Eingeschrieben
Ingoyghem
bei Kortrijk
Den 31.12.1937
Herrn D[okto]r Stijn StreuvelsIngoyghem
bei Kortrijk
Hochverehrter Herr Streuvels!
Empfangen Sie herzlichsten Dank für Ihre liebenswürdigen beiden Briefe vom 23. und vom 28. Dezember[1] und die beiden unterzeichneten Verträge wegen "Levensbloesem".[2] Ich bin sehr glücklich, daß dieser Vertragsschluß unseren Bund von neuem besiegelt hat, und freue mich darauf, auch dieses bedeutende neue Werk nach allen Kräften betreuen zu dürfen. Ich habe die Verträge hier versteuert und sende Ihnen anbei die für Sie bestimmte Ausfertigung wieder zurück.
Ich bin Ihnen sehr dankbar, wenn Sie Herrn Veen veranlassen, noch ein Stück von "Levensbloesem" als Arbeitsstück an Frau Valeton (Würzburg, Exerzierplatz 2) zu senden. Es genügt ein broschiertes Stück oder ein solches in losen Bögen.
Daß Ihnen die übersandten Bücher Freude gemacht haben, beglückt mich sehr. Ich hoffe, daß ich noch recht viele grüne Lederbände Streuvels'scher Werke an Sie senden kann![3]
Das Buch "Alemannenland"[4] ist ein Dokument dafür, daß die deutschen Provinzstädte sich ihrer Kulturaufgabe bewußt sind: es besteht keine Gefahr, daß etwa durch [2]die Stärkung der Zentralgewalt des deutschen Staates, wie wir sie jetzt haben, eine langweilige Nivellierung und einseitige Verlagerung des Schwerpunkts nach Berlin erfolgen würde. Ich glaube, auch hierin ist der deutsche Volkscharakter dem flämischen vollkommen verwandt. Frankreich kennt dies ja gar nicht, während zum Beispiel schon in Italien die große Geschichte seiner bedeutenden Provinzstädte immer noch heute nachwirkt.
Was Sie über Ihre etwaige Reise nach Deutschland schreiben, hat mir — ich gestehe es offen — großes Vergnügen gemacht.[5] In meiner Brust streitet sich die Seele des Verlegers mit der Seele des einfachen normalen Menschen: der Erstere möchte natürlich jedes Mittel ergreifen, um für die von ihm betreuten Werke seines Autors zu wirken, und dazu sind eben heute in Deutschland Dichtervorlesungen besonders beliebt; der Zweite aber kann die Abneigung des Dichters, sich als Wundertier bestaunen und herumreichen zu lassen, nur allzu gut nachfühlen. Ich fürchte, der normale Mensch wird bei mir siegen. Jedenfalls flüstert er heute dem Verleger zu: Plage Herrn Streuvels nicht mehr mit diesen ewigen Bitten. — Zu einem direkten Versprechen in dieser Beziehung kann ich mich heute noch nicht aufschwingen, aber ich werde es ganz bestimmt versuchen.
Um so lieber ist es mir, daß Sie mit dem Gedanken umgehen, vielleicht eine Studienfahrt inkognito durch Deutschland zu machen; das möchte ich auf das wärmste befürworten. Man könnte dies vielleicht so machen, daß Ihr Inkognito nur halb gelüftet wird: ich meine dies so, daß also keinerlei Dichterabend oder großer Empfang gegeben wird, daß ich aber doch den wichtigen Persönlichkeiten sagen darf, daß Sie kommen. Auf diese Weise [3]könnte nämlich wahrscheinlich erreicht werden, daß Sie manches zu sehen bekommen, was der Fremde sonst nicht sieht, und vielleicht würden Sie sich auch nicht dagegen wehren, daß der heutige Präsident der Reichsschrifttumskammer, Staatsrat Hanns Johst, der Nachfolger von Hans Friedrich Blunck, Sie in Berlin begrüßt. Wenn ich Ihren ausdrücklichen Wunsch bekannt gebe, daß keine große Festveranstaltung und kein großer Empfang mit Pauken und Trompeten veranstaltet werden soll, so wird man dies sicherlich respektieren und einen anderen, Ihnen sympathiseren Weg finden, Ihnen die Verehrung Deutschlands zu bezeigen.
