<Resultaat 1332 van 2531

>

17. Okt. 41 Einschreiben! Sp/Pu Herrn D[okto]r[ honoris causa] Stijn Streuvels
Ingoyghem bei Kortrijk
Belgien

Lieber verehrter Herr D[okto]r Streuvels![1]
Ich bin 14 Tage geschäftlich verreist gewesen, zunächst auf dem grossen Dichtertreffen in Weimar[2] und dann weit im Nordosten in Danzig und in Königsberg; in dieser letzteren Stadt hatte ich einen Vortrag zu halten. Ich bin nun glücklich wieder zurückgekehrt und stecke wieder tief in der Arbeit. Nun aber soll es mein erstes sein, Ihnen auf das herzlichste für den besonderen Gruss, den Sie mir durch Herrn Alpers zugehen lassen, zu danken; wir alle, und wie Sie verstehen werden, namentlich meine Frau und meine 3 Töchter haben sich darüber ganz besonders gefreut, und wir sind gerührt über Ihre Aufmerksamkeit.[3]
Ebenso war mir Ihr langer Brief vom 17. Oktober eine grosse Freude.[4] Ich kann mir vorstellen, dass die Lawine eines solchen Geburtstages für den Betroffenen furchtbar ist; Sie haben es sehr klug gemacht, indem Sie rasch vorher beiseite gesprungen sind, so dass die Lawine nur über Ihr Haus niedergegangen ist. Aber offen gestanden habe ich das natürlich doch einigermassen bedauert, weil ich mir Ihre Familie vorstellte, die sich sicherlich schon seit langem gerade auf diesen Tag gefreut hatte. Aber das ist nun alles längst vorbei, und ich freue mich ganz besonders über die Nachricht, dass Sie sich genau so frisch wie vorher fühlen und vielleicht womöglich noch jünger.
Man hat in Deutschland wirklich mit der herzlichsten Anteilnahme an diesem Tag Ihrer gedacht, und ich freue mich, dass auch Minister Goebbels Ihnen seine Glückwünsche gesandt hat; die Auszeichnung durch die Universität Münster ist gegenüber einem Ausländer eine ganz grosse Seltenheit, und ich habe mich darüber ganz besonders gefreut.[5]
Mittlerweile ist hoffentlich das Paket mit den 50 Widmungsstücken des "Streuvels-Buches" richtig bei Ihnen eingetroffen;[6] ich höre, dass es bei uns offenbar allgemein sehr starken Eindruck macht, und mir haben bereits verschiedene Leute [2]persönlich gesagt, dass sie dadurch erst so richtig den Zugang zu Ihrem Werk gefunden haben. Nun, das soll mir recht sein, das ist ja damit auch beabsichtigt.
Nun zu unseren Dingen:
Vertrag über das "Streuvels-Buch"
Der Ordnung halber sollte auch diese Sache in einem Vertrag festgehalten werden. Ich habe diesen aufgesetzt und sende Ihnen anbei 2 Ausfertigungen mit meiner Unterschrift. Bitte haben Sie doch die Freundlichkeit, eine davon datiert und unterschrieben an mich zurückzusenden, und legen Sie die andere zu Ihren Dokumenten (die in den früheren Jahren nötige Urkundensteuer ist Gott sei Dank aufgehoben worden, so dass ich das Dokument selbst nicht mehr verstempeln muss.)[7]
"De Maanden"[8]
Fraulein D[okto]r Hechtle in Köln, die ja die Übersetzung macht, ist nicht so schnell fertig geworden, wie sie ursprünglich hoffte, und hat um eine gewisse Verlängerung des Termins gebeten, die ich ihr gern zugestanden habe. Ich werde mich aber nun gelegentlich einmal danach umsehen, wie weit die Sache heute gediehen ist.
Zweibändige Jubiläumsausgabe[9]
Die zweibändige Jubiläumsausgabe des Verlags Zonnewende interessiert mich sehr, und ich glaube, etwas Derartiges können wir auch für die deutsche Ausgabe einmal ins Auge fassen. Nur müssen wir damit warten, bis wir wieder etwas mehr Papier zur Verfügung haben. Ich möchte aber gern diese Ausgabe einmal technisch studieren und wäre dankbar, wenn Sie den Verleger[10] veranlassen würden, mir ein Stück dieser zweibandigen Ausgabe zu senden. Auf diese Weise hätten wir dann auch die Möglichkeit, den "Flachsacker" hineinzunehmen, denn dazu muss natürlich Kippenberg seine Zustimmung ohne weiteres geben.
"Flachsacker"
Wie Sie wissen, hat mir ja Kippenberg die Freigabe dieses Buches abgeschlagen,[11] aber ich habe nun doch vor, einen erneuten Angriff auf ihn zu machen, denn ich hätte eben unbedingt dieses grossartige Buch auch gerne in unserer Ausgabe, entweder in einer neue (3.) Übersetzung oder aber in der von Peter Mertens;[12] es können ja ohne weiteres meine Ausgabe und die Ausgabe des Insel-Verlags nebeneinander bestehen. Es wird nur zu untersuchen sein, wie die Sache rechnerisch geht, da natürlich Kippenberg auf sein Alleinrecht nicht ohne Entschädigung verzichten wird und meine Ausgabe andererseits nicht teurer sein darf als die des Inselverlags. Ich habe andererseits in dem "Streuvels-Buch" so stark Reklame für seine Streuvels-Bücher gemacht und auch [3]seine Verdienste hervorgehoben, dass der Boden vielleicht etwas vorgepflügt ist.[13]
Idioticon
Dieses Buch ist vor etwa 2 Wochen in bester Ordnung hier eingetroffen, und ich bin ausserordentlich glücklich, es zu besitzen. Nunmehr habe ich einen solchen Schatz an guten Wörterbüchern, dass ich zu beneiden bin und am liebsten nur noch Werke von Ihnen übersetzen würde, aber schliesslich muss ja der Verlag auch gemacht werden! Bitte haben Sie doch die Freundlichkeit, mir gelegentlich Ihre Auslagen für die beiden Bücher mitzuteilen.
Leica
Das ist nun eine sehr schwierige Sache, und ich fürchte, dass mir das nicht gelingen wird. Sämtliche derartige Instrumente sind zurzeit für die Wehrmacht reserviert, und ich selber könnte z[um Beispiel] auch für mich keinen solchen Apparat kaufen. Ich will aber gern einen Versuch machen, bitte Sie nur um etwas Geduld.[14]
Presseaufsätze
Gleichzeitig mit dem "Streuvels-Buch" ist eine Reihe von Gesamtaufsätzen an Sie abgegangen,[15] und ich hoffe, dass diese Ihnen Freude gemacht haben. Herr Evers von der Brüsseler Zeitung hatte mir seinen Aufsatz ebenfalls geschickt. Er war gut gemeint, aber doch recht unglücklich und taktlos. Ich habe ihm das auch angedeutet, allerdings mit einer gewissen Zurückhaltung, denn ich habe Herrn Evers schon in früheren Jahren als einen sehr symphatischen und feinen Menschen kennengelernt und möchte ihn nicht unnötig kränken. Es ist mir offen gestanden unbegreiflich gewesen dass er nichts Besseres zustande gebracht hat, aber das ist einmal der Fluch des Journalismus: die Leute sind immer in Gefahr, wenn sie einige Jahrzehnte ihr Handwerk ausüben, entweder alltägliche Phrasen zu schreiben oder aber um jeden Preis originell sein zu wollen. Es gehören eine ungeheure Kraft, Reife und Intelligenz dazu, um diese beiden Klippen zu vermeiden , und das ist eben Herrn Evers zu meinem grössten Leidwesen in diesem Falle nicht gelungen. Ich hoffe aber, dass Sie durch die übrige Presse entschädigt worden sind.
Fotos
Es würde mich allerdings ausserordentlich freuen, wieder [4]neue Fotos von Ihnen zu bekommen, und ich bitte Sie, diese doch am besten auf dem Weg über Herrn Professor Petri durch die Deutsche Militärverwaltung[16] an mich zu schicken, sie wird sie sicher gern weiterbefördern.
Bitte haben Sie die Freundlichkeit, den beiliegenden Brief an Fräulein Isa auszuhändigen,[17] und lassen Sie sich herzlich grüssen; auch bitte ich der verehrten Gattin meine schönsten Empfehlungen zu bestellen.
In alter Verehrung und mit herzlichen Grüssen
Ihr
(handtekening Rotraut Spemann)
N[achschrift] Die Sache mit den flämischen Volksausgaben des "Flachsackers" ist ja grossartig! D.O.

