aan Stijn Streuvels van 17 mei 1932. Lannoo zou enkel de ingenaaide exemplaren voor zijn rekening nemen.
Lode Rigouts van uitgeverij Regenboog bezorgde Streuvels het contract voor Drie Russische novellen op 22 juni 1931. Daarin wordt o.a. bepaald dat de bundel op maximum 3000 exemplaren zou verschijnen en dat er 20 genummerde exemplaren op Hollands papier zouden uitgegeven worden. Als honorarium zou Streuvels 5000 fr. ontvangen, aangevuld met 30 gewone exemplaren (waarvan 15 gebonden) en 10 luxe-exemplaren (in losse vellen).
[4]
Filip De Pillecijn was een werk over Streuvels aan het voorbereiden, nl. Stijn Streuvels en zijn werk. De Amsterdamse firma Veen en uitgeverij Lannoo waren het oneens over wie het werk mocht uitgeven. Uiteindelijk verzorgde Lannoo de uitgave voor België, de firma Veen was verantwoordelijk voor de Nederlandse uitgave. De Vlaamse uitgave besloeg 202 pagina's. Ze werd gedrukt op zwaar kunstdrukpapier en gezet uit de Hollandse Medievalletter, 12 punten. 110 meestal onbekende foto's, tekeningen en facsimiles versierden de uitgave. Het boek kostte 30 fr. ingenaaid en 44 fr. gebonden in linnen. Er werden ook 50 genummerde exemplaren gedrukt op Russel With Artpaper en gebonden in linnen tegen 75 fr. per exemplaar. Het boek kreeg een sierlijk en gekleurd schutblad. Catalogus Uitgeverij Lannoo 1933
[5]
Couchépapier of kunstdruk is 'gestreken' papier, dat zowel houtvrij als houthoudend kan zijn, en waarbij de druk niet op het papier zelf terechtkomt, maar op een het papier bedekkende laag, de couche. Een grote faam genoten de Engelse fabrikanten. H. Van Krimpen, Boek over het maken van boeken, p. 62
Similicouché is een imitatie van couchépapier.
[6]
De benaming Colombier en de maten die bij dit standaardformaat horen, werden vastgelegd in het Papierbesluit van 1922. Colombierformaat: 85 x 62 cm; gesneden pagina: 20 x 15 cm. H. Van Krimpen, Boek over het maken van boeken, p. 54-55
[7]
Cf. antwoord van Joris Lannoo in zijn brief aan Streuvels van 22 juni 1932.
[8]
De in de brief vermelde vlaggen, plakbrieven of affiches H. Lemaire, De taal van Stijn Streuvels, deel II/5, p. 1330 moesten het verschijnen van Tieghem, Het Vlaamsche lustoord aankondigen.
[9]
Vanaf 5 juni 1931 was Leon Van Oost priester te Tiegem. Vermoedelijk was het op aanvraag van deze pastoor dat Tieghem, Het Vlaamsche lustoord werd herdrukt. Godfried Van de Meulebroeke, Terugblik op Tiegem, p. 103
[10]
Découpage: < Fr. 'découper' = uitknippen
'Uitleg bij de platen':
- Portret van den Jubilaris, met de zes kruisjes. Tegenover titelblad.
- Zicht op het geboortedorp Heule (p. 11).
- Bladzijde handschrift uit het Cahier de Narrations (p. 13).
- Moeder met de twee zonen bij den rondreizenden portrettetrekker - eene gebeurtenis! (p. 14).
- De Verluchting van het Schrijfboek (p. 15).
- De Vroegste Handteekening (p. 15).
- De Familiegroep in 1890 (p. 17).
- De Bakkerij te Avelgem, waar een tijdlang twee merkwaardige namen boven de deur prijkten (p. 18).
- De Scheldemeerschen in den Winter, waar Streuvels ging varen (p. 19).
- Portret van den negentienjarigen Pasteibakker (p. 21).
- De Schelde te Avelgem (p. 22).
- De eerste Inspiratie onder de hoede van Vader Vondel (p. 24).
- Moeder Lateur, die sprekend gelijkt op haar broer Guido Gezelle (p. 25).
- Bij Moeder en Zuster en den hond Pan (p. 26).
- Aan 't Werk in het kleine, smalle Kamertje te Avelgem; op tafel: het Idioticon en Loquela; aan den wand: eene plaat van Memlinck, de Oogst van Meunier, een Tanagrabeeldje, de portretten van Dostojevski, Ibsen, Verhaeren, Van Langendonck; op de schouw: Gezelle en Vermeylen (p. 27).
- De groote Gebeurtenis: de eerste literaire Brief van Karel van de Woestyne, den 15 Mei 1896 (p. 28-29).
- Schaduwknipsel (p. 30).
- De Scheldemeerschen met den Kluisberg (p. 31).
- Uit den joligen Tijd, met broer Karel en kozen Cesar (p. 32).
- Een bocht van de Schelde (p. 34).
- Uit den somberen Tijd (p. 35).
- De Kerkstraat te Avelgem, met den Dorpsbarbier, den Kleermaker, enz. Links, de twee Schoolgaande Kinderen, Alida en Marietje Staelens (p. 36).
- Foto uit den Tijd van Lenteleven (p. 38).
- Horieneke in den bloemenwegel (p. 39).
- De Ontmoeting met Jules De Praetere, die Lenteleven zal drukken (p. 41).
- Met kozen Cesar in de Pampas (p. 42).
