STIJN STREUVELS
"HET LIJSTERNEST"
INGOYGHEM
"HET LIJSTERNEST"
INGOYGHEM
Ingoyghem 10 April, '51
12/4
12/4
Waarde D[octo]r Spemann,
Die D[octo]r Berger is een geniale tekst-pluizer - iemand die Gij best zoudt kunnen gebruiken om vertalingen na te zien.[1] Behalve één of twee keer is hij er altijd goed bij - dingen die ik zelf bij het lezen der vertaalde teksten niet had opgemerkt. Hij moet er veel werk van gemaakt hebben om dit alles zoo nauwgezet na te zien. Ik wilde gaarne nog eens alles met den oorspronkelijken tekst vergelijken, maar.... dat duitsche handschrift is voor mij - en ook voor Isa - moeilijk te ontcijferen (dat duitsche schrift zijn we minder gewend, en het is wel duidelijk geschreven doch geen calligraphie! Ware het niet te doen dat handschrift door een Uwe bedienden te laten overtypen,- opdat we het eens gemakkelijk zouden kunnen inzien?[2]
Voor 't geen U van mijn werken ontbreekt. De tien deelen Lijsternestreeks bezit U dus volledig.[3] Verder zou ik kunnen beginnen met U deel II. & III. der volledige Werken te sturen. Daarmede krijgt U dan alvast een en ander aangevuld. De rest kan dan volgen, voor zoover het nog voorhanden is, of voor U te gebruiken. Voor het gebruik beschikt als tekst voor verdere uitgaaf van vertalingen zou ik U het stel proeven kunnen sturen die als tekst voor de V[o]l[ledige] Werken gediend hebben - dan kunt U de deelen der Voll[edige Werken] ongeschonden bewaren. Ik merk dat "Avelghem" niet voorkomt in de werken die Gij bezit; doch! daar zorg ik dan ook dat U dit krijgt.
Ik voeg hierbij een lijstje van novellen uit "Kinderwereld" met opgave in welke bundels die stukken voorkomen.[4]
Nog eens mijn besten dank aan D[octo]r Röttger voor de schitterend mooie foto's,- die zal ik wel eens of anders kunnen te pas brengen.
De produktionsfirma van De Vlaschaard is "Terra-film".[5] Verdere betrouwbare adressen heb ik niet, maar ik denk dat U alle mogelijke inlichtingen zult kunnen bekomen bij:
Boleslaw Barlog - Dir[ecteur] Schlosspark-Theater, Schlossstrasse, 48
Berlin-Steglitz
Die is de regisseur geweest bij de opname van de film, en een zeer sympatieke menheer, met wie we nog altijd in betrekking gebleven zijn. Hier wordt de film nog regelmatig vertoond en met altijd even veel bijval.
Boleslaw Barlog - Dir[ecteur] Schlosspark-Theater, Schlossstrasse, 48
Berlin-Steglitz
Die is de regisseur geweest bij de opname van de film, en een zeer sympatieke menheer, met wie we nog altijd in betrekking gebleven zijn. Hier wordt de film nog regelmatig vertoond en met altijd even veel bijval.
Nu pas ontving ik een brief van Heinz Kövari uit Wien, waarin hij o[nder andere] schrijft dat[ ]op 31 December 1950 bij Büchergilde van "Des Lebens Blütezeit["] 93% ex[em]pl[aren] verkocht. En dat zij dus met den bijval tevreden zijn. Verder schrijft hij mij een jaar geleden medegedeeld te hebben dat D[octo]r Spemann hem had verklaard geen belang te stellen in een vertaling van "Beroering over het Dorp". Daar Büchergilde Gutenberg nu reeds twee boeken van mij had gepubliceerd,[6] het niet wenschelijk was er een derde [2]te laten op volgen, doch dat hij een uitgever had ontdekt die, na het boek in't oorspronkelijke te hebben gelezen, er wel belang in stelde om het uit te geven. Namelijk "Amandus-Verlag, Wien, I. Weihburgstrasse, 10. Die een uitstekende naam heeft en vertalingen heeft uitgegeven van [T.S.]Eliot, Paul Claudel, Kierkegaard, Chesterton, Kassner, enz[ovoort] Ook een boek van Timmermans. En nu laatst, in vertaling van Kövari: "Jungle Pimpernel" van Anthony van Kampen (een Hollander).[7]
De vraag is nu: wat U hierover denkt? Natuurlijk blijft aan U de voorkeur, doch zonder in iets te willen aandringen of te willen beïnvloeden. Misschien - indien U het wenschelijk vindt - kunnen we het met dien uitgever beproeven, met voorbehoud eener lizenz-uitgaaf voor Duitsc[h]land, gelijk het met Levensbloesem gebeurd is? Gelief mij daarover Uw inzicht mede te deelen.[8]
De vraag is nu: wat U hierover denkt? Natuurlijk blijft aan U de voorkeur, doch zonder in iets te willen aandringen of te willen beïnvloeden. Misschien - indien U het wenschelijk vindt - kunnen we het met dien uitgever beproeven, met voorbehoud eener lizenz-uitgaaf voor Duitsc[h]land, gelijk het met Levensbloesem gebeurd is? Gelief mij daarover Uw inzicht mede te deelen.[8]
We leven nog altijd op hoop dat de Lente haar intrede zou doen, maar ze laat op zich wachten - het gaat gelijk met alle goede dingen!