Annotations

[1] Streuvels werd doctor honoris causa aan de universiteiten van Leuven, Münster en Pretoria.
[2] Het eerste 'Weimarer Dichtertreffen' had in de herfst van 1938 plaats onder het motto Die Dichtung und die Wirklichkeit des Volkes en stond helemaal in het teken van de Oostenrijkse Anschluß en de annexatie van de Sudeten-Duitse gebiedsdelen. Streuvels had de invitatie naast zich neergelegd. Het 'Weimarer Dichtertreffen' van 1939 werd overgeslagen. Pas in oktober 1940 vond het tweede congres plaats. Onder het motto Die Dichtung im Kampf des Reiches (de literatuur in de strijd voor het Rijk) was een honderdtal auteurs komen opdagen. Ditmaal waren er heel wat auteurs bij in Wehrmachtuniform. Het congres begon op 26 oktober 1940 in het 'Gauforum', het partijpaleis van de NSDAP in Weimar. Spemann, die lid was van de NSDAP, was - zoals hij zelf schrijft - van de partij op het congres. De tweede congresdag en bovendien de feestzitting vonden plaats in het Deutsches Nationaltheater op de Theaterplatz in Weimar. Op 24 oktober 1941 vond dan het derde 'Weimarer Dichtertreffen' plaats. Rudolf Erckmann mocht onder het motto 'Die Dichtung im kommenden Europa' voor het eerst ook schrijvers uit veertien Europese landen begroeten. Ze kwamen naar Weimar om met hun Duitse collega's te verbroederen en logeerden in Hotel Elephant. Jan-Pieter Barbian, Literaturpolitik im 'Dritten Reich'. Institutionen, Kompetenzen, Betätigungsfelder, p. 438; H. Speliers, Als een oude Germaanse eik, p. 438; Irinia Kaminiarz en Hans Lucke, Goethes Weimar. Ein Reisebuch, pp. 44 e.v.
[3] Op 2 juli 1941 schreef Streuvels aan Spemann: Voor enkele weken heeft de schilder Alpers hier een portret komen teekenen. Hij zegde mij U eene foto daarvan te zullen opsturen. Het portret van Stijn Streuvels (hoofd) door O. Alpers wordt bewaard in het Letterenhuis (S 935/P). Formaat: 178 x 128 mm. Er bestaat van dit portret nog een tweede exemplaar als postkaart (formaat 148 x 105 mm).
[4] In deze brief zal Adolf Spemann antwoorden op Streuvels' brief van 17 oktober 1941.
[5] Op 4 oktober 1941 werd Stijn Streuvels benoemd tot Doctor honoris causa aan de universiteit van Münster. Toen de officiële afvaardiging van de universiteit, onder leiding van de rector in groot ornaat de oorkonde en versierselen van dit doctoraat op het Lijsternest kwam aanbieden, had zij enige moeite te geloven dat Streuvels afwezig was. De rector gaf uiteindelijk aan Dina en Isa lezing van de oorkonde en droop af. L. Schepens, Kroniek van Stijn Streuvels, p. 109
[6] Op 28 oktober 1941 liet Rotraut Spemann aan Streuvels weten dat op drie dagen eerder 50 exemplaren van Das Streuvels-Buch naar het Lijsternest verstuurd waren.
[7] Het contract voor Das Streuvels-Buch wordt bewaard in het Letterenhuis (S 935/C).
[8] Het gaat hier om de Duitse vertaling van De maanden, voor wie Adolf Spemann een geschikte vertaler zocht.
Op 20 maart en op 3 april 1941 is er nog niets beslist. Op 21 mei 1941 geeft Spemann de vertaalopdracht aan Hechtle omdat Valeton niet vrij was. Op 2 maart 1942 blijkt dat Hechtle pas in de loop van de maand maart klaar zal zijn met haar vertaling. Op 6 augustus 1942 schrijft Spemann dat hij sterk teleurgesteld is in Hechtle en De maanden aan Valeton zal geven. Dit wordt bevestigd in een brief van 13 augustus 1942; Hechtle is verontwaardigd. Op 1 september 1942 blijkt dat Valeton De vlaschaard moet vertalen, zodat de vertaling van De maanden uiteindelijk in handen komt van Werner Ackermann. Op 28 september 1943 schrijft Spemann dat Ackermann en Jacobs ongetwijfeld de beste Streuvelsvertalers zijn. Pas op 31 mei 1944 worden de correctiekaternen naar Streuvels gestuurd. Vanaf augustus 1944 is er een volledige black-out tussen Stuttgart en Ingooigem. H. Speliers, Als een oude Germaanse eik
[9] Hier zal Adolf Spemann verder antwoorden op Streuvels' brief van 17 oktober 1941.
[10] Gilbert Grymonprez
