STYN·STREUVELS
Ingoyghem den 12 Augustus, '42
Zeer vereerde D[octo]r Spemann,
Uw brief van 6/8/42 heb ik heden in goede orde ontvangen.[1] Ziekte, zakenreizen en vacantie... Ik dacht wel dat een of ander daarvan oorzaak was waarom ik zoolang zonder nieuws bleef uit Stuttgart. Ik hoop maar dat het met de gezondheid in orde gekomen is en dat U uitgerust, weer aan de zaken kunt gaan.
Ja, met die vertaling van "De Maanden" is dat een erge tegenslag - ook finantieel! en een vertraging. Nu de vertaling toch opnieuw moet aangevangen worden - door Frau Valeton, die het zeker goed zal doen - stuurde ik U gister een herziene copie welke ik hier gereed had liggen voor de Nederlandsche tweede uitgaaf, daar de eerste druk reeds is uitverkocht. Gij zult zien: ik breng altijd bij elken nieuwen druk wijzigingen aan den tekst, en Frau Valeton kan daar nu gebruik van maken voor hare vertaling. Ik ben absoluut van Uwe meening: dat de qualiteit gaat boven de termijn.
De Terra-film[2] is hier sedert drie weken, ter plaats druk aan het opnemen en verfilmen van De Vlaschaard; dat brengt heel wat drukte te weeg op de heele streek en een groote menigte toeschouwers wonen de opname bij. Dina en Isa spelen mede als boerenmeiden, samen met een dertig-tal jongens, meisjes en kinders van het dorp en omliggend (ik zelf heb mij ook als film-star ontpopt en eene rol gespeeld![3] Op en rond dien vlaschaard gelijkt het aan een kleurige "plage" gelijk aan de zee! Regisseur en acteurs zijn uitstekend sympatieke personen, die hun werk in geweten en met alle mogelijke zorg uitvoeren; het is een werk waar ontzettend veel geduld bij te pas komt. Ik meen dat - documentair - het een goede film wordt. Jammer dat ik U geen foto's kan opsturen.
Ik ben wel nieuwsgierig te vernemen wat er worden zal van Uwe voorgenomen "neue zweibändige Streuvelsausgabe", en of Gij er in gelukken zult er den Flachsacker in te krijgen?! Met het plan ben ik zeker akkoord.[4]
Het boek "Heule" (het eerste deel der memoires in drie deelen) is zoo goed als gereed, en bijna afgedrukt.[5] Ik zelf heb er veel plezier aan beleefd. Het komt dees najaar in den handel, en zal , zoo gauw ik een stel proeven compleet heb, U den tekst mededeelen.
Wat die "Sammelband" betreft, moet ik U nog het volgende mededeelen: Een mijner uitgevers heeft het plan opgevat een volledige Streuvelsuitgaaf samen te stellen, heelemaal in de nieuwe orde - 10 vol[umes] met de volgende indeeling:
1) Op het Land, 3 deelen; 2) Dorpsleven, 3 deelen; Herinneringen, 2 deelen; 3) Kinderwereld, samen met Kerstvertellingen, 2 deelen.
Daar U hierbij "Geschichten vom Kinde" bijzonder interesseeren, stuur ik U hiermede de lijst der novellen die in dezen bundel worden opgenomen.
1) Op het Land, 3 deelen; 2) Dorpsleven, 3 deelen; Herinneringen, 2 deelen; 3) Kinderwereld, samen met Kerstvertellingen, 2 deelen.
Daar U hierbij "Geschichten vom Kinde" bijzonder interesseeren, stuur ik U hiermede de lijst der novellen die in dezen bundel worden opgenomen.