Met vereerenden groet
(handtekening Stijn Streuvels)
P[ostscriptum] Nu herinner ik mij geenszins meer of Heinz Kövari mij een jaar geleden over Uw afwijzing om "Beroering over het Dorp" heeft geschreven; evenmin: of ik U daarover zou geschreven hebben, of van U de bevestiging gekregen heb van't geen K[övari] beweert. Er staat mij niets van dat alles voor. Of ben ik het vergeten?[9]
Annotations
[1]
In deze brief reageert Streuvels op Spemanns schrijven d.d. 5 april 1951. Spemann was van plan een herdruk van Der Flachsacker te brengen. Voor deze uitgave werd de vertaling van Anna Valeton gebruikt, die in de verzamelbundel Ausgewählte Werke in zwei Bänden (1945) werd opgenomen. Spemann had de vertaling van de hand van Anna Valeton in 1944 grondig herwerkt en deze herwerkte versie ter revisie naar Streuvels gestuurd, die het op zijn beurt terug bezorgde. Nu werd Valetons vertaling nogmaals grondig herzien door Dr. Berger.
[2]
Acht dagen later, op 18 april 1951 bezorgt Spemann Streuvels een getypt afschrift van Dr. Bergers gereviseerde vertaling.
[3]
De Lijsternestreeks (1941-1946) is een goedkope uitgave van Streuvels' volledige werken in een samenwerking tussen Lannoo en de Standaard Boekhandel. In totaal zouden er 26 delen verschijnen, maar de Lijsternestreeks kon slechts gedeeltelijk gerealiseerd worden omwille van moeilijkheden met papier, slechte verkoop,... als gevolg van de Tweede Wereldoorlog.
Volgende werken, waarvan men van plan was die op te nemen in de Lijsternestreeks, zijn er uiteindelijk niet in verschenen:
- 2. Zomerland
- 3. Zonnetij
- 5. Langs de wegen
- 6. Dagen
- 7. Minnehandel
- 8. Dorpsgeheimen
- 11. Het uitzicht der dingen
- 13. Najaar
- 15. Dorpslucht
- 16. Genoveva van Brabant
- 17. Prutske
- 18. Land en leven in Vlaanderen
- 19. Herinneringen uit het verleden
- 20. Werkmenschen
- 22. Alma met de vlassen haren
- 24. Kerstvertellingen
[4]
Dit lijstje is niet bij de brief bewaard gebleven.
[5]
In de zomer van 1941 had Streuvels een contract afgesloten met het Berlijnse filmhuis Terra-Filme voor de Duitse verfilming van De vlaschaard. De regisseur Boleslaw Barlog had op dat moment al enkele films gedraaid voor deze Duitse filmmaatschappij. Terra was een van de belangrijkste en meest correcte Duitse filmhuizen. In 1942 werd Terra door UFA (Universum Film Aktiengesellschaft) opgeslorpt en was bij het draaien van Wenn die Sonne wieder scheint (de Duitse verfilmde versie van De Vlaschaard) duidelijk afhankelijk van het naziconcern UFA. Alf Teichs was de nieuwe Terrachef na de fusie met UFA.
Van juli tot september 1942 was de regisseur Boleslaw Barlog met zijn hele ploeg in West-Vlaanderen neergestreken om er te komen filmen. Hij hield zich vrij nauwkeurig aan Streuvels' verhaal, maar hij zorgde voor een optimistisch slot. Hij koos zijn auteurs onder de beste Duitse artiesten. Konrad Beste, de auteur van boerenromans, stelde het draaiboek op en er werd ook een beroep gedaan op Carl Dietrich Carl, een gevestigd dramaturg. H. Speliers, Als een oude Germaanse eik, p. 451-455.
[6]
Bij de Büchergilde Gutenberg waren al verschenen:
- Des Lebens Blütezeit (1949, in samenwerking met Wiener Volksbuchverlag)
- Knecht Jan (1951)
[7]
Titelbeschrijvingen:
- o.a. T.S. Eliot, Die Idee einer christlichen Gesellschaft. Wien, Amandus, 1949, 160 S. Translation of: The idea of a Christian society. Übertragen von Herbert Furreg.
- Paul Claudel, Die nächtliche Reise: Gestalten und Gleichnisse. Wien, Amandus, 1948, 137 S. Translation of: Figures et Paraboles. Übertragen von Josef Ziwutschka.
- Søren Kierkegaard, Das verborgene Leben der Liebe. Und wie es an seinen Früchten erkannt wird.. 2. Auflage. Wien, Amandus-Edition, 1948, 30 S. Schriftenreihe Symposion, 19. Übertragen von Friedrich Aage Hansen-Löwe.
- o.a. Gilbert Keith Chesterton, Kamilla Demmer, Wer war der Täter?. Wien, Amandus, 1948. Translation of: The Scandal of Father Brown).
- Rudolf Kassner, Der grösste Mensch. Auswahl aus den Schriften. Wien, Amandus, 1946, 107 S. Turmschriften der Österreichischen Kulturvereinigung.
- Felix Timmermans, Wo die Orangen blühen: Ital. Reiseb.. Wien, Amandus, 1950, 199 S. Translation of: Naar waar de appelsienen groeien.
- Anthony Van Kampen, Adat. Wien, Amandus, 1951, 452 S. Originally published under title: Jungle Pimpernel. Übersetzt von Heinz P. Kövari.
[8]
Cf. antwoord van Adolf Spemann in zijn brief aan Streuvels van 18 april 1951.
[9]
Cf. antwoord van Adolf Spemann in zijn brief aan Streuvels van 18 april 1951.