[11] Op 18 augustus 1933 had Insel Verleger Kippenberg zijn plannen ontvouwd om Der Flachsacker, d.i. de Duitse vertaling van De vlaschaard, uit te brengen in een nieuwe vertaling, om daarna een keuze te maken uit het hele oeuvre volgens het drievoudige oorlogscontract en om ten slotte kleinere werken van Streuvels te brengen in de Insel-Bücherei. Maar omdat er niets gebeurde en Streuvels had gezien dat de duitsche uitgaaf van De vlaschaard sedert geruime tijd uit Uw catal. verdwenen is (of het boek er ooit in is voorgekomen?) vraagt hij in zijn brief aan Kippenberg van 14 maart 1935 waarom er zo weinig publiciteit voor dit boek werd gemaakt in tegenstelling met de drukke publiciteit voor vertalingen van andere Vlaamsche boeken, Timmermans dus. Streuvels vervolgt: In geval Gij er aan verzaken wilt, en de uitgaaf vrij laat, zou ik er aan houden eene nieuwe uitgaaf te laten verschijnen, opdat het boek, samen bij de andere Duitsche vertalingen, kan in den handel komen. Adolf Spemann werd in deze brief nog niet genoemd.
Kippenberg wist dat Spemann op een uitgave van Der Flachsacker aasde, omdat die bij hem had aangedrongen om een gemeenschappelijke Streuvelscampagne op te zetten in de Duitse pers. Dit blijkt uit de brief van Adolf Spemann aan Stijn Streuvels van 11 maart 1935. Nauwelijks vijf dagen later schrijft Kippenberg aan Streuvels in het Nederlands dat hij vasthoudt aan zijn voornemen om zelf een nieuwe, verbeterde vertaling van het werk uit te geven. Spemann kon zijn Vlaschaard-droom opbergen. Het contract van december 1915 bleef onherroepelijk in Leipzig liggen en de nieuwe uitgave van Der Flachsacker werd uitgegeven door Insel Verlag. H. Speliers, Als een oude Germaanse eik, p. 296-297; briefwisseling Streuvels-Kippenberg in Letterenhuis, K 423/B1 en GSAW
[12] Van De vlaschaard waren reeds enkele Duitse vertalingen verschenen:
  • Stijn Streuvels, Der Flachsacker. Aus dem Flämischen übertragen durch Severin Rüttgers. Leipzig, Insel Verlag, s.d. [1918]. Bibliothek der Romane.
  • Stijn Streuvels, Der Flachsacker. Roman. Aus dem Flämischen übertragen von Peter Mertens. Leipzig, Insel Verlag, s.d. [1937]. In 1940 verschenen van deze uitgave nog eens drie herdrukken (6.-10. Tausend, 11.-15. Tausend, 16.-20. Tausend). In 1943 bracht Insel Verlag dan nog eens 7 000 exemplaren op de markt (21.-27. Tausend).
[13] In 1943 bracht niet Engelhorn Verlag, maar wel Insel Verlag nog eens 7.000 exemplaren van Der Flachsacker op de markt (21.-27. Tausend). Pas op 3 augustus 1949 zou Anton Kippenberg de rechten op De vlaschaard afstaan, op voorwaarde dat Adolf Spemann niet vertaler Peter Mertens maar vertaalster Anna Valeton zou aanduiden. Cf. het contract tussen Stijn Streuvels en Adolf Spemann d.d. 3 augustus 1949 en de brief van Adolf Spemann aan Stijn Streuvels d.d. 3 augustus 1949.
[14] Op 2 maart 1942 vraagt Spemann Streuvels nog meer geduld te hebben.
[15] Cf. brief van Rotraut Spemann aan Stijn Streuvels van 28 oktober 1941.
[16] Op 10 mei 1940 werd België voor de tweede keer door de Duitse troepen overrompeld. Binnen drie weken was het hele land door de Duitsers bezet en kreeg het een 'Militärverwaltung', die tot taak had het land te besturen volgens de door Berlijn verstrekte instructies. Daarbij genoot Vlaanderen, dat als integrerend deel van het Duitse Rijk werd beschouwd, een aparte behandeling in het kader van de zgn. 'Flamenpolitik'. Het ontbreken van een 'Kulturkammer', zoals ze die in Nederland kenden, en de inschikkelijkheid van bepaalde Duitse machthebbers zorgden er evenwel voor dat de Vlaamse schrijvers ook tijdens de bezetting over een relatief grote vrijheid bleven beschikken. Het uitgavenprogramma van de vooroorlogse uitgeverijen, die in de jaren 1940-'44 zonder andere grote problemen dan de papierbevoorrading in de lijn van hun traditie verder bleven produceren, is daar om dat te bewijzen. Een ander symptoom is het nagenoeg volkomen ontbreken van publicaties die in de clandestiniteit moesten verschijnen, met uitzondering dan van de sluikbladen van de verzetsbeweging. Een ondergrondpers zoals die in Nederland floreerde, kwam in Vlaanderen niet voor. Wel waren er, zoals in Nederland, uitgeverijen die de nieuwe tijd aangrepen om zich met min of meer overtuiging in dienst te stellen van de nieuwe idealen en die, in overigens zeer uiteenlopende mate, de weg van de collaboratie opgingen. L. Simons, Geschiedenis van de uitgeverij in Vlaanderen. Deel II: de twintigste eeuw, p. 149-150.
[17] Deze brief was het antwoord op de brief van Isa Lateur aan Adolf Spemann d.d. 3 november 1941. De originele brief vonden we niet meer terug in de geraadpleegde archieven, maar in het Letterenhuis wordt wel nog een afschrift van deze brief bewaard.