Met het voorstel der Sonderausgabe van Liebesspiel verklaar ik mij natuurlijk akkoord met de door U medegedeelde voorwaarden; ik wilde echter er nog bij bepalen, dat mij een zeker aantal Beleg-exemplare worden overgemaakt,- tegenwoordig van groot belang is, daar wij hier met de drukke navraag, b[ij]z[onder]l[ijk] door de terra-artisten - zonder duitsche [2]vertalingen staan — ik zelf heb van mijn boeken, geen enkel ex[em]pl[aar] meer beschikbaar, en het komt soms dat men liefhebbers er buitengewoon gelukkig kan mede maken!
Dirk Baksteen ken ik sedert langen tijd en bezit van hem een aantal uitstekende etsen,- het is een buitengewoon knap artist die vooral goed den geest en de stemming der Kempen weergeeft. Denkt er aan of hij niet te gebruiken ware voor een of andere luxe-uitgaaf te illustreeren?
Het gaat ons inderdaad allen goed,- we zijn welvarend en het noodige ontbreekt ons niet; we staan er natuurlijk veel beter voor dan in de steden,- en het belooft een overvloedig fruit-jaar te worden: de boomen zijn zoodanig overladen dat de takken afbreken! Dat is al iets in dees tijden en een weelde. Anders zouden we een weinig minder regen willen en meer zon (ook voor de film!) Nu aan 't begin van het oogst-seizoen is dit van bijzonder belang!
Met hoogachting gegroet
(handtekening Stijn Streuvels)
1 Bijlage
p[ostscriptum] Ik stuurde U gister ook een artikel van onzen vriend Putman over de gebeurtenissen op den vlaschaard.
VICHTE
12.VIII.1941
Herrn D[okto]r A[dolf] Spemann
J[ohann] Engelhorns [Nachfolger] Verlag
STUTTGART. W[est]
(Duitschland)
Augustenstrasse, 7 a.
J[ohann] Engelhorns [Nachfolger] Verlag
STUTTGART. W[est]
(Duitschland)
Augustenstrasse, 7 a.
STIJN STREUVELS
INGOYGHEM
INGOYGHEM
Annotations
[1]
In deze brief beantwoordt Streuvels het schrijven van Adolf Spemann aan Stijn Streuvels d.d. 6 augustus 1942.
[2]
Van 1939 tot 1948 draaide de Duitse toneel-, film- en operaregisseur Boleslaw Barlog acht films, waarvan zes voor Terra, één voor UFA en één voor Universum Film Aktiengesellschaft (A.G.F.). Terra was een van de belangrijkste en meest correcte Duitse filmhuizen. In 1942 werd Terra door UFA (Universum Film Aktiengesellschaft) opgeslorpt en was bij het draaien van Wenn die Sonne wieder scheint (de Duitse verfilmde versie van De Vlaschaard) duidelijk afhankelijk van het naziconcern UFA. Alf Teichs was de nieuwe Terrachef na de fusie met UFA. In 1936 waren er al Vlaamse plannen geweest om De vlaschaard te verfilmen, maar die waren in het water gevallen. H. Speliers, Als een oude Germaanse eik, p. 451-455.
[3]
In de loop van 1942 werd De vlaschaard een eerste keer verfilmd door de Duitse filmmaatschappij Terra-film, in regie van B. Barlog. Paul Wegener speelde Boer Vermeulen, Maria Koppenhöfer Barbele, Bruni Löbel vertolkte Schellebelle en Paul Klinger was Louis Vermeulen. In Ingooigem en omgeving werden heel wat opnamen gemaakt waarin plaatselijke acteurs kleine rolletjes of een figurantenrol speelden. Ook Stijn Streuvels trad op in een scène met een tram. P. Thiers, Oog in oog met Streuvels, p. 75.
[4]
Halverwege 1942 was de kogel door de kerk. Op 17 augustus 1942 schreef Adolf Spemann aan Streuvels verheugd dat Kippenberg de toestemming had gegeven om Der Flachsacker op te nemen in een tweedelige Streuvelsuitgave. Spemann wou een compleet nieuwe vertaling van De vlaschaard omdat die van Peter Mertens zijns inziens vanuit Duits standpunt niet voldeed. Hij had daarvoor Anna Valeton aangesproken en haar bovendien opgezocht om de samenstelling van de beide Streuvelsbanden te bespreken. De tweedelige publicatie zou 'in een mooi, edel Latijnschrift' gedrukt worden, niet in de Fraktur (cf. brief van Adolf Spemann aan Stijn Streuvels d.d. 18 september 1942).
