STYN·STREUVELS
Ingoyghem den 16 Januari, ' 51
Waarde D[octo]r Spemann,
Ik verhaast mij om op Uw gunstig gestelde aanbiedingen te antwoorden.[1]
Vooreerst:
Die laatst nieuwe foto is van een jongen vakfotograaf hier uit de buurt, die over prachtig materiaal beschikt en waarlijk artistieke aanleg heeft. Van het eigenlijke portret heeft hij vier opnamen gemaakt die alle even goed geslaagd zijn en gereproduceerd op groot formaat (40 X 30 cm.) daarbij een andere opname van een paar handen die buitengewoon goed geslaagd zijn; en verder opnamen van interieurs (werkkamer, eetkamer en veranda, - op velours-papier, hetgeen aan de opnamen een bijzonder voornaam uitzicht geven.[2] Het een en het ander heeft "Het Leieschip" gebruikt als reclame-materiaal op de boekenbeurs te Antwerpen en ermede buitengewoon veel bijval bekomen.
Die laatst nieuwe foto is van een jongen vakfotograaf hier uit de buurt, die over prachtig materiaal beschikt en waarlijk artistieke aanleg heeft. Van het eigenlijke portret heeft hij vier opnamen gemaakt die alle even goed geslaagd zijn en gereproduceerd op groot formaat (40 X 30 cm.) daarbij een andere opname van een paar handen die buitengewoon goed geslaagd zijn; en verder opnamen van interieurs (werkkamer, eetkamer en veranda, - op velours-papier, hetgeen aan de opnamen een bijzonder voornaam uitzicht geven.[2] Het een en het ander heeft "Het Leieschip" gebruikt als reclame-materiaal op de boekenbeurs te Antwerpen en ermede buitengewoon veel bijval bekomen.
Te Amsterdam[3] zijn wij met vrienden de jaarlijksche traditioneele opvoering van Vondels Gysbrecht van Amstel gaan bijwonen,[4] en een prettige reis gemaakt met de auto. Amsterdam blijft voor mij altijd nog de heel mooie stad waar een aantal goede herinneringen aan vrienden en kennissen uit de literaire wereld aan verbonden blijven - alhoewel het meerendeel van de figuren uit dien verren tijd, nu verdwenen of gestorven zijn.
Uw voorstel om die "Geschichten vom Kind" in één bundel te verzamelen en uit te geven, dààr stem ik natuurlijk ten volle mede in en kan het maar goedkeuren. (Kan Das Christkind daar niet bijkomen? Of is er bezwaar tegen als Kerstnovelle?)[5] Er moet natuurlijk aan gedacht worden of het wenschelijk is en geen bezwaar medebrengt als dezelfde novelle in verschillende bundels opgenomen wordt.
Voor't geen de illustratie betreft is het zeker aan te bevelen er een voortreffelijken houtsnijder aan te zetten. Ik betwijfel geenszins het talent van den door U voorgestelden kunstenaar, doch ik ben altijd een beetje bang - b[ij]z[onder]l[ijk] voor houtsneden - dat er iets geforçeerds van gemaakt wordt. Om U mijn inzichten in deze zaak duidelijk te maken voeg ik hierbij de opgave mijner inzichten en princiepen in zake boekillustratie. Dit heb ik doen opstellen voor het geval Lijsternestreeks, waar voor ieder boek een ander teekenaar voor werd aangesproken.[6] En toch is het over gansch de lijn verkeerd uitgevallen,- van geen enkel ben ik tevreden geweest en ik heb de ondervinding opgedaan dat de teekenaar veelal de tekst niet eens gelezen had, of wel er een heel verkeerde opvatting van had weergegeven. Ik ben wel benieuwd iets van Dombrowski's houtsneden te mogen zien. Nogmaals: ik twijfel niet aan zijn kunst, maar houd mij enkel gereserveerd voor de kwestie illustratie.
Voor't geen de illustratie betreft is het zeker aan te bevelen er een voortreffelijken houtsnijder aan te zetten. Ik betwijfel geenszins het talent van den door U voorgestelden kunstenaar, doch ik ben altijd een beetje bang - b[ij]z[onder]l[ijk] voor houtsneden - dat er iets geforçeerds van gemaakt wordt. Om U mijn inzichten in deze zaak duidelijk te maken voeg ik hierbij de opgave mijner inzichten en princiepen in zake boekillustratie. Dit heb ik doen opstellen voor het geval Lijsternestreeks, waar voor ieder boek een ander teekenaar voor werd aangesproken.[6] En toch is het over gansch de lijn verkeerd uitgevallen,- van geen enkel ben ik tevreden geweest en ik heb de ondervinding opgedaan dat de teekenaar veelal de tekst niet eens gelezen had, of wel er een heel verkeerde opvatting van had weergegeven. Ik ben wel benieuwd iets van Dombrowski's houtsneden te mogen zien. Nogmaals: ik twijfel niet aan zijn kunst, maar houd mij enkel gereserveerd voor de kwestie illustratie.
Een nieuwe, afzonderlijke uitgaaf van "Flachsacker" is zeker aan te bevelen en wordt met benieuwdheid te gemoet gezien.