Register

Naam - persoon

Alpers, O.

Illustrator.

Evers, Ehrhard

Goebbels, Joseph (° Rheydt, 1897-10-29 - ✝ Berlijn, 1945-05-01)

Duits politicus en publicist. Hij werkte zich op tot nazikopstuk, en bouwde als minister van propaganda het ideologische NSDAP-propaganda-apparaat uit.

Hechtle, Martha (° Düsseldorf, 1909 - ✝ Düsseldorf, 2007-01-20)

Duits Neerlandica en vertaalster, verbonden aan het Duits-Nederlands Instituut van de Universiteit van Keulen. Ze was gevraagd om een vertaling van Streuvels' "De maanden" te maken, maar haar versie voldeed uiteindelijk niet.

Kippenberg, Anton (° Bremen, 1874-05-22 - ✝ Luzern, 1950-09-21)

Duits uitgever. In 1905 kwam hij aan het hoofd van het 6 jaar eerder opgerichte Insel Verlag, dat hij uitbouwde tot een artistieke en literaire uitgeverij. Hij vertaalde zelf "De werkman" van Streuvels naar het Duits als "Der Arbeiter" (1917).

Lateur, Isa (° Ingooigem, 1922-12-13)

Jongste dochter van Frank Lateur. Gehuwd met Hugo Baert.