- Met pastor Verriest en pastor Cuppens (p. 44).
- In zwarte Gepeinzen verdiept (p. 45).
- Het Lijsternest (p. 47).
- Een Propagandatocht te Wacken, voor de Verriest-feesten, met Van Severen, Vermeylen, Eeckels, Toussaint, Sevens en Modest Huys (p. 48).
- Aan het groote Raam (p. 50).
- Over de Halve-deur (p. 51).
- De Veldwegel achter het Huis (p. 53).
- Geteekend Portret door Jules Fonteyne, in 1912 (p. 54).
- Het Uitzicht ten Oosten, naar den Hoogen Berg te Tieghem (p. 56).
- De Vogelnesten boven de Woning (p. 58).
- Tocht in de Kempen, met Prof. Geurts, Cesar Gezelle, pastor Verriest, pastor Cuppens en Karel Lateur (p. 59).
- Geteekend Portret door Flor. Aerts, in 1919 (p. 61).
- Aan de Werktafel (p. 63).
- 't Blanke Vel Papier (p. 64).
- Een Krabbel van Flor. Aerts (p. 66).
- De Lange, rechte Steenweg, voor den Oorlog, de vermaarde Olmendreef (p. 67).
- De Houthakker aan 't Werk (p. 69).
- Op 't Lijsternest is de bakker zijn Oven Trouw Gebleven - Element: Vuur (p. 70).
- Terug van den Veldarbeid (p. 72).
- Voeten die Vast op den Grond Staan (p. 73).
- Element: Lucht (p. 75).
- Met Vrienden op Reis (p. 76).
- Ontwerp Bladzijde voor Ingoyghem uit Openlucht. Ter plaats geschreven, op den Heuvel te 4 ure 's Morgens bij 't opstaan der zon. (1/3 verkleind) (p. 78).
- Een Zonne-foto (p. 79).
- Op Reis met de Mijol-Club (p. 80)
- Per Schip op Avontuur met de Schilders (p. 82).
- Bezoek te Gemoet (p. 83).
- Winterwerk: onder 't Licht der Lamp (p. 85).
- Het Werktuig (p. 86).
- Bezoek aan Mistral, te Arles (p. 87).
- Bloemen en Planten moeten Verzorgd worden (p. 89).
- De Boomen van Ongediert gezuiverd, houden den Mensch Lenig en Stevig (p. 91).
- 's Morgens voor Dag en Dauw om Mollen te Vangen (p. 93).
- Den Voomiddag in den Hof met Boomen en Planten Bezig (p. 94).
- 's Namiddags bij de Boeken (p. 95).
- De Mensch heeft Oogen om te Kijken (p. 97).
- Noenestond in den Zomer (p. 99).
- Boomen die men zelf Geplant heeft, zijn de Schoonste (p. 100).
- In de Veranda (p. 103).
- Bloesemweelde in de Kruin van den Appelaar (p. 104)
- Krabbel van een Waalschen Schilder (p. 106).
- Op Wandel (p. 107).
- De Beste Vrienden zijn de Boeken (p. 108).
- Element: Water (p. 110).
- Masker (p. 113).
- Lijsters gereed het Nest uit te Vliegen (p. 114).
- Ondertusschen wordt er kalm voortgewerkt (p. 115).
- De Ingang langs den Tuin (p. 117).
- Van hieruit blikt men over de Wijde Ruimte (p. 118).
- 't Jongste van het Nest (p. 119).
- Masker door Van Immerzeel (p. 121).
- Met 't Waterhoen op de Leie (p. 122).
- Borstbeeld door Gaston Martens (p. 124).
- Op Zoek naar het Juiste Woord (p. 126).
- Op den Uitkijk (p. 127).
- Prutske aan 't Mijmeren (p. 129).
- In 't Land van Genoveva. 't Laacher Meer in 't Eifelgebergte (p. 131).
- Masker achter Tralies (p. 134).
- Onder de Boomen (p. 135).
- Onder den IJzertoren te Dixmuide (p. 136).
- Krabbel door Alb. Vandyck (p. 139).
- Tocht op de Leie (p. 140).
- De Geschrevene Tekst wordt naderhand Getypt (p. 143).
- Prentenkijken blijft altijd eene prettige Bezigheid (p. 146).
- Bladzijde Handschrift uit Alma (op de helft verkleind) (p. 148).
- Medaillon door Karel Lateur (p. 150).
- Zicht over Ingoygem dorp (p. 151).
- 's Zondags in den Zomertuin (p. 154).
- Een Duitsche Baanwacht die weinig ontzag uitoefent (p. 155).
- In de Bibliotheek te Antwerpen (p. 156).
- Op 't Water met Saverijs (p. 160).
- Na den Arbeid smaakt de Pijp lekker (p. 164).
- Bezoekers op Lijsternest worden Welkom toegewuifd (p. 167).
- Bij de Kippen (p. 171).
- Portret geteekend door Alb. Vandyck (p. 176).
- Moeder met haar Twee Jongste Dochters (p. 181).
- Het Gezin (p. 186).
- En nu op Reis (p. 190).
- Tweede Bezoek in 't land van Genoveva (p. 193).
- Het Wapenbord (p. 195).
- Het Lijsternest: 't Geen de Tijd er van gemaakt heeft (p. 196).
- Het Feestmaal van den 60-Jarige: Wààr en Wie is de Jubilaris? (p. 198).