Indem ich Ihnen noch ganz besonders herzlich für Ihre Glückwünsche zur Übernahme unserer Firma als Alleininhaber danke, schließe ich die wärmsten Wünsche zum Jahreswechsel für die ganze Familie Lateur ein und bin
in steter Verehrung
Ihr ergebener
(handtekening Adolf Spemann)
(handtekening Adolf Spemann)
Was ist Lieveke Glabeke für eine entzückende Person! Man muß sie einfach lieb haben, und ich danke Ihnen für dieses reizende Bild.[6] (paraaf Adolf Spemann)
Bitte wenden!
[4]
N[achschrift] Da nach dem Vertrag die Höhe des Honorars noch nicht genau errechnet werden kann (weil ja der Ladenpreis noch nicht feststeht), kann die Versteuerung erst später vorgenommen werden, sobald das Buch fertig vorliegt und ich den Ladenpreis ausrechnen kann; ich besorge dann die Versteuerung hier und zwar für beide Ausfertigungen, und teile Ihnen dann die erfolgte Versteuerung sofort mit.[7] D[reh Um] (paraaf Adolf Spemann)
Annotations
[2]
Met het contract dat op 23 december 1937 door Engelhorn Verlag werd opgesteld en op 28 december 1937 door Streuvels werd ondertekend, gaf Streuvels het alleenrecht aan de Stuttgarter uitgeverij om Levensbloesem in het Duits te vertalen. (Letterenhuis, S 935/C)
[3]
Bij Spemanns brief aan Streuvels van 23 december 1937 vonden we een nota van Engelhorn Verlag, d.d. 18 december 1937, met de vermelding: An Streuvels "mit herzlichen Weihnachtsgrüssen" gesandt:
- 1 Alemannenland
- 1 Frühling, Ganzleder
- 1 Kinderseelch. "
- 1 Weihnachtsgesch. "
[4]
Titelbeschrijving Franz Kerber, Alemannenland: ein Buch von Volkstum und Sendung. Stuttgart, Engelhorn, 1937. Jahrbuch der Stadt Freiburg im Breisgau, 1. Auteursvermelding: Für die Stadt Freiburg im Breisgau hrsg. von Franz Kerber.
[5]
Verschillende brieven illustreren de talrijke, maar vergeefse, pogingen die Spemann ondernam om Streuvels naar Duitse steden te lokken. Op 24 oktober 1935 verwoordde Spemann het brandende verlangen van de universiteiten van Bonn, Göttingen en Berlijn om Streuvels voor een lezing te kunnen strikken. Bij de brief voegde hij een uitnodiging voor Streuvels van het Deutsch-Niederländische Institut, dat aan de universiteit van Keulen verbonden was, om een lezing te komen geven; men zou er borg voor staan dat Streuvels' werk in einem besonders verständnisvollen und feinsinnigen Kreis terecht zou komen. Op 29 oktober sloeg Streuvels deze uitnodiging af.
Streuvels' uitgever betreurde de weigeringen van zijn auteur, maar berustte niet, zelfs niet nadat Streuvels in 1936 opnieuw twee invitaties diplomatisch van de hand wees. Hij moest en paix et silence, nog vijf hoofdstukken van Levensbloesem schrijven.
Kon Spemann de stugge Streuvels dan niet overhalen met een aanlokkelijke mise-en-scène waarin Felix Timmermans de hoofdrol speelde? Hij schreef op 30 maart 1937 over een lezing van Timmermans in Duitsland, en de positieve invloed daarvan op zijn boekenverkoop. Twee weken later, in zijn brief van 7 april 1937 repliceerde Streuvels nogal kregelig vanuit 'la Nouvelle Belgique'. H. Speliers, Als een oude Germaanse eik
Streuvels moest onderkennen dat zijn vertrouwde trucs te doorzichtig waren geworden. Hij schreef op 23 december 1937 aan Spemann over zijn afkeer om als tentoonstellingsobject te worden opgevoerd. Streuvels zou thuisblijven.