Mertens, Peter

Duits vertaler van werk van Vlaamse auteurs als Stijn Streuvels, Felix Timmermans, en Ernest Claes. Van Streuvels verzorgde hij volgende vertalingen:

  • "Der Flachsacker" (1937, o.t. "De vlaschaard")
  • "Die Ernte" (1940, o.t. "De oogst")

Petri, Franz (° Wolfenbüttel, 1903-02-22 - ✝ Hamburg, 1993-03-08)

Petri studeerde van 1921 tot 1925 in Berlijn geschiedenis, Duits en wijsbegeerte en was na zijn doctoraat werkzaam aan wetenschappelijke instituten in Wenen, Marburg en Frankfort. Door zijn promotor Dietrich Schäfer was zijn aandacht gevestigd op de geschiedenis van de westelijke Duitse grensgebieden en van de Germaans-Romaanse taalgrens. Die belangstelling bracht hem naar België waar hij van 1930 tot 1935 met een beurs in Brussel vertoefde en aan de Katholieke Universiteit Leuven studeerde. De vrucht van dit verblijf was het in 1937 verschenen werk Germanisches Volkserbein Wallonien und Nordfrankreich over de Frankische kolonisatie in de vroege Middeleeuwen en het ontstaan van de taalgrens. Vanuit een christelijk-conservatieve bezieling ijverde Petri gedurende zijn Brusselse jaren voor Duits-Belgische verzoening. Dat was voor hem het motief om zich bezig te houden met de omstandigheden van de Duitse inval in augustus 1914, met name de slachtpartijen op Belgische burgers die van Duitse kant werden gerechtvaardigd als represailles tegen sluipschutters. Hij kwam tot de conclusie dat de Duitse bewering van een Belgische 'franctireur-oorlog' onhoudbaar was. Ruim een kwarteeuw later bracht Petri samen met de Leuvense hoogleraar Fernand Mayence een commissie bijeen van zes Duitse en Belgische historici die het geschil uiteindelijk bijlegde. Als deskundige voor Belgische en Nederlandse geschiedenis werd Petri in 1935 assistent en in 1938 adjunct-directeur aan het Deutsch-Niederländisches Institut in Keulen. Hij raakte er betrokken bij de activiteiten van de vooroorlogse Duitsch-Vlaamsche Arbeidsgemeenschap (DeVlag). Op de Duits-Vlaamse cultuurdagen in september 1937 hield hij een voordracht en was tussen februari en december 1938 Duits hoofdredacteur van het tijdschrift De Vlag. Hijzelf getuigde na de oorlog dat hij in die jaren tot ongeveer 1938 'bepaalde sympathieën' koesterde voor het nationaal-socialisme. Een breuk met het regime voltrok hij evenwel ook later niet. In de oorlog bleef hij tot op het laatst overtuigd van het Duitse gelijk en hoopte op een Nieuwe Orde in Europa onder Duitse leiding. In zijn publicaties bewees hij menige lippendienst aan de toen gangbare terminologie. Inhoudelijk nam hij weliswaar afstand van een zuiver nationaal-socialistische visie doordat de 'Germaanse' conceptie die hij met het oog op de geschiedenis van de Nederlanden hanteerde, cultureel en niet rassenkundig getint was. Maar ook op dat punt was hij niet altijd even consequent. Gedurende de oorlog beklemtoonde hij nu en dan sterker het belang van raskenmerken als grondslag van een bijzondere Duits-Nederlandse verhouding. Wel trachtte hij over het algemeen zijn wetenschappelijke reputatie te vrijwaren tegen politieke aanspraken. Uiteraard was zijn Germanisches Volkserbe waarin hij de vroegmiddeleeuwse Germaanse aanwezigheid bezuiden de hedendaagse taalgrens belichtte, bijzonder vatbaar voor politieke interpretatie. Petri wees zulke interpretaties altijd, ook in het publiek, van de hand. Tijdens de Tweede Wereldoorlog was hij van 1940 tot 1944 Referent für Volkstum, Kultur und Wissenschaften beim Militärbefehlshaber in Belgien und Nordfrankreich. Door zijn wetenschappelijke activiteiten en zijn engagement in DeVlag was hij de geknipte figuur daarvoor. Hij werd belast met onderwijszaken, het toezicht op de universiteiten, de taalwetgeving en meer algemeen de nationaliteitenkwestie waarover hij ook historisch-politieke rapporten schreef voor het bezettingsbestuur. Petri zag in de gebrekkige toepassing van de taalwetgeving door de Belgische autoriteiten een invalshoek voor het Duitse bestuur om door tastbare verbeteringen op dit vlak de sympathie van de Vlamingen te winnen. Petri steunde Reeder in diens politiek om van het VNV een bevoorrechte partner te maken. Toen de DeVlag zich ontpopte als politieke concurrent, pleitte hij voor een 'indamming'. In juli 1941 schreef Petri een tegenrapport bij een verzoekschrift tot Adolf Hitler waarin de Frans-Vlaamse priester Jean-Marie Gantois eind 1940 de aanhechting had geëist van Noord-Frankrijk tot aan de Somme bij een Groot-Germaans Rijk. De geschiedenis van de Nederlanden bleef ook na de oorlog het werkterrein bij uitstek van de hoogleraar die van 1951 tot 1961 directeur was van het Provinzialinstitut für westfälische Landes- und Volkskunde in Münster en daarna tot 1968 van het Institut für geschichtliche Landeskunde der Rheinlande in Bonn. Tot in zijn laatste levensjaren bleef Petri contacten onderhouden in Vlaanderen. Zijn wetenschappelijke verdiensten voor de Nederlanden zag hij in 1970 bekroond met de Joost van den Vondelprijs.

Streuvels, Stijn (° Heule, 1871-10-03 - ✝ Ingooigem, 1969-08-15)

Geboren als Frank Lateur en bakker van opleiding, maar onder zijn pseudoniem Stijn Streuvels als prozaschrijver bekend geworden in tijdschriften als Van Nu en Straks, Vlaanderen, De Gids en De Nieuwe Gids. De vlaschaard (1907) en De teleurgang van den waterhoek (1927) zijn twee van zijn bekendste romans.

