Ingooigem I7 Juni '47.
WIENER VOLKSBUCHVERLAGWIEN. VL.
Theobaldgasse, 19
Sehr verehrter Herr Latal,
Dem Herrn Kövari habe ich bereits mitgeteilt, ich habe alle Gründen um mit der deutschen Ubersetzung von "Levensbloesem" sehr zufrieden zu sein, soweit es die treue und genaue Wiedergabe des originellen Textes anbetrifft. Die Verantwortlichkeit der deutschen Version überlasse ich dem Ubersetzer, und darüber wird auch der Verleger am besten urteilen können.[1]
Dem Herrn Kövari habe ich mich auch persönlich einverstanden erklärt - so möglich - dieselbe Ubersetzung von "Levensbloesem" bei dem Engelhornverlag erscheinen zu lassen - nun sie mir von dort aus dringend gefragt wird.[2] Es kommt mir übrigens wünschenswert vor, dass "Levensbloesem" in die Reihe der anderen deutschen Ubersetzungen aufgenommen würde. Um so mehr, weil bei diesem Verlag ein Options-Vertrag abgeschlossen wurde um dort mein ganzes Werk herauszugeben.[3]
Für dasjenige was die sachliche Reglung und die Bedingungen der Verlagsrechte anbetrifft, überlasse ich das dem Wiener Volksbuchverlag und dem Engelhornverlag eine Reglung zu treffen.
Ich hoffe nur, die Reglung wird zwischen Wien und Stuttgart nicht zu sehr entweder verhindert oder unmöglich gemacht werden durch politische Grenzsperre; sonst könnten wir die Sachen vielleicht beiderseits über Belgien abhandeln, mit mir als Zwischenperson?[4]
Wir werden nun abwarten wie es weiter verlaufen kann.
Inzwischen
Hochachtungsvoll
Annotations
[1]
Over de Kövari-vertaling van Levensbloesem, waarvan Kövari op 13 januari 1947 het eerste kwart van het typoscript naar Streuvels stuurde, was Streuvels zeer te spreken. De vertaling, die gebaseerd was op de Lijsternestuitgave van Levensbloesem, bevatte wel nog wat onregelmatigheden, die Streuvels op het typoscript van Kövari afwisselend met rood en grijs potlood noteerde.
Het is genoegzaam bekend dat Streuvels' vertalers voor de typisch Streuveliaanse stijl, de gecompliceerde gelaagdheid van zijn literaire taal met zijn stroeve syntaxis, kort-gekapte zinnetjes en de vele onvertaalbare nevenschikkingen vaak hun toevlucht moesten zoeken tot een aantal transformaties. Zo ook moest Kövari voor bepaalde zinswendingen die volgens hem in een bijzonder Vlaams geschreven waren, gebruik maken van typisch Duitse uitdrukkingen om dezelfde sfeer en stemming te behouden die het Vlaamse verhaal uitdrukt. Ter illustratie: op 17 februari 1947 schrijft Kövari aan Streuvels wat hij van de vertaling van onderstaande passage dacht: De woningen - hoevetjes, hutten, koeiplekjes, krotstulpen en aankladden uit stroo en leem, met doorzakte daken en scheve wanden, liggen tegen beide hellingen aangeplakt, of zitten in de diepte tusschen 't hout verscholen (...): Als er een klein huisje, dat op een helling staat, zo dicht aan de grond is gebouwd, dat het met zijn omgeving bijna samengegroeid schijnt te zijn, zegggen wij soms, het "klebt wie ein Schwalbennest" op de grond. Brief in Letterenhuis, S 935/B2 Deze zin werd door Kövari vertaald als: Die Wohnstätten der Menschen, kleine Gehöfte, armselige Buden, wackelige Luderhütten, klägliche, windschiefe Häuschen, zerfallende Bauwerke aus Stroh und Lehm mit eingesunkenen Dächern und überhängenden Wänden, kleben wie Schwalbennester an dem abschüssigen Boden zu beiden Seiten oder halten sich Schüchtern im dichten Gehölz verborgen (...)
De Kövari-vertaling Des Lebens Blütezeit is pas in 1949 bij Wiener Volksbuchverlag verschenen.
[2]
Cf. brief van Engelhorn Verlag aan Stijn Streuvels d.d. 6 april 1947. Streuvels drong er bij Wiener Volksbuchverlag op aan dat Engelhorn het werk in Duitsland mocht exploiteren en de onderhandelingen tussen beide uitgeverijen voor de 'Lizenz'-overname in Duitsland kwamen geleidelijk op gang. Op 9 september 1947 werden definitieve afspraken gemaakt wat uitmondde in de ondertekening van een onderlinge overeenkomst.
[3]
Met deze overeenkomst, d.d. april 1935, verbond Streuvels zich ertoe zijn werken die nog niet in het Duits waren vertaald, allereerst aan J. Engelhorns Nachf. aan te bieden.
[4]
De Kövari-vertaling Des Lebens Blütezeit is in 1949 bij Wiener Volksbuchverlag als een keurige uitgave verschenen, gedrukt op een degelijke papierkwaliteit, en typografisch uitstekend verzorgd, met een evenwichtige lay-out. Het boek bevat geen verluchtingen en wordt enkel versierd met een eenvoudige, maar volgens Kövari prachtige prent van de hand van Bruno Schwatzek: Seevie, de Binder, met zijn lange, haveloze jas, zijn oude hoed en schoenen, een beetje te korte broek, met zijn schalmei en zijn ransel op de rug. Eén jaar later zou Engelhorn Verlag met een titeluitgave van de vertaling van Kövari, weliswaar voorzien van een nieuwe bandtekening van Hela Seewald, de Duitse markt bevoorraden.
