Den 14.10.1937
Herrn Stijn StreuvelsIngoyghem
bei Kortrijk
Hochverehrter Herr Streuvels!
Haben Sie herzlichen Dank für die freundliche Übersendung der neuen Insel-Ausgabe des "Flachsacker" mit Ihrer Widmung.[1] Sie begreifen, daß ich sie mit einem nassen und einem trockenen Auge betrachte, denn wie viel schöner wäre es doch gewesen, wenn dieses Werk auch in unserer Gesamtausgabe erschienen wäre! Die Hauptsache ist aber, daß es nun wenigstens wieder auf dem Markt zu haben ist. Ich habe bereits im Herbstheft unserer "Literarischen Flugblätter" eine kleine Vorankündigung gebracht und werde auch im Weihnachtsheft dieser kleinen Hauszeitschrift noch einmal einen Hinweis darauf bringen.[2]
Gleichzeitig sind nun auch unsere "Weihnachtsgeschichten" fertig geworden, und ich freue mich, Ihnen Ihre Freistücke gleichzeitig zusenden zu können. Möge Ihnen die Ausstattung gefallen![3]
Ich habe den Eindruck, daß dieses Buch sehr interessieren wird, und hoffe, daß es in jedes deutsche Haus kommt.
In diesem Jahr 1937 sind nun tatsächlich fünf Bücher von Ihnen in deutscher Übersetzung erschienen, und ich denke, damit sind die früheren Sünden der deutschen Verleger Ihnen gegenüber wieder gutgemacht![4]
[2]
Mit großer Freude habe ich gelesen, daß die Universität Löwen Sie zu ihrem Ehrendoktor ernannt hat, und ich beglückwünsche Sie herzlich zu dieser neuen Ehrung.[5]
Vor einigen Tagen traf auch eine Einladung zu den "Hoogdagen van de Vlaamsche Letteren" (13.-15. November) in Brüssel ein, mit denen ja auch eine Buchausstellung im Paleis voor Schoone Kunsten verbunden ist.[6] Diese wird von der "Vereeniging ter Bevordering van het Vlaamsche Boekwezen" veranstaltet, und ich möchte versuchen, ob man nicht dort auch unsere deutsche Streuvels-Ausgabe ausstellen kann. Kennen Sie zufällig die Adresse dieser Vereinigung? Diese ist uns nämlich leider nicht mitgeteilt worden.[7]
Indem ich noch meiner besonderen Freude darüber Ausdruck gebe, daß jetzt die Beziehungen zwischen Deutschland und Belgien durch die neue Neutralitäts-Garantie noch herzlicher geworden sind,[8] grüße ich Sie
in aufrichtiger Verehrung
als Ihr stets ergebener
(handtekening Adolf Spemann)
(handtekening Adolf Spemann)
Annotations
[1]
Op 18 augustus 1933 had Insel Verleger Kippenberg zijn plannen ontvouwd om Der Flachsacker, d.i. de Duitse vertaling van De vlaschaard, uit te brengen in een nieuwe vertaling, om daarna een keuze te maken uit het hele oeuvre volgens het drievoudige oorlogscontract en om ten slotte kleinere werken van Streuvels te brengen in de Insel-Bücherei. Maar omdat er niets gebeurde en Streuvels had gezien dat de duitsche uitgaaf van De vlaschaard sedert geruime tijd uit Uw catal. verdwenen is (of het boek er ooit in is voorgekomen?) vraagt hij in zijn brief aan Kippenberg van 14 maart 1935 waarom er zo weinig publiciteit voor dit boek werd gemaakt in tegenstelling met de drukke publiciteit voor vertalingen van andere Vlaamsche boeken, Timmermans dus. Streuvels vervolgt: In geval Gij er aan verzaken wilt, en de uitgaaf vrij laat, zou ik er aan houden eene nieuwe uitgaaf te laten verschijnen, opdat het boek, samen bij de andere Duitsche vertalingen, kan in den handel komen. Adolf Spemann werd in deze brief nog niet genoemd. H. Speliers, Als een oude Germaanse eik, p. 296-297; briefwisseling Streuvels-Kippenberg in Letterenhuis, K 423/B1 en GSAW
Kippenberg wist dat Spemann op een uitgave van Der Flachsacker aasde, omdat die bij hem had aangedrongen om een gemeenschappelijke Streuvelscampagne op te zetten in de Duitse pers. Dit blijkt uit de brief van Adolf Spemann aan Stijn Streuvels van 11 maart 1935. Nauwelijks vijf dagen later schrijft Kippenberg aan Streuvels in het Nederlands dat hij vasthoudt aan zijn voornemen om zelf een nieuwe, verbeterde vertaling van het werk uit te geven. Spemann kon zijn Vlaschaard-droom opbergen. Het contract van december 1915 bleef onherroepelijk in Leipzig liggen en de nieuwe uitgave van Der Flachsacker werd uitgegeven door Insel Verlag. H. Speliers, Als een oude Germaanse eik, p. 296-297.
