Met de meeste voldoening zal ik trachten de vragen in uwen geëerden brief voorgesteld te beantwoorden, want ik achte my gelukkig UEerw. eens van dienste te meugen zyn in vergelding van al hetgene ik van UEerw. geleerd en ontfangen heb.
In de voorgestelde bewoordingen van de "Cornike" van 1414, vallen er twee dingen te bemerken:
1° Zekere uitdrukkingen die aan de wapentaal eigen zyn:
"gecopeneerd"[1] is wel te peizen, voortgekomen van "gecomponeerd", "componé", dat past op den rand of zoom (bordure) van den schild als hy uit stukken van twee kleuren overhands gesteld, bestaat;
"ghe quarteleert[2] is "ecartelé", in vieren ver-p2deeld;
"j leu gespletsteert[3] is "un lion à queue fourchue" of met den steert in tween gesplet, "int vergaderen" beduidt wel waarschynlyk "en abîme" in 't middelpunt van den schild, byzonderlyk als deze "ghequarteleert" is.
"ghe burreleert[4] fransch burellé, dat is met dunne dweersstrepen belast[5]
2° de aanduiding der verwen by middel van namen der edelgesteenten. Meermaals vindt men dit in de middeleeuwen by beschryvingen van wapens. Volgens den trant der "yeesten"[6] van dien tyd, verbeelde ieder kleur in de wapens, allerhande zaken: deugden, gaven, sterren (planètes), maanden, dagen der week, getallen edelgesteenten, saisoenen enz. Breedvoerig
p3wierd daarover geschreven door de wapenkundigen der XV en XVI eeuwen. Ik heb, onder andere, hier by my: Le blason des armes par Hérome de Bara, à Lyon MDLXXXI, die voor wat de vergelyking tusschen wapenkleuren en edelgesteenten aangaat, het volgende geeft:
"L'or représente .... des pierres précieuses, le Chrisolite[7] dit topase[8]
l'argent, ... les marguerites dites perles;
Gueulles[9] l'Escarboucle[10] (dites des Anciens Piropus[11]) le Rubis, le Coral et autres;
Azur ... le Saphir;
Sable, ... le Diamant, l'Agate etc
Pourpre .... l'Amethiste, l'Hiacinte etc”
Dit op de aangehaalde woorden der "Cornike" passende, meen ik dat
"j bordueren van perlen van robine geponereert"[14] beteekent: à la bordure componée d'argent etp4de gueules!! (geschransde rand, wit en rood), gelyk dit in het wapen der hertogen van Bourgognen voorkomt.
"j osse ghetint van topase"[15] = "een gulden os". of een os in 't goud getint (teinté).
"van peerlen ende safieren gheburreleert, (burelé d'argent et d'azur) of met lazuren dweersstrepen op zilveren veld.
