Ik heb u nog geen beter dan dit stuk gezonden[1] Poperinghnaer, ‘t is van Poperinghe, dat ik schryf deze keer. Gy zult zien of het de moeite weerd is. Poperinghe Omgang[2] komt dit jaer (Zondag 7 July) gy zult het zien uit de lezing.
‘t byzonderste van dit stuk is den ouden lofdicht vertaald overtyd uit ‘t latyn.
Maer ‘t exordium[3] en ‘t Epilogus[4] waren daer onvertaeld, ik heb getracht – ziet of ik gelukt heb –hebt gy iets beter, stelt het in de plaets.
Ik meende zelf de oude spelling te veranderen maer ik peisde dan dat gy liever het originael zoudt zien en zelve dan de te wenschen veranderinge doen.
Daerna vindt gy in ‘t zelve stuk ‘t mirakelliedje. Hier volgens myn zin veel beter dan in Mr VanHaeckes handboekje hier nevens
De vergelyking zal u ook overtuigen. Ik schryf het uit myn oud handboekje. Verandert als’t u belieft de spelling.p2Klink! klink! è beregtinge ( kort voor den eene) Ik moet uitscheen. Van deze weke zend ik u ‘t overige van dit voorwoord en de latynsche verzen die ik heb moeten vertalen.
Mr H Prevost myn vriend zal zoo goed zyn u dit te overhandigen.
p3Ware dit niet beter alzoo :[6]
Quod Mariam
Nemo dignè praedicet,
Tamen vanus
Et insanus
Est, qui illam reticet
Schoon geen Mensch
Kan naar wensch
Loven deze wondre Maagd,
‘T is een dwaze,
Opgeblaze,
Die Gods Moeders Lof vertraagt,
De verzen van ‘t Latynsch stuk welke ik heb trachten om te zetten.
Miraculi Historiam Complectens.
Defuctum in gremio vitae, quartāque Sepulchro
Luce renascentem, facta stupenda, cano.
Pandite Pierides factum, quî mortuus Infans,
Quîve data extinito vita secunda modo
In plaats van: het tweede leven kreeg ware het niet beter een nieuwe tweede leven of op nieuw het leven kreeg.
Ossa bis extincti marmor tegit, aedein eadem[10]
Quâ, cum fonte Sacro, vita secunda data est.
p4Dùmque Romana fidis , dùmque Urbs Poperinga manebit,
Viva rei gestae, Fama perennis erit:
Fama perennis erit; tribuetur et annua pompae
Gloria (Miraclo sit licet usque decus)
Luce illâ Domini, sequitur quae proxima Festum,
quo cognata tibi visitur, Alma Parens.
Ita Divae Virgini Mariae cecinit olim J. B. Roens, Juris Utriusque Licentiatus, Urbis Scabinus Ad Annum 1678.[11]
Ware ‘t beter zoo:
Zoo lang als ‘t Roomsch Geloof, zoo lang als Pop’ringh’ stede, Ons dierbaarst zal bestaan ….. ofwel ? Alma Parens – Moeder Maagd ?p5‘t Mirakelliedje, gelyk of het nog gewonelyk geleerd en gezongen wordt.
Langzaam
gaan Fon-tei-ne der ge-na-den Jont dat ik mag bestaan
In ‘t kort een rym te dich-ten Al ben ik groef van
stof Wilt myn zin-nen ver-lich-ten ‘T werd tot uw’ Moeders lof.
p.s. In de noot op ‘t liedje, welke gy reeds hebt, staat er: dat het mirakel zal gepredikt en uitgeleid worden voor het celebreren der solemnele mis ‘s zondags van Ommegang. Hedendaags om aan de Godvruchtigheid der geloovigen te voldoen, wordt er binst geheel de octave dagelyks gepredikt. Ommegangzondag, ‘s namiddags ten 6 uren de andere volgende dagen der weke, 8 uren de Hoogmis, daarna sermoen, gevolgd van eene mis. Zaterdag, donker Ommegang, sermoen ten 4 uren, daana processie in lof. 2 Zondag. sermoenen ‘s nuchtens, en ‘s achternoens opsluitsermoen.
I.
Heer God wiens groote daeden
‘ T verstand te boven gaen
Fonteyne der genaeden
Jont dat ik mag bestaen
In ’t kort een rym te dichten
Al ben ik groef van stof
Wilt myn zinnen verlichten
‘T werd tot uw’ Moeders lof.
Als men schreef duyst vier-hondert
T’ zeventig negen jaer
Was Popering’ verwondert
Over ‘t Mirakel klaer
Doen aen Rassoen van Hove
Jaquemyne Baiaert
Zyn Vrouw sterk in ‘t geloove
Een jongen zone baert
III.
Dit Kind zeer zwak van leden
Ongedoopt zynde, stierf
Maer door vele gebeden
‘T leven weerom verwierf
Naer dat het nu dry dagen
In ‘t hof zyns Ouders lag
p7p12Begraven als misdragen
Noch Zon of Maen en zag.
IV.
De Moeder vol betrouwen
Op Gods Bermhertigheid
Ook ander Mans en Vrouwen
Tot zynen dienst bereid
Door voorspraek van Marie
Die ‘s werelds leven gaf
Bidden en krygen blye
‘S kinds leven in het graf.
V.
Daer uit wierd het geheven
Van Pieternell ‘ Turlin
Een Dichter goed van leven
Die om ‘s kinds ziel gewin
Zoo ‘t leven mogt verwerven
Beloofde zeven jaer
Hemd’ en bedd’ te derven
Goede beloft voorwaer.
VI.
Het kind ter zeker stonden
(Ô Werk van God gevrogt!)
Ontgraeven, wierd bevonden
Levende, en gebrogt
Door Vroe-vrouw na de Kerke
Der Prochie van Sint Jans
Met lofzang voor den werke
Van Vrouwen ende Mans.
p8p13VII.
Het volk kwaem daer by hoopen
Om dit wonder ’t aenzien
Als men dit kind ging doopen
Wie kan de vreugd bedien
De klocken mogten luyden
En beyaerden accoord
En overluyd beduyden
’T Mirakel noyt gehoort.
VIII.
Het was voor-goed te doene
Als den Onder-Pastor
Heer Theodorus Roene
Het kind Doopt’ in den choor
Voor ’t weerdig Beeld verheven
Van Marias Autaer
Den Naem Jaques gegeven
Is hem geweest aldaer.
IX.
Als ’t Zoonken had ontfangen
Naem en Doopsel toe-dien
De Moeder met verlangen
Wenscht van haer kind te zien
Dus wierd ’t na huys gedragen
En zweetende geleyt
Voor ’t vier alzoo ’t veel zagen
Is uit ’t leven gescheyd.
X.
In d’Heylig Aerd’ begraven
Wierd dit gelukkig kind
p9p14’T is in behoeden haeven
Geraekt door goeden wind
Schip-braek had het geleden
Zyn ziel-schip zonk voor Ree
Had voor hem niet gebeden
De Sterre van de Zee.
XI.
Dit Mirakel waerachtig
Door den Heere geschied
Na bêe zyns Moeder kragtig
Die God altyd aenziet
Is door Bisschops Vicaris (1)
Bevestigt ’t jaer daer naer
En tot gewis dat ’t waer is
Word gevierd alle jaer
XII.
Lof zy U Maegd verheven
Wie d’Eer naest God toekomt
Dat dit kind kreeg het leven
En niet en wiert verdomt
Weest ook ons Patronesse
Helpt ons ook in den nood
Ô Machtige Princesse
Bevrydster van de dood.
Sedert de date enz. [12]
p10p17