[2]
In het septembernummer 1937 van Literarische Flugblätter werd de nieuwe Insel-uitgave van Der Flachsacker inderdaad reeds aangekondigd onder 'Mitteilungen des Verlags' (tegenover p. 16): In Reclams Universal-Bibliothek ist die Erzählung „Martje Maertens und der verruchte Totengräber” erschienen, während der Insel-Verlag in seiner neuerstandenen Bibliothek der Romane den bereits 1917 daselbst erschienenen Roman „Der Flachsacker” in neuer Übersetzung herausbringt.
Op p. 15 van het decembernummer 1937 van Literarische Flugblätter luidt het: Stijn Streuvels ist von der Universität Löwen zum Doktor ehrenhalber ernannt worden. - Die deutsche Ausgabe seiner Werke schreitet planmässig fort; im Rahmen dieser Streuvels-Ausgabe ist soeben der erstmals zusammengestellte Band seiner „Weihnachtsgeschichten” erschienen, während der Insel-Verlag den bereits 1917 in der Bibliothek der Romane erschienenen, dann jahrelang vergriffenen Roman „Der Flachsacker” in neuer Übersetzung herausgebracht hat.
[3]
Volgens het contract, dat op 11 mei 1937 door Engelhorn Verlag werd opgemaakt en op 13 mei 1937 door Stijn Streuvels werd ondertekend, moest Streuvels 15 gratis exemplaren ontvangen (art. 8). (Letterenhuis, S 935/C).
Bij deze brief van Spemann wordt een verzendnota bewaard waaruit we kunnen afleiden dat Streuvels 15 in linnen gebonden exemplaren ontving.
[4]
Bij Engelhorn Verlag verschenen in 1937 van Streuvels in Duitse vertaling Kinderseelchen, Frühling en Weihnachtsgeschichten. Insel Verlag bracht een herdruk van Der Flachsacker op de markt. De vertaalde novelle Martje Maertens en de misdadige grafmaker werd in 1937 niet door Engelhorn Verlag maar wel door de uitgeverij Philipp Reclam te Leipzig in boekvorm gepubliceerd.
[5]
Samen met Marie Belpaire, Gerard Brom, Anton Van Duinkerken en Cyriel Verschaeve werd Streuvels op 7 november 1937 benoemd tot doctor honoris causa van de universiteit te Leuven, en dit n.a.v. het 100-jarig bestaan van het studentengenootschap Met Tijd en Vlijt. L. Schepens, Kroniek van Stijn Streuvels, p. 103.
[6]
Met de Hoogdagen van de Vlaamsche Letteren, gehouden op 12-14 en 15 november 1937, werd gestreefd naar het vestigen van een driejaarlijks feest van samenhorigheid onder alle Vlamingen, een feest van Nederlands cultuurleven. Het programma van de Hoogdagen van 1937 omvat vier punten: 1° het deel van het programma dat voor de buitenlandse gasten van de Vereniging van Letterkundigen werd samengesteld; 2° de hoogdagfeesten zelf, zoals zij voor de deelnemers in het algemeen werden ontworpen; 3° het radioprogramma en 4° het speciaal deel, dat voor de studerende jeugd werd opgemaakt. Hoogdagen van de Vlaamsche letteren 13-14 en 15 november 1937. Brussel, Hessens.
[7]
Cf. antwoord van Stijn Streuvels in zijn brief aan Adolf Spemann van 19 oktober 1937.
[8]
In het buitenland werd de Belgische beslissing tot een terugkeer naar neutraliteit gerespecteerd. Op 30 januari 1937 verklaarde Hitler namens Duitsland dat hij de Belgische onafhankelijkheidspolitiek aanvaardde en zou respecteren. Op 24 april 1937 werd een gemeenschappelijk Engels-Franse verklaring uitgevaardigd waarin beide landen op hun beurt de nieuwe oriëntatie van de Belgische buitenlandse politiek aanvaardden, en militaire bijstand belooden bij een eventuele agressie. Duitsland legde een analoge verklaring af op 13 oktober 1937. Provoost, Vlaanderen en het militair-politiek beleid II, p. 429-444.
[9]
Niet bij de brief bewaard gebleven.
[10]
In het Letterenhuis worden tal van artikels bewaard (S 935/D/Duitse recensies).