Pas op 3 augustus 1949 zal Anton Kippenberg de rechten op De vlaschaard afstaan, op voorwaarde dat Adolf Spemann niet vertaler Peter Mertens, maar vertaalster Anna Valeton zou aanduiden. Cf. het contract tussen Stijn Streuvels en Adolf Spemann d.d. 3 augustus 1949 en de brief van Adolf Spemann aan Stijn Streuvels d.d. 3 augustus 1949. H. Speliers, Als een oude Germaanse eik, p. 478-480.
Toch zou de verzamelde uitgave Ausgewählte Werke nog een tijd op zich laten wachten. Stuttgart was met zijn Daimler-Benzfabrieken een begeerd doelwit voor de geallieerden. In de strijd om het Ruhrgebied van 5 maart tot 14 juli 1943 voerden de geallieerden tussen de vijfhonderd en duizend vluchten uit tot boven Stuttgart. In de nacht van 11 maart 1943 werd Spemanns huis zwaar getroffen en hij had zijn leven uitsluitend te danken aan het feit dat hij met een tijgersprong de schuilkelder had bereikt. Bij de aanval van 24 juli tot 18 november 1943 op het noordelijk gelegen Hamburg kreeg het zuidelijk gelegen Stuttgart het nog eens hard te verduren. Daarbij werd vooral het stadscentrum zwaar getroffen. Bovendien werd de toevoer van papier afgesneden, zodat talloze uitgeverijen over de kop gingen. Toch zou Spemann de zaak blijven bagatelliseren tot in de herfst van 1943. De 'area bombing' trof Stuttgart in de nacht van 7 op 8 oktober. Het staande zetsel van Streuvels' Ausgewählte Werke in zwei Bänden werd vernietigd. Tijdens de slag om Berlijn tussen 18 november 1943 en 31 maart 1944 werd Stuttgart opnieuw hevig gebombardeerd. Tijdens het bombardement van 25 juli 1944 verloor Spemann zijn beide dochters, zijn huis en weer eens Streuvels' inmiddels gedrukte Ausgewählte Werke (ongeveer 4500 stuks). H. Speliers, Als een oude Germaanse eik, p. 478-480.
[5]
In Ingoyghem II getuigde Streuvels over dit autobiografische geschrift: 1939 - Eindelijk het voornemen om te beginnen aan de gedenkschriften, die zouden verdeeld zijn over drie boeken - de drie levensperioden afgelopen op drie dorpen: Heule, Avelghem en Ingoyghem. Een terugblik over 't hele leven, vanaf de eerste kinderjaren. En in 1940: Nu kan ik rustig doorwerken aan het boek De Maanden en aan Heule. Ah! jeunesse - l' homme ne la possède qu' un temps et le reste du temps la rappelle (Gide). Ik voel er mij tegenover als een derde persoon. Ingoyghem II, p. 180-181 en p. 195.
!!!Een mijner uitgevers heeft het plan opgevat een volledige Streuvelsuitgaaf samen te stellen, heelemaal in de nieuwe orde - 10 vol. met de volgende indeeling:
1) Op het Land, 3 deelen; 2) Dorpsleven, 3 deelen; Herinneringen, 2 deelen; 3) Kinderwereld, samen met Kerstvertellingen, 2 deelen.!!!
!!!Sonderausgabe van Liebesspiel in Flandern - contract: hoeveel presentexemplaren voor Streuvels? opzoeken AMVC!!!
!!!Een artikel van Putman over de gebeurtenissen op den Vlaschaard in Volk en Staat: AMVC!!!