Naam - uitgever

Insel Verlag

Uitgeverij in Leipzig, in 1902 gesticht door de schrijvers O.J. Bierbaum (1865-1910), A.W. Heymel (1878-1914) en R.A. Schröder (1878-1962), die samen het literatuurtijdschrift Die Insel uitgaven. Werd geleid door Anton Kippenberg (1874-1950) en legde zich aanvankelijk toe op bibliofiele uitgaven en facsimiledrukken; later ook op uitgaven van Klassieken, wereldliteratuur en volksuitgaven.

Zonnewende

Op 30 april 1920 werd in Het Vlaamsch Huis te Kortrijk de maatschappij Zonnewende opgericht, met als doel in het Kortrijkse een kunst- en boekhandel op te richten, die zou bijdragen tot de Vlaamsgezinde en culturele emancipatie van stad en streek. De belangrijkste initiatiefnemer was Arthur Mulier; medestichters waren o.m. Jozef De Coene, Jozef Delbaere, Stijn Streuvels. Streuvels werd bovendien tot voorzitter aangesteld. De zaak kwam echter niet van de grond, zodat ze in juni 1925 werd ontbonden en werd overgenomen door de Maatschappij voor Katholieke Vlaamsche Werken. Eind 1935 werd Zonnewende opnieuw opgericht als Naamloze Vennootschap. Tot 1946 was Gilbert Grymonprez er directeur; hij werd opgevolgd door Jozef Cordie. Zonnewende beperkte zich in de eerste jaren tot het importeren van de uitgaven van Het Spectrum, maar ging in de Tweede Wereldoorlog ook zelf uitgeven, o.m. werk van Streuvels. Na het vertrek van Jozef Cordie in 1950 werd nog maar weinig nieuw werk uitgebracht. De boek- en kunsthandel Zonnewende, waar Streuvels' dochter Isa Lateur na de Tweede Wereldoorlog werkzaam was,werd in 1961 overgenomen door de Standaard Boekhandel.

