FRANK·LATEUR
Ingoyghem den 24sten Mei, '44
Waarde Heer De Meyer,
Ik heb gister den boekbinder gesproken,[1] en:
Geen balancier zonder gaz,[2] en dat heeft hij niet.
Luxe-ex[em]pl[aren][3] Ander linnen dan het grijs is niet voorhanden; hij kan probeeren het een anderen toon te geven,[4] doch dan moet het opnieuw geappreteerd worden,[5]... en of dàt zal gaan?
Met de hoeken is het in orde: niet afgerond.
De fleurons[6] kunnen weggelaten worden.
Om de plaats waar de titels moeten komen, te polieren,[7] gaat niet, of krijgt geen resultaat, omdat het leder geen boekbindersleder[8] is en gouddruk zou er niet op uit komen. Om de titels in gouddruk te maken, moet hij een cliché laten graveeren in koper, en dàt kan, maar bij zijn graveur zal het een paar maanden duren eer dat gereed komt.
Kopsnede vergulden: absoluut onmogelijk, gezien de inabordabele[9] onkost, waar, ten ander met zulke dunne plaquetten het resultaat heel klein is.
De halflinnen banden.
Met grijs linnen of het grijs desnoods gekleurd, gaat het. en dus zonder hoeken.
De onderste en bovenste lijn op den rug worden dus ook op de helft der dikte gebracht.
Geen balancier zonder gaz,[2] en dat heeft hij niet.
Luxe-ex[em]pl[aren][3] Ander linnen dan het grijs is niet voorhanden; hij kan probeeren het een anderen toon te geven,[4] doch dan moet het opnieuw geappreteerd worden,[5]... en of dàt zal gaan?
Met de hoeken is het in orde: niet afgerond.
De fleurons[6] kunnen weggelaten worden.
Om de plaats waar de titels moeten komen, te polieren,[7] gaat niet, of krijgt geen resultaat, omdat het leder geen boekbindersleder[8] is en gouddruk zou er niet op uit komen. Om de titels in gouddruk te maken, moet hij een cliché laten graveeren in koper, en dàt kan, maar bij zijn graveur zal het een paar maanden duren eer dat gereed komt.
Kopsnede vergulden: absoluut onmogelijk, gezien de inabordabele[9] onkost, waar, ten ander met zulke dunne plaquetten het resultaat heel klein is.
De halflinnen banden.
Met grijs linnen of het grijs desnoods gekleurd, gaat het. en dus zonder hoeken.
De onderste en bovenste lijn op den rug worden dus ook op de helft der dikte gebracht.
Gij ziet dus: de binder is heel pessimistisch gestemd en ziet de zaak als wanhopig aan, in de omstandigheden waarin ze moeten werken. — Ik ook, en ik vraag mij af: waarom de luxe-ex[em]pl[aren] niet eenvoudig gebrocheerd op de markt brengen? Dan is er kom-af mede gemaakt, aangezien het toch niet in de gewenschte orde kan uitgevoerd worden.[10] Die luxe-ex[em]pl[aren] van V[an de] Woestyne en van Claes zijn wel op die manier verschenen en zien er heel keurig uit.[11] Iedere liefhebber kan ze dan naar eigen keus laten inbinden, en... we komen niet tot zulke onmogelijke prijzen,[12] en vooral, dan moet het geen maanden meer duren eer de boekjes verschijnen.[13]
Gelief Uwe zienswijze aan den heer Lannoo mede te deelen. Ik schrijf hem ook in dien zin, gelijk aan U.[14]
Met minzamen groet
(paraaf Stijn Streuvels)
Annotations
[2]
balancier zonder gaz: Mogelijk wordt met dit van het Frans afgeleide woord een werktuig bedoeld waarvoor gas nodig is. Een balancier is dan een term uit het stoomwezen als aanduiding voor een hefboom, waarbij aan de ene arm de zuigstang en aan de andere de drijfstang en de pompstangen bevestigd zijn. Elektronisch WNT
[3]
Het betreft hier de luxe-uitgaven van Het leven en de dood in den ast, De vlaschaard en de "vier plaquetten" (Boomen, Morgenstond, Sint-Jan, Het glorierijke licht).
[4]
Het geven van een andere toon of kleurschakering aan een stof gebeurt door het mengen van een bepaalde kleur met een hoeveelheid wit en/of zwart. GWP, deel 22, p. 553
[5]
appreteren: het nader bewerken van een stof (reinigen, krimpvrij, waterafstotend, kreukherstellend maken) om ze als handelswaar meer waarde te geven Van Dale, A-I, p. 201
[6]
fleuron: de Franse benaming voor een kleine versiering als sluitstuk van een pagina met gestileerde bloem- of andere motieven Van Dale, A-I, p. 970
[7]
polieren: werkwoord ontleend aan het Franse 'polir'. Het betekent polijsten, het gladmaken van een stof. Nu wordt het woord alleen nog in technische taal gebruikt
[8]
Voor de lederen banden van boeken werd varkensleer gebruikt.
[9]
inabordabel: afgeleid van het Franse 'inabordable' met de betekenis 'heel duur': 'D'un prix élevé, qui n'est pas à la portée de toutes les bourses, cher, exorbitant.' Le Robert quotidien. Dictionnaire pratique de la langue française, 1996, p. 971
[10]
Cf. brief van Joris Lannoo aan Stijn Streuvels van 3 juni 1944.
[11]
Zowel de luxe-exemplaren Goddelijke Verbeelding als Laethemsche Brieven over de Lente van Karel Van de Woestijne (Antwerpen, Standaard Boekhandel, 1943) als Herman Coene van Ernest Claes (Antwerpen, Standaard Boekhandel, 1943) werden als ingenaaide (gebrocheerde) exemplaren op de markt gebracht. Jaarlijksche Catalogus van het Vlaamsche boek, 1943, p. 111-112.
[12]
De 400 exemplaren die op Munster Velumpapier gedrukt werden, kostten telkens 50 fr., de overige 100 op Hollands Van Gelder-papier 125 fr. Brief van Joris Lannoo aan Stijn Streuvels van 6 juli 1944, Letterenhuis, L 222/B
[13]
De vier plaquetten waren vanaf juli 1944 in de handel verkrijgbaar.
[14]
Cf. antwoord van De Meyer in zijn brief aan Streuvels van 26 mei 1944. Op 31 mei 1944 deelt Streuvels aan Lannoo mee dat De Meyer dezelfde mening als hem is toegedaan om de luxe-plaquetten gebrocheerd te laten verschijnen. Brief van Streuvels aan Lannoo van 31.05.1944, Archief Joris Lannoo te Tielt, doos XIX