Saverys is natuurlijk ten volle bereid zijn goedkeuring te verleenen om zijn Sommerbild voor die uitgave te laten reproduceeren; hij beschouwt het eerder als een gepaste reclame voor zijn werk. Met het "Sommerbild" bedoelt U toch wel het stuk waar op het voorplan de hooi-oogst gebeurt? De vraag is nu: is het wel noodzakelijk dat U voor de reproductie het origineel opgestuurd wordt? Omdat ik hier ook een afzonderlijke afdruk bezit der vier platen op losse [2]bladen, en of dit niet zou voldoende zijn voor Uwe reproductie te maken? Anders kan ik U - indien het volstrekt noodig is - toch wel het origineel opsturen. De vier aquarellen heb ik hier los in mijn bezit.[7]
Saverys is natuurlijk ten volle bereid zijn goedkeuring te verleenen om zijn Sommerbild voor die uitgave te laten reproduceeren; hij beschouwt het eerder als een gepaste reclame voor zijn werk. Met het "Sommerbild" bedoelt U toch wel het stuk waar op het voorplan de hooi-oogst gebeurt? De vraag is nu: is het wel noodzakelijk dat U voor de reproductie het origineel opgestuurd wordt? Omdat ik hier ook een afzonderlijke afdruk bezit der vier platen op losse [2]bladen, en of dit niet zou voldoende zijn voor Uwe reproductie te maken? Anders kan ik U - indien het volstrekt noodig is - toch wel het origineel opsturen. De vier aquarellen heb ik hier los in mijn bezit.[7]
Isa moet onlangs bezoek gekregen hebben, of in betrek gekomen zijn in Kortrijk met den nieuwen duitschen consul von Welck en D[octo]r Ferdinand Friedensburg, die beiden veel belang stellen in mijn Duitsche vertalingen, naar het schijnt.
Van die vertalingen heb ik een en ander nog goed in voorraad uitgenomen van: Weihnachtsgeschichten en van Die zwolf Monde. Voor zoover er van die twee boeken nog in voorraad zijn, wilde ik er gaarne een paar ontvangen.
Alsook enkele exempl[aren] van het nieuwe prospektus, met portret waarvan U mij onlangs een proef hebt gestuurd, zouden zeer welkom zijn.
Van die vertalingen heb ik een en ander nog goed in voorraad uitgenomen van: Weihnachtsgeschichten en van Die zwolf Monde. Voor zoover er van die twee boeken nog in voorraad zijn, wilde ik er gaarne een paar ontvangen.
Alsook enkele exempl[aren] van het nieuwe prospektus, met portret waarvan U mij onlangs een proef hebt gestuurd, zouden zeer welkom zijn.
Met hartelijken groet voor ons allen
(handtekening Stijn Streuvels)
Annotations
[1]
Streuvels antwoordt in deze brief op alle vragen die Spemann stelde in zijn brief d.d. 11 januari 1951.
[2]
De fotograaf van wie sprake, is een zekere Daniël.
[3]
Streuvels reisde op 5 januari naar Eindhoven en Amsterdam.
[4]
Gijsbrecht van Aemstel is een toneelstuk van Joost van den Vondel, dat werd opgevoerd ter gelegenheid van de opening van de eerste stenen Amsterdamse schouwburg op 26 december 1637. Van 1641 tot en met 1968 werd het toneelstuk jaarlijks opgevoerd in Amsterdam rond de Kerstperiode.
[5]
Cf. antwoord van Spemann in zijn brief aan Streuvels van 15 februari 1951.
[6]
De bijdrage van illustraties moest volgens Streuvels beperkt blijven tot het weergeven van de stemming van het verhaal. Een illustrator mag zijn fantasie aan de lezer niet opdringen en een illustratie mag geen weergave zijn van de in de tekst voorkomende handelingen van de personages, maar veeleer de weergave van een landschap, zoals het in het verhaal beschreven wordt. Daarbij kunnen eventueel wel handelende figuren als detail in het landschap voorkomen. 'Opvatting van boekenillustratie voor de "Lijsternestreeks"', Letterenhuis, S 935/B2.
Spemann vertaalde Streuvels' voorschriften in het Duits. Een exemplaar van deze vertaalde tekst wordt bewaard bij Streuvels' brief aan Spemann.
[7]
De aquarellen, waarvan sprake, werden opgenomen in de vijftiende druk van De vlaschaard. Voor deze luxe-editie maakte Albert Saverys 4 paginagrote aquarellen (waterverfschilderijen), voor elk hoofdstuk één. Elk aquarel toont een landschap, maar telkens op een ander tijdstip van het jaar en van de vlasteelt, al naargelang de evolutie in het boek zelf.
- Aquarel bij De zaaidhede: een verlaten, moerassige akker. In maart, als het werk op de akker reeds volop aan de gang zou moeten zijn, is het nog steeds slecht weer is.
- Op de tweede aquarel van De wiedsters is het weer duidelijk zachter geworden. Er mag gezaaid worden, maar 'de vlaschaard' is mislukt. Barbele, Vermeulens vrouw, gaf de vrouwen uit de omgeving de opdracht de vlaschaard te wieden.
- Als de wiedsters klaar zijn, begint de Bloei van het vlas. Er wordt druk gewerkt op de akker (derde aquarel).
- Aquarel bij De slijting: de slijters gaan aan het werk, maar worden verrast door een onweer.