Titel - werken van Streuvels

Streuvels, Stijn, Das Streuvels-Buch (1941). Vertaald door: Schmülling, Hermine, Valeton, Anna, Lateur, Isa, Lateur, Dina, Spemann, Adolf, Jacobs, Karl, Ackermann, Werner. [vertaling-bloemlezing]
Zum 70. Geburtstag von Stijn Streuvels herausgegeben von Adolf Spemann. Mit acht Bildern, Stuttgart, J. Engelhorns Nachf. Adolf Spemann, [1941], 123 + [VIII] p., 21,2 x 13,5 cm.
Inhoud:
Streuvels, Stijn, Das Streuvels-Buch (1941). Vertaald door: Schmülling, Hermine, Valeton, Anna, Lateur, Isa, Lateur, Dina, Spemann, Adolf, Jacobs, Karl, Ackermann, Werner.
Druk
  • Zum 70. Geburtstag von Stijn Streuvels herausgegeben von Adolf Spemann. Mit acht Bildern, Stuttgart, J. Engelhorns Nachf. Adolf Spemann, [1941], 123 + [VIII] p., 21,2 x 13,5 cm.
    Inhoud:
Streuvels, Stijn, De maanden (1941). [bundel]
Streuvels, Stijn, De maanden (1941).
Druk
  • [Eerste druk], Kortrijk, Zonnewende, [1941], 193 + [VII] p., 20,8 x 16,5 cm.
    Inhoud:
  • [Eerste druk], verschenen als Een gang door het jaar, Amsterdam, L.J. Veen's Uitgevers Mij N.V., [1941], 193 + [V] p., 20,8 x 17 cm.
    Inhoud:
  • Tweede druk, Tielt, Drukkerij-Uitgeverij J. Lannoo; Antwerpen, N.V. Standaard Boekhandel, [1942], 232 + [IV] p., 20,8 x 15,2 cm. De Lijsternestreeks, nr. XXV.
  • [Derde druk], in: Stijn Streuvels' Volledige werken. Deel VI., [1953], p. 293-435.
    In De Standaard zijn van 1935 t/m 1939 enkele bijdragen verschenen waarvan die met een * werden omgewerkt tot De Maanden:
    • Het dagblad te lande, nummers van 2 en 14 februari.
    • Lente te lande*, nummer van 1 april 1935.
    • Zomer te lande*, nummer van 1 juli 1935.
    • Crisis op den buiten, nummers van 22 oktober en 15 november 1935.
    • Het winterspook*, nummer van 16 februari 1936.
    • Het doode land*, nummer van 23 maart 1936.
    • De paaschzonne*, nummer van 12-13 april 1936.
    • Winteravonden, nummers van 7 en 14 oktober 1936 (zie: Heule).
    • De mode op den buiten, nummers van 20 en 27 december 1936.
    • Meisjes-mode en mode-meisjes op en buiten, nummer van 15 januari 1937.
    • Mode en zedelijkheid, nummer van 2 april 1937.
    • De lente*, nummer van 21 mei 1938.
    • Juni*, nummer van 14 juni 1938.
    • In het kwade en koude seizoen. De boomen slapen*, nummer van 21 december 1938.
  • [Vierde druk], in: Volledig werk. Deel IV. Brugge-Utrecht: Uitgeverij Orion, N.V. Desclée De Brouwer, [1973], p. 353-485.
Streuvels, Stijn, Stijn Streuvels' Werken (1941). [bloemlezing]
[Eerste druk], Kortrijk, Zonnewende N.V., [1941]
Streuvels, Stijn, Stijn Streuvels' Werken (1941).
Druk
Streuvels, Stijn, Der Flachsacker (1918). Vertaald door: Rüttgers, Severin. [roman]
Vertaling van: Streuvels, Stijn, De vlaschaard (1907).
Streuvels, Stijn, Der Flachsacker (1918). Vertaald door: Rüttgers, Severin.
Druk
  • Aus dem Flämischen übertragen durch Severin Rüttgers, Leipzig, Insel-Verlag, [1918], 310 + [II] p., 18,9 x 12,3 cm. Bibliothek der Romane (46).
Streuvels, Stijn, De vlaschaard (1907). [roman]
Inhoud:
  • 1. De zaaidhede
  • 2. De wiedsters
  • 3. Bloei
  • 4. Slijting
Streuvels, Stijn, De vlaschaard (1907).
Voorpublicatie
  • De zaaidhede, in: De beweging, 1907, januari, jg. 3, dl. 1, p. 1-33
    De wiedsters, in: De beweging, 1907, februari, jg. 3, dl. 1, p. 129-166
    Bloei, in: De beweging, 1907, april, jg. 3, dl. 2, p. 5-44
    De slijting [deel I], in: De beweging, 1907, mei, jg. 3, dl. 2, p. 146-186
    De slijting [slot], in: De beweging, 1907, juni, jg. 3, dl. 1, p. 273-311.
  • De kruisdagen (fragment uit De vlaschaard) [uit 2], in: Elsevier's Geïllustreerd Maandschrift, 1907, februari, jg. XVII, dl. 23, p. 123-125.
  • De kruisdagen [fragment uit 2], in: Aan doctor Alfons Depla, = speciaal nummer van De Vlaamsche Vlagge, 1907, jg. XXXIII, afl. 3, p. 129-132.
Druk
  • [Eerste druk], Amsterdam, L.J. Veen, [1907], [IV] + 332 p., 20,8 x 15,5 cm.
  • [Tweede druk], Amsterdam, L.J. Veen, [1907], Luxe-uitgave. [VIII] + 342 + [II] p., 25 x 19 cm.
  • Derde druk, Amsterdam, L.J. Veen, [1910], [IV] + 243 + [I] p., 21,5 x 16 cm.
  • Vierde druk, Amsterdam, L.J. Veen, [1912], [IV] + 223 + [I], 21 x 15,3 cm.
  • Vijfde druk, Amsterdam, L.J. Veen, [1914], [IV] + 259 + [I] p., 21 x 15,3 cm.
  • Zesde druk, Amsterdam, L.J. Veen, [1917], [IV] + 259 + [I] p., 21 x 15,7 cm.
  • Zevende druk, Amsterdam, L.J. Veen, [1920], in twee volumes: dl. I: [VIII] + 132 p.; dl. II: [VIII] + 315 + [I] p., 18,3 x 12 cm, in: Stijn Streuvels' werken, deel [4 & 5].
  • Achtste druk, Amsterdam, L.J. Veen, [1926], 269 + [III] p., 21,5 x 17,2 cm.
  • Negende druk, [1932], Tielt, J. Lannoo, 357 + [III] p., 18,4 x 12,4 cm.
  • [Tiende druk], [1941], in: Stijn Streuvels's werken, deel II., Kortrijk, Zonnewende, p. 5-345.