[6]
Levensbloesem speelt zich af op een dorp in het zuiden van Streuvelsland. Op het afgelegen gehucht De Leegemeersch woont een bevolkingsgroep, die om haar losse en brutale zeden door de deftige burgers verafschuwd en gemeden wordt. Maar één van de bewoners, Lieveke Glabeke, lijkt onder de invloed van haar moeder beter dan de anderen. Bij haar vader zijn de verdorven neigingen van een zwervende voorouder ingeboren. Haar moeder daarentegen, een dochter van eenvoudige en rechtgeaarde mensen, is in haar jeugd dienstmeisje geweest bij een notaris. Lieveke, die zeer begaafd is, schijnt geroepen om haar erfelijke belasting te overwinnen. Met de hulp van het Fonds voor Meestbegaafden kan zij studeren en het diploma van regentes behalen. Door de tussenkomst van de inspecteur krijgt ze de kans om drie dagen per week naar de universiteit te gaan. Intussen is zij bevriend geraakt met Josephine, de dochter van de notaris, en samen spannen zij zich in om op de gemeente enkele culturele activiteiten op touw te zetten. Zo maakt zij kennis met Robert, Josephines broer, die weldra verliefd op haar wordt. Wanneer Lieveke na een wandeling in het park met Robert thuis komt, ligt Robbetje, een onwettig kind van haar zuster, in haar bed. Zij zoent de kleine jongen en daarop begint hij haar 'zelf te strelen en te grabbelen'. De notaris berispt zijn zoon: 'Gij vergeet de familie, de afkomst!' Lieveke vreest dat hun liefde op een ontgoocheling zal uitlopen en breekt af met Robert. Om afstand te scheppen, aanvaardt zij een betrekking in een lyceum in de stad. Maar als de ouders van haar leerlingen vernemen dat zij uit De Leegemeersch komt, aanvaarden zij niet dat zij op de school zou blijven. Gelukkig vindt zij een andere betrekking dichter bij huis en zo woont ze weer bij haar ouders in. Fiel, een buurjongen met een hazelip en een spraakgebrek, betoont haar zijn genegenheid en dat helpt haar zich met haar lot te verzoenen. Toch wordt zij opnieuw teleurgesteld, dit keer door haar broer, die een moord begaat. Dat maakt haar onmogelijk in het instituut waar zij tewerkgesteld is. Voortaan vlucht zij de mensen. Fiel voelt zich een beter mens worden als hij bij haar is en wil met haar trouwen. Lieveke schikt zich naar de omstandigheden en zo komt het tot een huwelijk. De pastoor die Fiel en Lieveke trouwt, troost haar met de volgende wijsheid: Gij hebt een lange omweg gemaakt en veel doorgesparteld om te komen waar ge zijn moest. Niemand op de wereld kan ooit volbrengen 't geen hij voorgenomen heeft te verwezenlijken. Maar hij voegt er een bemoediging aan toe: 't Geen u zelf ontzegd werd, zullen of zal één uwer kinderen later kunnen volbrengen. A. Demedts, Stijn Streuvels. Een terugblik op leven en werk, p. 285-287.
[7]
Het contract, dat op 23 december 1937 door Engelhorn Verlag werd opgesteld en op 28 december 1937 door Streuvels werd ondertekend, gaf Streuvels het alleenrecht aan de Stuttgarter uitgeverij om Levensbloesem in het Duits te vertalen. Artikel 5 m.b.t. het honorarium luidt: Das Honorar beträgt vom 1. bis 5000. verkauften Stück, einerlei ob broschiert oder gebunden, 5 % (fünf Prozent) vom Ladenpreis; es steigt vom 5001. verkauften Stück ab auf 6 % (sechs Prozent) vom Ladenpreis, einerlei ob broschiert oder gebunden. (Letterenhuis, S 935/C)