  • [Tiende druk], [1941], in: Stijn Streuvels's werken, deel II., Amsterdam, L.J. Veen.
  • Elfde druk, Volksuitgaven, in opdracht van Agentschap Dechenne, Tielt, J. Lannoo, 1941, 223 + [I] p., 19 x 13,3 cm.
  • Twaalfde druk, Antwerpen/Tielt, N.V. Standaard Boekhandel/J. Lannoo, [1941], 300 + [I] p., 21 x 15,3 cm, Lijsternestreeks nr. XII.
  • [Dertiende druk], J.L. Van Schaik, B[e]p[er]k, Pretoria, 1942, [IV] + 227 + [III], 18,7 x 11,6 cm.
  • [Veertiende druk] = Dertiende druk, Tielt/Antwerpen, J. Lannoo/Standaard Boekhandel, [1943], [VI] + V + [I] + 197 + [III] p., 19,5 x 14,7 cm. De omslagtekening is van Paul Lateur. Met 20 p. afbeeldingen uit de film. Met een inleiding, 'De gefilmde vlaschaard', door Stijn Streuvels, p. I-V.
  • [Vijftiende druk] = Veertiende druk. 162e tot 199e duizend. Foto's [14] met speciale toelating overgenomen uit den Terra-film 'De vlaschaard'. Tielt/Antwerpen, J. Lannoo/Standaard Boekhandel, [1943], 208 p., 19,2 x 13,4 cm, filmeditie - Volksuitgave.
  • [Zestiende druk] = Vijftiende druk, Tielt/Antwerpen, J. Lannoo/Standaard Boekhandel, [1944], 235 + [V] p., 34 x 24,8 cm, 'Weeldeuitgave' geïllustreerd met 4 aquarellen van Albert Saverys.
  • [Zeventiende druk], [1948], In: Stijn Streuvels' verzamelde werken. Deel II., Kortrijk, Zonnewende, p. 5-261.
  • [Achttiende druk], [1953], in: Stijn Streuvels' volledige werken. Deel VI., Kortrijk, 't Leieschip, p. 7-292.
  • [Achttiende druk], [1953], in: Stijn Streuvels' volledige werken. Deel VI., Amsterdam, L.J. Veen.
  • [Negentiende druk], Kortrijk, 't Leieschip, [1955], 293 + [III] p., 18,4 x 12,7 cm.
  • [Twintigste druk], Brugge - Utrecht, Desclée De Brouwer, [1962], 303 + [I] p., 18,4 x 12,8 cm.
  • [Eenentwintigste druk], Brugge - Utrecht, Desclée De Brouwer, 1965, 254 + [VI] p., 29,4 x 26,2 cm.
  • [Tweeëntwintigste druk], Brugge - Utrecht, Desclée De Brouwer, [1966], 303 + [I] p., 18,4 x 12,6 cm.
  • [Drieëntwintigste druk], Brugge - Utrecht, Desclée De Brouwer, [1967], 303 + [I] p., 18,4 x 12,6 cm.
  • [Vierentwintigste druk], Brugge - Utrecht, Desclée De Brouwer, [1968], 303 + [I] p., 18,4 x 12,6 cm.
  • [Vijventwintigste druk], Brugge - Utrecht, Desclée De Brouwer, [1970], 303 + [I] p., 18,4 x 12,6 cm.
  • [Zesentwintigste druk], Kaapstad/Brugge - Utrecht, Romanticapers, Orion, [1970], 303 + [I] p., 18,4 x 12,6 cm.
  • [Zevenentwintigste druk], Orion - Desclée De Brouwer, [1970], 303 + [I] p., 18,4 x 12,6 cm.
  • [Achtentwintigste druk], Brugge - Utrecht, Desclée De Brouwer, [1970], 303 + [I] p., 18,4 x 12,6 cm.
  • [Negenentwintigste druk], in: Volledig werk. Deel II. Brugge-Utrecht: Uitgeverij Orion, N.V. Desclée De Brouwer, [1972], p. 495-742.
  • [Dertigste druk], Brugge - Utrecht, Desclée De Brouwer, [1972], 254 + [VI] p., 29,5 x 26,2 cm.
  • [Eenendertigste druk], [Brugge], Orion, [1974], 303 + [I] p., 18,4 x 12,6 cm.
  • [Tweeëndertigste druk], Nijmegen/Brugge, Gottmer/Orion, [1977], 303 + [I] p., 18,4 x 12,6 cm.
  • [Drieëndertigste druk], Nijmegen/Brugge, Gottmer/Orion, [1978], 303 + [I] p., 18,4 x 12,6 cm.
  • [Vierendertigste druk], Nijmegen/Brugge, Gottmer/Orion, [1980], 303 + [I] p., 18,6 x 12,6 cm.
  • [Vijvendertigste druk], Nijmegen/Beveren, Orbis en Orion, [1983], 303 + [I] p., 18,4 x 12,6 cm, filmeditie.
  • [Zesendertigste druk] = eerste druk bij Manteau, Antwerpen, Manteau, [1985], 275 + [I] p., 19,9 x 12,5 cm, Grote Marnixpocket nr. 285.
  • [Zevenendertigste druk] = tweede druk bij Manteau, Antwerpen, Manteau, [1989], 275 + [I] p., 19,9 x 12,5 cm, Grote Marnixpocket nr. 285.
  • [Achtendertigste druk] = derde druk bij Manteau, Antwerpen, Manteau, [1993], 275 + [V] p., 19,9 x 12,5 cm.
  • [Negenendertigste druk] = derde druk bij Manteau, Het Laatste Nieuws, 2003, 223 + [I] p., 20,4 x 11,8 cm, reeks: Het Laatste Nieuws, nr. 22.
Digitaal
  • Diplomatische weergave van de eerste druk. Digitale bibliotheek voor de Nederlandse letteren, februari 2004. .
Streuvels, Stijn, De vlaschaard (1907).
Bloemlezing
  • Streuvels, Stijn, Stijn Streuvels' Werken (1941).
Streuvels, Stijn, De vlaschaard (1907).
Roman
  • Streuvels, Stijn, Der Flachsacker (1918). Vertaald door: Rüttgers, Severin.
Streuvels, Stijn, Der Flachsacker (1918). Vertaald door: Rüttgers, Severin. [roman]
Aus dem Flämischen übertragen durch Severin Rüttgers, Leipzig, Insel-Verlag, [1918], 310 + [II] p., 18,9 x 12,3 cm. Bibliothek der Romane (46).
Vertaling van: Streuvels, Stijn, De vlaschaard (1907).
Streuvels, Stijn, Der Flachsacker (1918). Vertaald door: Rüttgers, Severin.
Druk
  • Aus dem Flämischen übertragen durch Severin Rüttgers, Leipzig, Insel-Verlag, [1918], 310 + [II] p., 18,9 x 12,3 cm. Bibliothek der Romane (46).